Extreme hitte, heftige stormen en overstromingen: klimaatverandering laat overal ter wereld zijn sporen na. Tropische paradijzen zoals de Malediven, de Seychellen, de Bahama’s en zelfs Bonaire zien hun stranden verdwijnen door de stijgende zeespiegel. Maar ook dichter bij huis, in Europa, krijgen we ermee te maken. Langs de Europese kusten rukken de golven op en verdwijnt steeds meer land in zee. Waar gebeurt dit en hoe komt het?
Verdwijnt Europa stukje bij beetje in zee?
In samenwerking met Mediabuild
We denken bij klimaatverandering vaak aan verre oorden, maar ook in Europa rukt het water op. Volgens ExpressVPN en hun onderzoek blijkt dat dit op meerdere plekken in de wereld gaande is, en Europa is geen uitzondering. De stijgende zeespiegel en extreme weersomstandigheden zorgen ervoor dat kustlijnen verdwijnen, eilanden krimpen en laaggelegen gebieden steeds vaker onder water komen te staan. Dit komt niet alleen door de opwarming van de aarde, maar ook door bodemdaling, erosie en menselijk ingrijpen zoals ontbossing en grootschalige bouwprojecten. De combinatie van deze factoren maakt sommige regio’s extra kwetsbaar.
Hoe verdwijnt land in zee?
Het verdwijnen van land is niet alleen een kwestie van stijgend water. Kusten en eilanden hebben te maken met meerdere processen die samen zorgen voor landverlies. Dit zijn de belangrijkste oorzaken:
- Menselijk ingrijpen: ontbossing, verstedelijking en bouwprojecten maken natuurlijke kustbescherming zwakker, waardoor land sneller verdwijnt.
- Zeespiegelstijging: door de opwarming van de aarde smelten ijskappen en zet oceaanwater uit, waardoor het waterpeil stijgt.
- Bodemdaling: sommige gebieden zakken langzaam weg door natuurlijke processen of menselijke activiteiten zoals grondwaterwinning.
- Erosie: golven en stormen breken kustlijnen af, en heftiger weer door klimaatverandering versnelt dit proces.
Deze plekken in Europa verdwijnen langzaam in zee
Niet alleen tropische eilanden hebben last van de stijgende zeespiegel. Ook in Europa rukken de golven op en verdwijnen kustlijnen stukje bij beetje. Dit zijn vijf plekken waar het water steeds meer terrein wint:
1. Nederland: de Waddeneilanden
Texel, Vlieland, Terschelling Ameland en Schiermonnikoog, kortom onze eigen Waddeneilanden hebben te maken met erosie en zeespiegelstijging. De kustlijn trekt jaarlijks enkele meters terug, en zonder ingrepen zoals zandsuppleties zouden sommige stranden en duinen al grotendeels verdwenen zijn. Vooral het komgebied bij Vlieland dreigt rond 2030 zo te verzanden dat zandplaten niet meer droogvallen. Op die manier blijft er letterlijk minder land over. Deze verandering van het landschap is jammer voor toeristen, maar een ramp voor de flora en fauna in het gebied.
2. Italië: Venetië
Venetië zinkt niet alleen door de stijgende zeespiegel, maar ook door bodemdaling. De stad ligt op houten palen die door de jaren heen wegzakken in de drassige ondergrond. Regelmatig komt het beroemde San Marcoplein onder water te staan door ‘acqua alta’, extreem hoge waterstanden. Misschien heb je het weleens voorbij zien komen in een sensationeel TikTok-filmpje, maar er is weinig grappigs aan dat we een wereldwonder (UNESCO-erfgoed!) zoals Venetië dreigen te verliezen.
3. Frankrijk: Aquitaine (zuidwestkust)
Als je er weleens op vakantie bent geweest, is het je waarschijnlijk niet eens opgevallen, maar langs de westkust van Frankrijk verdwijnt steeds meer land in zee. Bij Aquitaine, aan de Atlantische Oceaan, slokt de natuur jaarlijks tientallen meters strand op door erosie. Heftigere stormen en een stijgende zeespiegel zorgen ervoor dat zandduinen en kliffen langzaam afbrokkelen. Kustplaatsen en campings raken bedreigd, en zonder ingrepen zal de kustlijn steeds verder terugtrekken.
4. Duitsland: Halligen in de Noordzee
Midden in de Duitse Waddenzee, in de deelstaat Sleeswijk-Holstein, liggen de Halligen: een groep kleine, onbedijkte eilanden die bij stormvloed grotendeels onder water verdwijnen. Anders dan de grotere Waddeneilanden, zoals Sylt en Borkum, missen de Halligen dijken, waardoor ze extra kwetsbaar zijn voor de stijgende zeespiegel en heftiger wordende stormen. De nog tien bewoonde eilanden hebben huizen die op terpen zijn gebouwd om droge voeten te houden, maar zonder extra maatregelen dreigen sommige Halligen op lange termijn onbewoonbaar te worden.
5. Denemarken: Jutlandse westkust
De ruige westkust van Jutland wordt al eeuwenlang gevormd door de wind en de golven van de Noordzee. Maar tegenwoordig verliest Denemarken steeds sneller land aan het water. De combinatie van zeespiegelstijging, stormen en kustafslag zorgt ervoor dat dorpen en wegen bedreigd worden. In sommige gebieden moeten er regelmatig zandversterkingen worden aangelegd om te voorkomen dat de zee stukken kust opslokt. Zonder deze bescherming zouden delen van Jutland in een paar decennia simpelweg verdwijnen.
Bronnen: rijkswaterstaat.nl, nemokennislink.nl, klimaathelpdesk.org, milieudefensie.nl. eucc-d.de, weer.nl. Photo credits: Daniel Frank (Pexels).
