Bij ons thuis is het elke dag Nationale Pindakaasdag en daarom vroegen wij ons af: welke duurzame pindakaas is het lekkerst en wat zijn de verschillen op het gebied van duurzaamheid en smaak? We zetten een enquête uit op Instagram, regelden de top acht duurzame pindakazen voor een pindakaastest en het testpanel ging aan de slag!
Wat zit er allemaal in een pot pindakaas?
Pindakaas, wie is er niet groot mee geworden? Wij Nederlanders zijn verzot op pindakaas, maar wat zit er eigenlijk in een pot pindagenot? Het hoofdbestandsdeel is – je raadt het al – pinda’s. Dus hoeveel verschillen kunnen er zijn zou je denken… Tijd om dat eens te gaan onderzoeken. Wist je trouwens al dat een pinda geen noot is, maar een peulvrucht? Verder wordt er aan pindakaas vaak wat zout toegevoegd om het op smaak te maken en een beetje olie en/of vet om het lekker smeuïg en smeerbaar te maken. Verder zit er weinig in. Pindakaas is dus best puur.
In het kader van Nationale Pindakaasdag heb ik samen met mijn testpanel (man en kind) een onderzoekje en smaaktekst gedaan. Een tipje van de sluier: er zijn dus wel degelijk verschillen: in smaak en textuur, maar ook in ingrediënten en de duurzame eigenschappen verschillen van merk tot merk.
Nieuwe pindakaas ontdekt!
Wat ik heel leuk vind aan deze pindakaastest, is dat ik nieuwe pindakaasmerken heb ontdekt die ik hiervoor nog helemaal niet kende. Dit zijn stuk voor stuk kleine, ambachtelijke pindakaasmakers met een grote liefde voor mooie pindakazen van eerlijke ingrediënten.
Duurzame of biologische pinda’s?
De meeste pindakaasmerken maken ofwel gebruik van duurzame ofwel van biologisch geteelde pinda’s. En dat maakt het meteen best verwarrend: want duurzaam is dus iets anders dan biologisch. Zo zit in pindakaas van Calvé duurzame pinda’s verwerkt die niet (per se) biologisch zijn, terwijl ik in mijn test ook ambachtelijke pindakazen ben tegengekomen met biologische en zelfs biodynamische pinda’s als hoofdingrediënt. Om het verschil tussen biologisch, biodynamisch en duurzaam beter te begrijpen, heb ik het even op een rijtje gezet.
Biologische landbouw is een landbouwvorm die rekening houdt met de milieueffecten en het dierenwelzijn. Bij biologische landbouw worden geen (chemische) bestrijdingsmiddelen, kunstmest en genetisch gemodificeerde organismen gebruikt. Dieren krijgen meer ruimte en kunnen hun natuurlijk gedrag vertonen. Of biologische pinda’s zijn gebruikt, kun je makkelijk zien op het etiket. Dit wordt altijd vermeld of het is zelfs gecerticifeerd met het biologische keurmerk.
De criteria voor duurzame landbouw zijn breder dan die voor biologische landbouw. Duurzame landbouw richt zich zowel op het milieu als het klimaat als de levenstandaard van de mensen die op de plantages werken. Breder kijken is natuurlijk altijd goed, maar er is hiervoor geen specifiek keurmerk, waardoor het wat abstracter en vager kan voelen.
Biodynamische landbouw voldoet aan de regels voor biologische landbouw, maar gaat nog een stapje verder. Biodynamische bedrijven krijgen extra normen opgelegd voor bemesting, dierenwelzijn en stoffen die toegelaten zijn in de verwerking.
Biologische en biodynamische landbouw zijn niet vanzelfsprekend beter voor het klimaat. Het kan juist zo zijn dat een niet-biologische boer een efficiëntere methode heeft, dus meer opbrengt per hectare en zo de planeet minder belast. Ingewikkeld? Ja best wel. En zoals alles met duurzaamheid, is het dus niet zo zwart-wit. Ook niet met het duurzaam verbouwen van de pinda’s in jouw pindakaas.
Biologische pindakaas.
Palmolievrije pindakaas?
In pindakaas zit plantaardige olie. Meestal is dat palmolie. En ja, over palmolie is veel te doen. Het aanleggen van palmolieplantages gaat vaak gepaard met flinke ontbossing. Nog steeds wordt er dagelijks kostbaar oerwoud gekapt om plaats te maken voor palmolieplantages. Dit zijn bossen die we juist nodig hebben om de opwarming van de aarde te stoppen en de biodiversiteit in stand te houden. Ook staat de palmoliesector bekend om misstanden richting mensen die voor de palmoliebedrijven werken of in de regio wonen. Palmolie is dus niet zo fraai. Stoppen dus met palmolie is het eerste wat in je opkomt toch?
Was het maar zo simpel, dan hadden we dat natuurlijk allang gedaan. In heel veel producten zit plantaardige olie. We kunnen helemaal niet zonder. Kiezen voor alternatieven, zoals kokosolie, sheaboter en zonnebloemolie, is ook geen oplossing. Want daarvoor is vaak méér landbouwgrond nodig en ook op die plantages gaat soms een hele hoop mis. Stoppen met palmolie is dus niet alleen onmogelijk, het is ook niet slim. Omdat palmolie superefficiënt is, kunnen we met relatief weinig land heel veel palmolie produceren. De oplossing (voorlopig) is om die palmolie-industrie te verduurzamen en te controleren. Hiervoor is ook een keurmerk opgericht (RSPO). Wil je meer weten over palmolie? We hebben er uitgebreid over geschreven.
Hoewel alle pindakaasmerken uit de test palmolie vrij zijn (op één na), is dit wat ons betreft dus geen duurzaam criterium. Een pindakaas dat gebruikt maakt van gecertificeerde palmolie kan wat ons betreft nog steeds een goede keuze zijn.
Tip voor wie palmolievrije pindakaas smeert
Bij palmolievrije pindakaas kan het vaker voorkomen dat er een olielaagje op de pindakaas drijft. Dit kun je voorkomen door de pindakaas in de koelkast te bewaren en te roeren voor gebruik. Is de pindakaas juist wat uitegedroogd, dan kan kort verwarmen helpen (in de magnetron of in een pannetje). Of je voegt zelf even wat plantaardige olie toe en roert het goed door.
Duurzame pindakaas: de test
Maak kennis met het testpanel van de duurzaam pindakaastest!
Voor deze review heeft het testpanel acht pindakaasmerken getest die ik van volgers op Instagram getipt hebben gekregen als hun favoriet. Het gaat om deze merken: De Pindakaaswinkel, Mister Kitchen, VanThuys, Zeemansboter, Horizon, Ekoplaza huismerk, Krekeltje en pindakaas van Demeter. De laatste vier kocht ik overigens allemaal bij Ekoplaza. Het testpanel bestaat uit twee pindakaasliefhebbers: man David en zoon Frank (6). Zij zijn het eens met de tipgevers: alle pindakazen zijn smaakvol en het proberen waard, maar er zijn ook verschillen!
Dit zijn ze: de pindakazen die worden getest.
Duurzame pindakaas van De Pindakaaswinkel
De Pindakaaswinkel maakt smeuïge donkerbruine pindakaas die zoutarm en palmolievrij is. We hebben de naturel smaak getest, maar ook het proeverijtje met zes populaire smaken. De smaken dadel & kaneel en chilipeper & citroengras gingen er ook goed in bij het testpanel. In een pot zouden 710 pinda’s zitten wat gelijk staat aan gemiddeld 98% pinda. De pinda’s komen, net als Calvé pindakaas, uit Argentinië en zijn duurzaam (niet biologisch) geproduceerd. Michiel van De Pindakaaswinkel: ‘Wij kiezen bewust voor landbouw in Argentinië, omdat dit op een hoog niveau zit, zowel de kwaliteit van de productie als de arbeidsomstandigheden en inkomen voor de boer.’
David over de naturelsmaak: ‘Het lijkt wel stroop! Een fijne subtiele smaak en minder zout dan je gewend bent.’ Frank (6): ‘Plakkerig, echt pindakaas.’ De Pindakaaswinkel zit in Amsterdam waar oprichter Michiel de pindakazen met de hand maakt. Je kunt de tien verschillende smaken ook online bestellen. De naturel pot (420 gram) kost 5,95 euro.
Duurzame pindakaas van VanThuys
Oprichter en chef-pindakaas Boy voelde zich helemaal vereerd dat zijn pindakaas was genoemd door mijn volgers. Maar wat dacht je dan Boy? Zijn pot bestaat uit 100% pinda’s. VanThuys maakt namelijk zelf pindakaas ‘zonder ellende’: hij maakt alleen gebruik van pinda’s van duurzame en eerlijke teelt uit Argentinië, geen toegevoegde suikers, geen zout (sommige smaken zijn zoutarm), geen e-nummers en ook geen palmolie. Hij maakt een aantal smaken, dus hooguit worden wat specerijen toegevoegd, zoals een pot met chilipeper, kaneel en gerookte paprika en een pot met een snufje zout. Leuk detail: Boy is bezig met een experiment met in Nederland geteelde pinda’s.
Deze pindakaas is een stuk lichter van kleur en ook steviger van structuur dan je gewend bent. David: ‘Deze pindakaas heeft een goede bite met kleine stukjes pinda, ik hou hier van. Frank (6): ‘Pinda’. VanThuys heeft vooral verkoopplekken in het oosten van het land, maar is ook gewoon online te koop. Een pot van 220 gram zonder stukjes noot kost 3,50 euro. Ondanks dat we stukjes pinda proefden, hadden we een pot zonder stukjes. Ik ben dus heel benieuwd hoe een pot mét stukjes smaakt, want wij houden wel van die bite.
Duurzame pindakaas van Mister Kitchen
Mister Kitchen is het merk van drie vrienden uit Groningen. Ze hebben een foodbedrijf en maken óók pindakaas die overigens gewoon in de meeste supermarkten in het schap ligt (bij onze Jumbo in ieder geval wel). De pindakaas bestaat voor 84% uit pinda’s en is palmolievrij. De pinda’s komen, net als De Pindakaaswinkel en Calvé, uit Argentinië. Mister Kitchen: ‘Volgens ons zijn dit de beste pinda’s. Onze ervaring is dat biologisch niet altijd de beste en duurzaamste keuze is. Wij zijn voor groente en fruit niet dogmatisch van de biologische stempel.’
David: ‘Deze pindakaas lijkt qua kleur structuur het meest op hoe ik pindakaas ken, maar wel minder zout van smaak. Een lekkere gebalanceerde smaak en de stevige pasta smeert goed.’ Frank (6): ‘Pindakaas’. Een pot van 300 gram kost 2,99 euro.
Biologische pindakaas van Zeemansboter
Zeemansboter maakt pindakaas van biologische pinda’s en zonder palmolie. Je koopt 99,8% pinda en 00,2% zeezout. Na een woeste zeereis komen de pinda’s aan in de haven van Rotterdam. Superleuk detail: check het etiket voor het schip van de pinda’s. Van dit merk heb je drie smaken: naast naturel is er een pittige variant met chili en rozijn voor zoetekauwen. Deze pindakaas is opvallend lichter van kleur met veel structuur. David: ‘Deze smaakt het meest naar een handje pinda’s.’ Frank (6): ‘Lekker’. Zeemansboter is te koop bij diverse (online) speciaalzaken. Een naturel pot van 250 gram kost 3,95 euro.
Biodynamische pindakaas van Demeter (Ekoplaza)
Biodynamische pindakaas zonder palmolie op basis van 99,6% pinda’s. Deze pindakaas is geproduceerd op SEKEM, een biodynamisch landbouw initiatief in Egypte. Met compost en koeienmest hebben ze de dorre woestijngrond weten te transformeren tot een groene oase voor mensen en natuur. Ook de levensstandaard van de boerenfamilies is sterk verbeterd met onderwijs, medische zorg en een eerlijk salaris. David: ‘Lekkere pindakaas, goed smeerbaar en dit bijzondere duurzame verhaal geeft deze pindakaas een gouden randje.’ Een pot van 250 gram kost 3,19 euro.
Meer duurzame pindakaas
- Ekoplaza huismerk (ongezouten en gezouten): 100% biologische pinda’s en palmolievrij. David: ‘Vol, romig en veel pindasmaak. Romig met pindastukjes. Weliswaar zoutloos, maar heel veel smaak.’ Een pot van 500 gram kost 4,99 euro.
- Horizon pindakaas (Ekoplaza): 100% biologische pinda’s en palmolievrij. Een pot van 650 gram kost 6,99 euro. David: ‘Uitstekende gebalanceerde pindakaas.’
- Krekeltje pindakaas (Ekoplaza): 94% biologische pinda’s en met biologische palmolie. Een pot van 250 gram kost 3,19 euro. David: ‘Ik proef veel pinda. Ik denk dat rode schilletje te proeven wat weleens om een pinda zit.’
Conclusie: lekkere en duurzame pindakaas? De keuze is reuze!
Op het gebied van duurzame pindakaas is er keuze genoeg in het (online) schap. Alle pindakaas die we hebben mogen proeven, smaakten hartstikke lekker, maar er zijn ook (kleine) verschillen in textuur, smaak en ingrediënten. Ook de visie van de ambachtelijke pindakaasmakers verschilt, waardoor de één bewust voor biologische pinda’s en de ander bewust voor duurzame pinda’s van een grote plantage kiest. Over palmolie zijn de meeste pindakaasmakers het wel eens: dat gebruiken ze liever niet. Hoewel wij ons afvragen of dat nou echt het verschil gaat maken.
Mis je een fantastisch duurzaam, eerlijk, biologisch dan wel ambachtelijk pindakaasmerk in dit lijstje? Stuur gerust een berichtje! Dan kan ik het testpanel inschakelen voor een review! Ik zal alvast zeggen dat ze een beetje door moeten eten, want de voorraad is nog lang niet op.
Wil je meer zaken in je leven duurzamer kopen?
- Bloemen? Bekijk wat er mis is met bloemen en hoe je bloemen duurzamer kunt kopen.
- Wijn? Bekijk wat er mis is met wijn en hoe je wijn duurzamer kunt kopen.
- Olie? Bekijk wat de klimaatimpact is van olie en hoe je kookolie duurzamer kunt kiezen.
Photo credits: thegreenlist.nl.
