Het onderzoek van het tv-programma KASSA naar kinderarbeid op social media heeft wat losgemaakt in het land van influencers en contentcreators. Ook bij ons thuis aan de eettafel bleef het niet onbesproken. Onze conclusie: het verkeerde gesprek lijkt nu te worden gevoerd. Wil je kinderen op social media echt beschermen tegen arbeidsuitbuiting dan moet de hele aanpak van ouders onder de loep worden genomen, juist ook -picture perfect- eigen content (buiten brand deals om).
Lastige opvoedkwestie die verder reikt dan betaalde samenwerkingen
In Nederland is kinderarbeid (gelukkig maar) verboden. Hoe zit het dan met kinderen die je weleens op tv of in het theater voorbij ziet komen? Kinderen onder de 13 jaar mogen, mits er toestemming is aangevraagd bij Het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid, een aantal uur per jaar werken. Voor kinderen onder de zeven jaar zijn er nog strengere regels. De overheid ziet hier superstreng op toe om kinderen te beschermen. Maar die bescherming is er niet op social media.
De discussie (en daar gaat het naar mijn mening mis, maar daarover zo meer) gaat over het voorbeeld van betaalde samenwerkingen met/via de ouders maar waaraan kinderen meewerken of waarin ze zelfs de hoofdrol hebben. Hoewel de ouders gecontracteerd zijn, verrichten de kinderen wel (een deel van) het werk, bijvoorbeeld omdat ze meedoen aan de fotoshoot en in sommige gevallen het product ook aanprijzen in video’s. En dat maakt het een grijs gebied. Het is online niet te zien of de kinderen in het voorbijgaan, spelenderwijs op de foto zijn gekomen of dat ze anderhalf uur zijn gegijzeld door hun ouders voor de perfecte foto of tagline.
Om kinderen beter te beschermen tegen uitbuiting van ouders is het ministerie van SZW voornemens om beleid op te stellen. Zo komt er een meldpunt waar mensen terecht kunnen als zij vermoeden dat kinderen teveel worden ingezet om geld te verdienen. En ook volgt er een inspectieonderzoek dat moet leiden tot duidelijkere normen en regels op dit vlak. Een hartstikke goede stap, maar als je het mij vraagt gaat dit nog niet ver genoeg.
Het probleem is niet (alleen) betaalde samenwerkingen
Net als met alle opvoedkwesties komt social media gebruik met/van kinderen ook neer op de inschatting en het gezonde verstand van de ouders. En het ingewikkelde is: dat gaat véél verder dan alleen maar naar betaalde reclame-uitingen kijken. Ouders of verzorgers die hun kinderen flink aan het werk zetten bij betaalde samenwerkingen zullen mogelijk ook zo met hun kinderen omgaan bij het maken van ‘eigen’ organische content. Want elke foto of video die scoort is immers het visitekaartje naar een potentiële nieuwe brand deal die weer meer kan gaan opleveren. Terwijl ouders die heel bewust en speels omgaan met het vastleggen van hun kinderen, bij betaalde samenwerkingen ook nauwelijks beslag zullen leggen op het kind.
Ik kan uit eigen ervaring spreken: Frank is in de lockdown ook een keer bij mij op een krukje komen staan toen ik bezig was met een fotoshoot voor een merk. Dit moment duurde enkele minuten en leverde een gouden foto en de slappe lach op. Maar ik kan me voorstellen dat deze foto mogelijk niet te onderscheiden is van een kind dat met kiespijn lacht omdat hij al twee uur van moeders een bepaald kunstje moet doen.
Kinderen op social media: lastige opvoedkwestie
Om er echt zeker van te zijn dat kinderen niet misbruikt worden door hun ouders voor zakelijk gewin, moet er eigenlijk breder gekeken worden dan naar brand deals. Het draait om het hele voorkomen van kinderen op een social media account dus in alle (juist ook eigen) privé content. Hoe is deze tot stand gekomen, hoe gaan ouders met de kinderen om? Een algeheel verbod van kinderen op social media zou het meest effectief zijn, maar ik begrijp dat dit noch uitvoerbaar noch controleerbaar is. Maar wat dan wel? Het gesprek bij ons thuis aan de keukentafel eindigde met deze aanbevelingen:
Wat kunnen we doen:
- Oproep aan overheid: Investeer in méér educatie: wat doe je wel, wat doe je niet met kids op de socials, hoe voer je het gesprek met kinderen, hoe kun je op een speelse manier je kinderen betrekken bij het maken van content, waarom is er niet voor niets een verbod op kinderarbeid en hoe kun je bij uitzonderingen gebruikmaken van een ontheffing.
- Oproep aan merken & PR-bureaus: Wil je een samenwerking aangaan met kinderen op social media? Houd je aan de regels en het proces: vraag formeel een ontheffing op kinderarbeid aan als je kinderen laat meewerken aan producten. Maak en deel een playbook met ouders waarin staat hoe jij verwacht dat er met kinderen wordt omgegaan tijdens een productie in opdracht van jouw merk.
- Oproep aan ouders: Ga wijs met social media gebruik om. Praat er met elkaar over hoe jullie hier in het dagelijks leven mee willen omgaan. Denk goed na over het inzetten van je kinderen bij samenwerkingen en voorkom ten alle tijden dat een social media optreden in de familie- of zakelijke sfeer als werk voelt voor de kinderen.
Wat is jullie aanpak met zoon Frank dan?
Toen ik met thegreenlist.nl begon hebben David en ik in eerste instantie de gesprekken samen gevoerd, Frank was toen nog vier jaar. Al snel kwamen we samen tot de conclusie dat we er beiden geen moeite mee hadden als Frank herkenbaar op social media komt. Wel moet het ten alle tijden leuk en speels blijven met hem. David vertrouwt mij dat ik dit goed aanpak en aanvoel. Ook hebben we met elkaar afgesproken dat we geen dingen delen die hij later mogelijk niet prettig kan vinden. Dus wij delen alleen dingen die je normaal ook van ons kan zien als je naast ons zou wonen, ons thuis, op straat of op vakantie tegen zou komen.
Ik zal bijvoorbeeld nooit een foto tonen van Frank naakt in bad of toen hij kleiner was op het potje. Nu Frank 6,5 jaar is kunnen we het er ook beter met hem over hebben: vindt hij het leuk om ergens aan mee te doen en wat vindt hij van de foto of de video die ik van hem wil publiceren? Daar hebben we het samen over. Kinderen van anderen houd ik buiten beeld als ik geen toestemming heb en bij toestemming probeer ik de content voor publicatie met de ouders te delen. Zo is er nog een moment om te overleggen.
Ga het gesprek aan met elkaar
Ik besef me goed dat dit een lastig onderwerp is waar de meningen sterk over verdeeld zijn. Ik ken ook veel ouders die hun kinderen helemaal niet of slechts onherkenbaar in beeld brengen op de socials. Hoewel ikzelf minder strikt ben, vind ik beide opvattingen goed. Het gaat erom dat je er goed over hebt nagedacht en je bewust bent van de dingen die je op social media met en zonder je kinderen doet. Hierover praten met je partner (of andere naasten) is al het begin van een gezondere relatie met je telefoon. Mocht je een ouder of verzorger zijn van opgroeiende kinderen en op social media zitten, dan hoop ik dat je iets aan mijn blogpost hebt. Ik wens je veel succes en wijsheid bij het vinden van de juiste balans.
Dit is mijn standpunt in oktober 2021. Het zou zomaar kunnen dat ik mijn standpunt hierover ga bijstellen op basis van voortschrijdende inzichten, nieuw wetenschappelijk onderzoek of scherper beleid van de overheid. Ook bij dit onderwerp is mijn doel om een open gesprek op gang te brengen zodat we van elkaars opvattingen en ervaringen kunnen leren. Mocht je behoefte hebben om hier met mij verder over te praten: stuur mij gerust een bericht.
Meer blog- en ondernemerstips van thegreenlist.nl?
- Bekijk ook: Geld verdienen als blogger, open over samenwerkingen.
- Bekijk ook: Gratis op persreis bestaat niet.
- Bekijk ook: 6 boekhoudtips voor bloggers, influencers en andere creatieven.
- Bekijk ook: Winacties, dit zijn de regels.
- Bekijk ook: De meest gemaakte boekhoudfouten van bloggers.
