Hartstikke gezellig al die vrolijke kleuren en printjes in je kledingkast, maar waar komen die felle kleuren eigenlijk vandaan? Dat verhaal is vaak wat minder vrolijk. Bij het verven van kleding worden meestal een hoop chemicaliën gebruikt. Hier merken wij vrij weinig van, maar het milieu en de lokale bevolking in de gebieden waar de kleding geproduceerd wordt, hebben het vaak zwaar te verduren. Kan dat niet anders? Thegreenlist.nl dook in de wereld van textielverf en ging op zoek naar duurzamere alternatieven.
De schaduwkant van al die mooie kleuren in je kast
Als je nieuwe kleding koopt, is het advies om deze eerst te wassen vanwege de giftige stoffen die er na de productie inzitten. Een grote rol speelt hierbij de verf waarmee de kleding gekleurd werd. Als wij al last kunnen hebben van deze chemicaliën, hoe zit het dan met de mensen die onze kleding produceren? En wat gebeurt er met het chemische afval dat door het verven van textiel veroorzaakt wordt? We hoeven je vast niet meer te vertellen dat het grootste gedeelte van onze kleding ver weg en onder slechte omstandigheden voor mens en milieu geproduceerd wordt. Arbeiders die doodziek worden, gekleurde rivieren en kleine milieurampen omdat wij leuke kleurtjes in onze kledingkast willen hangen? Dat moet anders kunnen!
Hoe wordt kleding geverfd?
Grofweg zijn er twee soorten verf die gebruikt worden voor het verven van kleding: synthetische verf en natuurlijke verf. Op natuurlijke textielverf gaan we straks nog wat dieper in, maar laten we eerst eens kijken naar synthetische textielverf.
Synthetische textielverf is meestal gemaakt van aardolie en is een stuk goedkoper dan natuurlijke verf. Aangezien het grootste gedeelte van de kleding die er verkocht wordt, fast fashion is, zal het je niet verbazen dat synthetische verf veel vaker gebruikt wordt dan natuurlijke verf. Een ander voordeel van synthetische textielverf is dat je niet alleen gebonden bent aan natuurlijke kleuren en er dus ook andere kleuren mogelijk zijn. Heb je een kledingstuk met een felle neon kleur? Dan kun je er vanuit gaan dat het met synthetische verf gekleurd is. Ook hecht synthetische verf makkelijker aan de kleding en was je het er dus minder snel uit. Tel daar nog bij op dat het met synthetische textielverf makkelijker is om synthetisch materiaal, zoals bijvoorbeeld polyester, te kleuren en we snappen dat synthetische verf vaak gebruikt wordt. Alleen kleven er helaas ook grote nadelen aan synthetische textielverf.
Ook met natuurlijke pigmenten kun je heel veel kleuren maken. Roua geeft workshops daarin. Eén van haar favoriete kleuren is indigo (blauw).
De schaduwkant van al die felle kleuren
Synthetische textielverf heeft dus veel voordelen, maar tegen welke prijs? Het feit dat wij zo ontzettend veel keuze aan goedkope kleding met alle kleuren van de regenboog hebben, komt doordat de lokale bevolking en het milieu in de gebieden waar de kleding geproduceerd wordt er zwaar onder lijden. Ongeveer 20% van de industriële watervervuiling wordt veroorzaakt door het verven van textiel. Dit komt niet alleen door de schadelijke kleurstoffen, maar ook door bijvoorbeeld bleekmiddelen en afwerkingsmiddelen. Omdat de regelgeving en controle in de meeste landen waar onze kleding gemaakt wordt slecht is, komt het afvalwater vaak direct in lokale rivieren terecht. De negatieve gevolgen voor de lokale bevolking, flora en fauna zijn groot. Het drinkwater is vervuild en de mensen die in de fabrieken werken komen meestal dagelijks in contact met giftige stoffen. Reden genoeg om op zoek te gaan naar alternatieven voor synthetische textielverf.
Duurzame alternatieven voor textielverf
Ongeverfde of tweedehands kleding
De makkelijkste en duurzaamste manier is om kleding gewoon niet te verven. Dit bespaart een hoop chemicaliën en water tijdens het productieproces. Katoen en linnen hebben dan bijvoorbeeld een beige kleur en wol is er in verschillende beige, grijs- en bruintinten. Er zijn een aantal merken die ook een ongeverfde collectie hebben, zoals Armed Angels, MUD Jeans en Hess Natur. Toch kunnen we heel goed begrijpen dat je ook graag wat kleurrijkere items aan je garderobe toe wilt voegen. Dit kan natuurlijk het duurzaamste door kleding tweedehands te kopen, waar we al eerder tips over deelden. Maar als je nou echt op zoek naar iets nieuws bent, of als je graag duurzame kleding tweedehands wilt kopen, dan hebben we hier nog een paar tips voor je.
Ongeverfd katoen heeft een beige kleur (links) en ook met duurzame textielverf kun je de mooiste kleuren maken (rechts).
Duurzame textielverf
Naast de chemische verf die vaak voor fast fashion items gebruikt wordt, kan kleding ook door natuurlijke verf een mooie kleur krijgen. De kleur indigo kent iedereen wel van jeans en werd, voor de opkomst van synthetische verf, gewonnen van planten. Avocadopitten zorgen voor een toffe roze kleur, uienschillen kunnen textiel geel of rood maken en de roest van een spijker zorgt voor grijs of paars. En er zijn nog veel meer alledaagse producten die als basis voor textielverf kunnen dienen. Natuurlijke verf is wat dat betreft een stuk duurzamer dan synthetische verfstoffen die vaak uit aardolie gewonnen worden, maar er is meestal wel meer water voor nodig. Gelukkig zijn er ook steeds meer andere duurzame alternatieven om kleding te verven zoals met bacteriën, schimmels of CO2. Ook de textielprinter van Epson is een slimme uitvinding: hiermee kan textiel worden geverfd met aanzienlijk minder waterverbruik.
Natuurlijk is het ook mogelijk om synthetische verf op een verantwoorde manier te gebruiken. Als de werknemers goed beschermd worden en het afvalwater op de juiste manier verwerkt wordt, kan dit ook een duurzamere keuze zijn. Kledingmerken die hun kleding op een duurzamere manier verven, zullen dit zeker vermelden. Ook kunnen keurmerken zoals GOTS, OEKO-TEX, bluesign en Cradle to Cradle, helpen omdat ze chemicaliën en verfstoffen meenemen in hun controles. Met het GOTS keurmerk kun je er ook vanuit gaan dat de textielvezels biologisch geteeld zijn en de werkomstandigheden oké zijn.
Voorbeelden van merken die duurzamere textiel verf gebruiken zijn MUD Jeans, Thinking Mu, Alchemist en People Tree.
Zelf kleding verven
Heb je een lichtgekleurd item dat je graag wat meer kleur wilt geven? Dan kun je er ook voor kiezen om dit zelf te verven met natuurlijke verf. Er zijn genoeg natuurlijke materialen die voor prachtige kleuren zorgen of wat dacht je van patronen maken door bloemen als stempels te gebruiken of het kledingstuk met elastiekjes en knikkers in te pakken. Kortom, de mogelijkheden met natural dyeing zijn eindeloos. Mocht je zelf aan de slag willen dan kan dat bijvoorbeeld in het atelier van Roua in Amsterdam of met deze DIY die wij eerder al deelden.
Kies jij vanaf nu duurzame textielverf?
Bij duurzame kleding wordt vaak over het materiaal van de kleding gesproken. Maar hoe de kleding geverfd wordt heeft ook een grote invloed op het milieu en de mensen die onze kleding maken. Gelukkig zijn er steeds meer duurzamere merken die duurzame textielverf gebruiken, zodat alleen onze kleding een vrolijk kleurtje krijgt en niet de rivieren in de landen waar onze kleding geproduceerd wordt. En misschien moeten we ook wel anders naar kleur gaan kijken en niet verwachten dat onze kleding felle neon kleuren heeft die niet vervagen maar juist de schoonheid van natuurlijke kleuren zien en het als iets positiefs en spannends zien als de kleur van je kleding na verloop van tijd vervaagt.
Bronnen: Sophie Stone, COSH!, NOS, One World, jij&wij, waarzitwatin. Photo credits: hoofdbeeld: Mart Production (Pexels), stof knippen: Cottonbro (Pexels), overige foto’s: thegreenlist.nl.
