Bamboe is niet alleen het lievelingskostje van de reuzenpanda, maar ook perfect om textiel van te maken. Het is namelijk sterk, licht en luchtig. En het zit daarnaast ook nog eens heerlijk. Een mooi, duurzaam alternatief voor katoen? Als het aan veel producenten ligt wel! De winkels worden dan ook overspoeld met bamboe sokken, T-shirts en ondergoed. Het groene imago van bamboe blijkt alleen niet helemaal te kloppen. We gingen op onderzoek uit en vertellen je in dit artikel meer over bamboe!
Even voorstellen: de bamboeplant
Er bestaan vele soorten bamboeplanten: meer dan tienduizend! Bamboe groeit over de hele wereld, vooral in tropische en subtropische gebieden in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Voor kleding van bamboe wordt gebruikt gemaakt van Moso bamboe. Geen zorgen: dit is een andere bamboesoort dan de voedselbron van de reuzenpanda’s, we kapen dus niet hun favoriete maaltijd voor hun neus weg.
Moso bamboe is een van de snelst groeiende planten ter wereld. Sommige exemplaren groeien bijna een meter per dag (geen grap). Dat zul je vast herkennen als je weleens een bamboeplant in je tuin hebt gehad. Je hebt de stengels nog niet gekapt, of ze zijn alweer aangegroeid. Bamboe groeit niet alleen snel, het is ook een hele makkelijke plant: het groeit op alle soorten ondergrond en heeft maar weinig water of zorg nodig. Het enige wat de bamboeplant wel nodig heeft, is zonlicht. Nog een voordeel: de uitgebreide wortels van bamboeplanten zorgen voor minder bodemerosie. Ideaal, toch? Op deze manier lijkt de bamboeplant een perfect alternatief voor katoen, maar we zijn er nog niet. We hebben het namelijk nog niet over het productieproces gehad. Want hoe veranderen de harde bamboestengels in een zacht bamboe T-shirt?
De productie van bamboekleding
Als jij in de winkel een onderbroek, een paar sokken of een T-shirt van bamboe koopt, is dit gemaakt door garen van de bamboestengels te breien of te weven. Dit kan op twee manieren worden gedaan: via het mechanische proces of het viscose proces.
Het mechanische proces om bamboestof te maken
Hiervoor wordt de geoogste bamboe eerst verzameld, geplet en gestoomd. Het materiaal wordt hierna gekookt met natuurlijke enzymen, met als resultaat een papperige massa. Van deze massa kunnen vezels worden uitgekamd en vervolgens garen worden gespannen. Deze garen kunnen weer worden gebruikt om bijvoorbeeld T-shirts van te maken. Dit proces is vergelijkbaar met het produceren van linnen kleding uit hennep of vlas. Het is helaas erg arbeidsintensief, kostbaar en tijdrovend, waardoor de meeste (reguliere) producenten hier niet voor kiezen.
Het viscose proces om bamboestof te maken
De kans is dus groot dat je bamboe item gemaakt wordt met behulp van het viscose proces. Hiervoor worden de bamboe bladeren en het hout samen gekookt en opgelost. Het resultaat is een oplossing van viscose cellulose. Dit wordt gezeefd, gehard en hierna gesponnen tot bamboegaren. Hiervan kunnen vervolgens kledingstukken worden gemaakt. Dit proces is goedkoop en effectief, maar de arbeidsomstandigheden zijn niet al te best. Bovendien is deze methode ook niet erg milieuvriendelijk.
Voor het oplossen van de bamboe bladeren en het hout worden namelijk chemicaliën gebruikt. En deze zijn erg schadelijk voor de gezondheid van mens, dier en milieu. Werknemers ademen de chemische dampen in en kunnen hier flink ziek van worden. Om het nog wat erger te maken, worden de afvalstoffen van de viscose fabrieken regelmatig gedumpt in omliggende rivieren en meren. En dat zorgt natuurlijk voor veel schade aan het milieu. Niet alleen kunnen de planten aan de oevers van de rivieren sterven, dit water wordt ook gebruikt als drinkwater en is het leefgebied van vele vissen en andere waterdieren.
De laatste jaren wordt in sommige fabrieken geëxperimenteerd met duurzame enzymen en worden afvalstoffen hergebruikt, zodat ze niet in het milieu terecht kunnen komen. Het is erg belangrijk dat dit proces wordt versneld, want zoals uit onderzoek in opdracht van het tv-progamma Keuringsdienst van Waarde blijkt, wordt bij veel bamboefabrieken nog dagelijks schadelijk afvalwater geloosd. Zelfs als zo’n fabriek in het bezit is van diverse duurzaamheidscertificaten. Je kunt je dus afvragen wat die certificaten betekenen.
De populariteit van bamboe kleding
Nu je meer weet over het productieproces is het tijd om te vertellen waarom bamboe kleding zo populair is. Het materiaal voelt zacht op je huid, houdt je in de zomer lekker koel en in de winter juist lekker warm. Daarnaast claimen veel merken dat bamboe antibacterieel of hypoallergeen zou zijn. Het klopt dat bamboevezels deze eigenschappen hebben, maar je kunt je afvragen hoeveel van deze positieve aspecten nog over zijn na een chemisch productieproces. Tot slot: bamboekleding beschermt je inderdaad, zoals veel merken stellen, tegen schadelijke uv-straling, maar dat geldt voor alle kleding die je aantrekt om je armen, benen of voeten te beschermen tegen de zon.
Kies je voor bamboe of katoen?
Ik vertelde je al eerder dat de klassieke katoen de meest vervuilende teelt ter wereld is. Hoewel biologische katoen zeker beter is, bijvoorbeeld omdat hiervoor geen gebruik wordt gemaakt van kunstmest, giftige pesticides of genetische manipulatie, kost het nog steeds ontzettend veel water. Bamboe scoort op vele vlakken beter dan katoen. Voor de productie van bamboestengels is minder land nodig, zo goed als geen water en geen bestrijdingsmiddelen. Bovendien blijft de bamboeplant na de kap gewoon doorgroeien, waardoor er niet alleen meerdere oogsten per jaar mogelijk zijn, maar de bodem ook beschermd blijft tegen erosie. Toch is bamboe, zoals je geleerd hebt in dit artikel, zeker niet perfect. Tijdens het verwerkingsproces worden nog veel te veel schadelijke chemicaliën gebruikt en er bestaat ook nog teveel onduidelijkheid over de duurzaamheidscertificaten.
Waar kun je op letten bij de aankoop van een bamboe kledingstuk?
De meest duurzame keuze maak je natuurlijk door geen nieuwe kledingstukken aan te schaffen, maar te kiezen voor een tweedehands item. Uiteraard is het niet altijd mogelijk om iets tweedehands aan te schaffen, zeker met ondergoed en sokken voelt dat toch wel wat ongemakkelijk. Wil je zeker weten dat je een duurzame keuze maakt als je een nieuw bamboe kledingstuk koopt? Dan raad ik je aan om kritisch bij het merk zelfs na te vragen waar de bamboe geproduceerd wordt. Er bestaan labels zoals Ecocert Organic Standard Certified of OEKO-TEX® MADE IN GREEN, maar helaas blijkt uit het tv-programma Keuringsdienst van Waarde dat er ook nog weleens wordt gesjoemeld met certificaten. Een tip die je misschien vast wat kan helpen is de samenstelling van het kledingstuk bekijken: tanboocel bamboe viscose is het milieuvriendelijke alternatief voor reguliere bamboe rayon en bamboe viscose.
Kortom: bamboe heeft zeker de potentie om het groene zusje van katoen te worden, maar daarvoor moet er nog een heleboel veranderen in het productieproces.
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Benieuwd wat er mis is met katoen? Lees hier waarom het verstandig is om biologisch katoen te kopen.
- Wil je weten welke duurzame stoffen er nog meer zijn? Bekijk dan vooral dit artikel over duurzame materialen.
- Het is natuurlijk helemaal duurzaam om kleding gemaakt van duurzaam materiaal tweedehands te scoren. Lees hier hoe je de mooiste outfits vindt in de kringloopwinkel.
Bronnen: KRO-NCRV: Is bamboe textiel wel zo groen? , Trouw: Boxershorts van bamboe: zachter dan zijde, krachtiger dan katoen, Keuringdienst van Waarde: Bamboe: zijdezacht textiel met mogelijk dodelijke gevolgen, Milieu Centraal: Hoe schaadt kleding het milieu?, Keuringsdienst van Waarde – Bamboe. Photo credits: hoofdbeeld: Priscilla du Preez (Unsplash), bamboe bos: Chuttersnap (Unsplash), bamboe garen: 2427999 (Pixabay), bamboe stengels: Kazuend (Unsplash), mand met garen: Teona Swift (Pexels).
