Wat gebeurt er eigenlijk met je gft – je groente-, fruit- en tuinafval – nadat je het netjes in de groene – of soms bruine – afvalbak hebt gegooid? Dat wilden wij zelf wel eens met eigen ogen zien. Dus reed Saskia een dagje mee met de vuilnismannen en -vrouwen van Van Kaathoven. Haar route volgde het gft van de stoep tot aan de verwerking bij Valor in Sint-Oedenrode, en eindigde bij lofboer Gerwin in de Noordoostpolder. Daar zag ze hoe jouw schillen en takjes veranderen in iets onverwacht waardevols: een rijk, organisch materiaal voor boeren én voor je eigen tuin.
Gft inzamelen
In samenwerking met Vereniging Afvalbedrijven
Groente-, fruit- en tuinafval, oftewel gft, is een aparte afvalstroom die de meeste huishoudens thuis inzamelen in de groene container. En dat is niet voor niets: van gft wordt compost gemaakt. Compost is een rijke bodemverbeteraar die boeren gebruiken op hun land en waar je tuin blij van wordt. En het mooie is: het is helemaal natuurlijk, duurzaam én circulair. Wat je uit de natuur haalt, geef je in een nieuwe vorm weer terug. Hoe goed is dat? Maar daarvoor moet het gft wel schoon zijn. En dat gaat nog best vaak mis. In de gft-bak belanden regelmatig dingen die er niet in thuishoren. Denk aan plastic, glas, luiers of etensverpakkingen. Ook zogenaamd ‘composteerbare’ producten zoals koffiecupjes, vuilniszakjes en maandverband veroorzaken problemen. Die zijn vaak alleen onder speciale omstandigheden afbreekbaar, en die vind je niet bij de standaard gft-verwerking. Daardoor raakt de stroom vervuild en wordt het lastiger om er compost van te maken. Jammer, want als we gft goed scheiden, levert het juist iets moois op.
Van gft naar compost
Om te zien hoe dat precies werkt – van afval tot bodemverbeteraar – reed ik mee met de vuilnismannen en -vrouwen van Van Kaathoven. Eerst langs de huizen, daarna met de vrachtwagen vol gft richting de verwerking bij Valor in Sint-Oedenrode. Daar wordt het afval in twee weken tijd omgetoverd tot compost. Tenminste… als het gft netjes gescheiden is ingeleverd. Hoe gaat dat in z’n werk?
- Bij binnenkomst wordt het gft eerst goed gecheckt. Is de lading schoon genoeg, dan wordt het op een hoop geschept, verkleind en goed gemengd. Ook komt er nog wat eerder gecomposteerd materiaal bij dat nog nét niet helemaal klaar was. Alles wat deze check overleeft, mag door naar de composteerinstallatie. Klaar voor de volgende stap richting fijne compost.
- In de composteerinstallatie begint het echte werk: het gft gaat zo’n veertien dagen een warme, vochtige ruimte in, te vergelijken met een tunnel, waar de temperatuur kan oplopen tot 60 à 70 °C. Ideaal voor bacteriën die dol zijn op dit klimaat en in rap tempo het afval omzetten in compost.
- Na twee weken komt de compost uit de tunnel en wordt het gezeefd. Wat al mooie, rijpe compost is, kan meteen verder. Wat nog niet helemaal klaar is, krijgt een tweede ronde in de tunnel.
- Ook tijdens het zeven halen ze nog afval uit het gft dat er niet thuishoort. Een fietszadel, blikjes, scherven van een vaas, bestek… je kunt het zo gek niet bedenken. Zulke materialen kunnen natuurlijk geen compost worden en worden er daarom uitgehaald. Ze worden alsnog met het restafval verbrand.
In twee weken van gft-afval naar compost bij afvalverwerker Valor. Hier kun je het videoverslag van gft-verwerking zien. Helaas belandt er ook nog heel wat ander huisvuil bij het gft wat eruit gefilterd moet worden. Bekijk hier het videoverslag over het ophalen van gft.
Compost voor de teelt van witlof
Om de cirkel helemaal rond te maken, bezoek ik ook lofboer Gerwin de Vries in Flevoland. Hij gebruikt compost voor de teelt van witlofpennen. Dat zijn de wortels van witlof die in water en aarde verder groeien tot die bekende witte kropjes. Compost speelt hierin een verrassend veelzijdige rol. Tijdens droge zomers ontdekten ze namelijk dat compost het vocht in de bodem veel beter vasthoudt. En laat witlof nou dol zijn op water. De zaadjes hebben vocht nodig om goed te kunnen ontkiemen, en dankzij compost komen er simpelweg meer én sterkere plantjes op. Dat zorgt voor een betere oogst, minder uitval en gezondere planten.
Maar dat is niet alles. Compost helpt Gerwin ook bij een andere uitdaging: de schimmelziekte Phytophthora, berucht onder witlofkwekers. Deze ziekte verspreidt zich razendsnel via water, en het enige werkzame bestrijdingsmiddel is niet toegestaan in de biologische teelt. Door te werken met compost bij de teelt – in plaats van alleen water – blijft die verspreiding uit. De schimmel wordt minder besmettelijk, en dat maakt compost ineens een slimme schimmelstopper. Gerwin is daarom superblij met compost: een prachtig circulair natuurproduct helpt hem om beter te boeren én in de strijd tegen klimaatverandering. En zo kan hij dit jaar hopelijk weer zo’n twaalf miljoen witlofkropjes kweken!
Ons gft-afval wordt door boeren zoals Gerwin gebruikt bij het kweken van groente en fruit. Hoe circulair wil je het hebben? Bekijk hier het videoverslag bij boer Gerwin.
Waarom compost gebruiken? Zes voordelen op een rij!
Compost is een beetje het geheime wapen van iedere groenere tuinier. Niet alleen goed voor je planten, maar ook voor de planeet. Dus… waarom zou je het gebruiken? Nou, hierom dus:
- Minder onkruid: strooi het bovenop je aarde en je maakt het onkruid lekker lastig.
- Vocht vasthouden: compost werkt als een spons. Ideaal bij droge zomers.
- Bomvol voeding: planten smullen ervan, en je bodem ook.
- Koolstofopslag: goed voor je tuin én voor het klimaat. Compost houdt koolstof vast in de bodem, en dat is fijn, want zo komt er minder CO2 in de lucht.
- Ziektewerend: sterke bodem = minder ziektes.
- Minder erosie: helpt de grond bij elkaar te houden, zelfs bij flinke regen.
Kortom: een hoop winst met een beetje compost. Doe maar lekker wél dus!
Zo maak jij het verschil met je gft
Jouw groente-, fruit- en tuinafval is dus waardevol. Compost wordt niet voor niets het zwarte goud genoemd. Het voedt de bodem, helpt gewassen groeien en draagt zo bij aan een veerkrachtige landbouw en daarmee ook aan onze voedselzekerheid. Maar dat lukt alleen als het gft schoon blijft. Een klein beetje vervuiling kan het proces nog wel aan, maar als het te veel wordt, raakt zelfs het goede gft zó vervuild dat het niet meer te redden is. En dat is natuurlijk hartstikke zonde. Daarom: gooi je gft netjes gescheiden weg. Twijfel je of iets in de groene bak mag? Check dan even afvalscheidingswijzer.nl, zo weet je het zeker. Kleine moeite, groot verschil!
Wil je meer handige afvaltips? TrashTalks is hét platform dat afval begrijpelijk én leuk maakt, met praktische tips en verrassende weetjes. Volg ze op Instagram en word een echte afvalexpert in je eigen keuken.
Meer tips van thegreenlist.nl
- Bekijk ook: zo ziet de recycling van een PET-fles eruit.
- Bekijk ook: zo wordt een statiegeldblikje gerecycled.
- Bekijk ook: een kijkje bij een biologische pindakaasfabriek.
Photo credits: thegreenlist.nl.
