Verlopen THT, weg ermee? Nee hoor, meestal is dat helemaal niet nodig! Een THT-datum vind je op bijna alle voedingsmiddelen en producten die je in de winkel koopt. Even kort door de bocht: meestal kun je de voedingsmiddelen na de THT-datum nog zonder problemen eten. Fijn om te weten, want dat betekent dat je producten niet onnodig weg hoeft te gooien. Wel kan de smaak, geur of kleur achteruitgaan. Naast de ‘tenminste houdbaar tot’-datum, kom je soms ook een TGT-datum tegen. Dat staat voor ‘te gebruiken tot’. Wat is het verschil en hoe nauw moet je de bijpassende houdbaarheidswaarschuwingen nemen?
Breng je als producent een voedingsmiddel op de markt, dan ben je volgens de wet vrijwel altijd verplicht om een houdbaarheidsdatum op het etiket te vermelden. Logisch, want zo wordt voorkomen dat consumenten een gezondheidsrisico lopen. De wet die hierover gaat, heet het Warenwetbesluit Bereiding en behandeling van levensmiddelen en wordt door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gehandhaafd.
Wat is het verschil tussen de TGT-datum en de THT-datum?
Nederland kent twee verschillende aanduidingen, ‘tenminste houdbaar tot’ (THT) en ‘te gebruiken tot’ (TGT). De laatste aanduiding staat op versproducten die snel bederven, zoals vlees en vis. Tot de TGT-datum is het product veilig te eten, daarna kan dat niet meer gegarandeerd worden en kun je het product dus beter weggooien. De THT-datum is wat minder strikt en is eerder een kwaliteitsgarantie dan een waarschuwing over de veiligheid om het product te eten. Wél kan een product dat de uiterste THT-datum bereikt heeft minder lekker smaken, anders ruiken of een andere kleur hebben.
Links: producten die over de TGT-datum zijn kun je beter niet meer eten. Rechts: bij een THT-datum hoef je het niet zo nauw te nemen.
Tenminste houdbaar tot: gooi je voedsel niet onnodig weg!
De THT- en de TGT-datum zijn prima richtlijnen om aan te houden, maar het is wel belangrijk om het verschil tussen beide aanduidingen goed in de gaten te houden. De gemiddelde Nederlander gooit bijna 33 kilo voedsel weg, terwijl dat minimaal vijf kilo minder zou kunnen zijn als we verstandiger omgaan met de houdbaarheidsdatum van producten. THT betekent tenminste houdbaar tot – not dat je het product daarna absoluut niet meer kunt gebruiken. Daar gaat het helaas nog vaak mis, want consumenten denken dat de THT-datum een einddatum is en gooien het product weg, terwijl je het nog prima had kunnen eten.
Twijfel je over de houdbaarheidsdatum?
Twijfel je over de houdbaarheid van het product dat nog achterin je kast stond? Een handige tip is om je zintuigen de kost te geven. Je ogen en je neus zijn je beste raadgevers. Ziet het product en nog smakelijk uit? Is de verpakking nog dicht? Zie je geen schimmel, klonten en vieze plekken? Geen gekke of muffe geurtjes? Alles check? Proef dan een klein beetje. Is ook de smaak in orde? Grote kans dat er niets aan de hand is en je dat product nog prima kunt gebruiken.
Natuurlijk maakt het verschil tussen de THT- en de TGT-datum ook nieuwsgierig naar de reden waarom je het ene product na de houdbaarheidsdatum nog wél kunt eten, terwijl je andere producten beter weg kunt gooien. Iedereen met een beetje gezond verstand snapt dat je vlees en vis op de dag van openen het beste op kunt eten en dat je vleeswaren best eventjes kunt bewaren in de koelkast, maar dat je ook daarbij de datum goed in de gaten moet houden. Maar hoe zit dat met melk of bijvoorbeeld sinaasappelsap?
Microbieel bederf: te gebruiken tot
Er zijn verschillende redenen waarom een product niet meer te gebruiken is, de belangrijkste is microbieel bederf. Microbieel bederf – what’s in a name – wordt veroorzaakt door bacteriën en dat kunnen ook ziekmakers als salmonella en listeria zijn. De aanwezigheid van schimmel, een vieze geur of zelfs beestjes wijzen als vanzelf op een bedorven product, maar je zintuigen helpen je helaas niet altijd. Gewoon voedselbederf (rotting, verzuring, eiwitsplitsing) is te ruiken of te zien, maar de aanwezigheid van schadelijke micro-organismen ruik, zie of proef je níet altijd – terwijl ze wel de oorzaak van voedselinfectie of voedselvergiftiging kunnen zijn. Dat is dan ook de reden dat de TGT-datum verplicht is op bederfelijke producten. En dat je je aan deze houdbaarheidsdatum wilt houden.
Fysisch en chemisch bederf: tenminste houdbaar tot
Onschuldigere vormen van bederf, zijn fysisch en chemisch bederf. Deze vormen zorgen ervoor dat de eigenschappen van een product veranderen, vandaar dat ze zeggen dat een product ná de THT-datum achteruitgaat in kwaliteit. Taaie crackers, sloffe koekjes, chocolade met een wit laagje erop en verkleurde groenten. Ook een rimpelige appel heeft last van fysisch bederf. Je wordt er niet ziek van, maar het is natuurlijk wél minder lekker.
Houdbaarheidsdatum tóch niet altijd nodig
Hoewel de eisen voor het vermelden van een houdbaarheidsdatum dus vrij streng zijn, is een houdbaarheidsdatum niet altijd nodig. Er zijn een aantal productgroepen die vrijwel niet bederven, producenten van die producten zijn dus ook niet verplicht om een houdbaarheidsdatum op de verpakking te zetten. Alsnog kiezen ze er vaak voor om wél een houdbaarheidsdatum toe te voegen. Het gaat bijvoorbeeld om de volgende producten:
- Koffie en thee
- Rijst
- Bloem
- Azijn
- Yeast
- Honing
- Kauwgom
Links: voor sommige producten zoals rijst zijn producenten niet verplicht om een houdbaarheidsdatum te vermelden. Rechts: ga voedselverspilling tegen en scoor een product waarvan de houdbaarheidsdatum nadert.
Goed bewaren zorgt voor een langere houdbaarheidsdatum
In het ideale geval gebruik je je producten natuurlijk voor welke houdbaarheidsdatum dan ook verstreken is. Slim bewaren, je voorraadkast fifo (first in first out) inrichten en bewust boodschappenmanagement zorgen ervoor dat je geen producten weg hoeft te gooien. We schreven eerder een artikel over het langer bewaren van je ingrediënten en ook de perfecte indeling van je koelkast hebben we voor je uitgezocht.
Blikjes en potjes (mits het blikje niet bol is gaan staan) zijn vaak nog járen na de houdbaarheidsdatum goed. Ook producten als chips, snoepjes, chocolade, pindakaas en jam, ontbijtgranen en boter kunnen na hun houdbaarheidsdatum nog prima gebruikt worden. Zelfs toetjes, taartjes en melkproducten als yoghurt kun je, als je ze goed koud bewaard hebt, na de THT nog wel gebruiken – vertrouw in dat geval weer op je zintuigen óf check de website van het Voedingscentrum. Daar vind je een slimme tool om te checken hoe lang je je producten na opening kunt gebruiken.
Tenminste houdbaar tot?
Heb je nog producten in huis die tegen de TGT- of THT-datum aan zitten? Door slim te combineren tover je ongetwijfeld een lekkere maaltijd op tafel met deze ingrediënten. Met een goed gevulde voorraadkast grijp je nooit mis en maak je in een handomdraai iets lekkers met producten die snel op moeten. Heb je vlees in huis dat de uiterste houdbaarheidsdatum dreigt te passeren of heb je een net iets te grote hoeveelheid versproducten gered uit het kortingschap in je supermarkt? Dan is het een goed idee om deze versproducten alvast te verhitten. Dan blijven ze langer houdbaar, tot een dag of twee extra. Kortom: door goed te lezen en je zintuigen te gebruiken, kunnen we best een beetje soepel omgaan met de houdbaarheidsdatum. Scheelt toch weer vijf kilo waste!
More sustainable tips from thegreenlist.nl
- Benieuwd hoe het zit met al die keurmerken op voedselverpakkingen? Wij zochten het voor je uit!
- Hoe vers zijn verse groente en fruit eigenlijk? Je leest het hier.
- Wat doe je met oud brood? Tips voor vijf recepten!
Bronnen: Consumentenbond, Het Voedingscentrum. Photo credits: hoofdbeeld, TGT- en THT-datum: Mahlee Plekker, rijst: Polina Tankilevitch (Pexels), bakje samen minder verspillen: Angela de Vlaming.
