Oei. Omdat het overal op aarde warmer wordt, blijven er steeds minder skigebieden over. Dringen op de piste? Ja, dat ook, maar steeds meer skigebieden zijn hierdoor gedwongen om kunstsneeuw te gebruiken. Hoe wordt die nepsneeuw gemaakt en wat is de invloed op het milieu? En is het nog mogelijk om van een skivakantie te genieten zonder kunstsneeuw? Bij thegreenlist.nl zochten we het voor je uit.
Kunstsneeuw op de piste, waar ski je dan op?
Omdat de temperaturen in de Alpen stijgen, valt er steeds minder echte sneeuw. Skigebieden zijn dus steeds vaker afhankelijk van kunstsneeuw om het wintertoerisme in stand te houden. Kunstsneeuw wordt gemaakt met behulp van sneeuwkanonnen. Je hebt ze vast weleens zien staan op de piste. Een sneeuwkanon schiet waterdruppels met hoge druk weg. Door de koude buitenlucht vallen de vernevelde druppels vervolgens als sneeuw op de piste. Dat klinkt op zich niet zo slecht, toch? Maar het moet dan dus wel vriezen buiten om kunstsneeuw te kunnen maken. Dus wat als het niet vriest? Ook dan ligt er in je favoriete skigebied een mooi pak sneeuw. Dat komt omdat er da chemicaliën of bacteriën worden toegevoegd aan het water, waardoor er ook ‘verse’ sneeuw gemaakt kan worden bij temperaturen boven het vriespunt. Ai, dit klinkt al iets minder florissant. Dit is slecht voor het milieu. En daarom is het in Oostenrijk, Duitsland en Italië (op dit moment) gelukkig verboden. In Frankrijk en Zwitserland daarentegen zijn sommige toevoegingen (nog) wel toegestaan.
De keerzijde van kunstsneeuw
Kunstsneeuw die alleen van water wordt gemaakt, lijkt dus op het eerste gezicht niet zo slecht voor het milieu en wordt ook vaak als milieuvriendelijk gepresenteerd. Maar als we iets dieper in de sneeuw duiken, zien we toch een aantal dingen waar we minder zin in sneeuwpret van krijgen. We nemen onze belangrijkste bevindingen met je door.
Sneeuwkanonnen verbruiken veel water
Ten eerste kost het maken van kunstsneeuw veel water. Een Oostenrijkse studie en skiinformatie.nl hebben berekend hoeveel water er nodig is om een piste van kunstsneeuw te voorzien. Nu heb je natuurlijk pistes in allerlei soorten en maten: kort, lang, smal, breed, stijl en glooiend, dus een gemiddelde is lastig te berekenen. Maar stel dat een piste tachtigduizend vierkante meter is, dan heb je volgens deze berekeningen tussen de 14,4 en 16 miljoen liter water nodig om een hele piste van een meter verse opgespoten sneeuw te voorzien. En dan moet je je bedenken dat een skigebied zoals Les Trois Vallées zo’n 330 pistes telt. Wojoo. Een exacte berekening maken is natuurlijk lastig en misschien wel onmogelijk, maar om de omvang te begrijpen is het wel prettig om iets van een cijfer te hebben. Heel gek lijkt onze berekening op een bierviltje niet, want het Oostenrijkse skigebied Kitzbühel zou 1,2 miljard liter water nodig hebben om de pistes van nepsneeuw te voorzien.
Waar komt dat water dan vandaan? Uit de grond! Om genoeg water te hebben voor de sneeuwkanonnen, worden er vaak waterreservoirs aangelegd. Daarnaast zijn er leidingen nodig om het water naar de sneeuwkanonnen te brengen. Onze conclusie: om een skigebied van kunstsneeuw te voorzien, is héél veel water nodig, terwijl we wereldwijd kampen met een watertekort. Als je dat weet, is die huttentocht ineens toch een stuk minder romantisch. Daarnaast heeft het aanleggen van die sneeuwkanonnen ook een flinke invloed op de omgeving en kan het gevolgen hebben voor de natuur zoals bodemerosie. Dat weet je vast nog wel van je aardrijkskundeleraar, dat is het proces waarbij de bovenste vruchtbare laag van de bodem wordt weggespoeld of weggeblazen waardoor land minder vruchtbaar en kwetsbaar wordt.
Sneeuwkanonnen verbruiken veel stroom
Die sneeuwkanonnen hebben enorme blaaskracht. Hoe zouden ze daar nou aan komen? Rara… Het heet elektriciteit! Naast water is er dus ook veel stroom nodig om kunstsneeuw te maken. Zo werd er in 2021 600 GWh aan stroom verbruikt in de Alpen voor sneeuwkanonnen. Dat is net zoveel als het jaarlijkse stroomverbruik van 130 duizend vierpersoonshuishoudens. Nu zijn er wel skigebieden die groene stroom gebruiken. Dus als je met een beter gevoel wilt skiën, is het wellicht een idee om bewust te kiezen voor zo’n skigebied. Nu wil je vast tips van ons hebben. We gaan het zeker voor je uitzoeken. Maar tot die tijd moet je het zelf even uitvogelen. Vaak vermelden skigebieden het op hun website als ze groene stroom gebruiken.
Nepsneeuw heeft een negatief effect op de natuur
Kunstsneeuw lijkt misschien voor jou op natuurlijke sneeuw – je roetsjt (bijna) even lekker naar beneden – maar er is wel degelijk verschil. Natuursneeuw bestaat uit zeshoekige kristallen, terwijl kunstsneeuw ronde kristallen heeft. Dit komt doordat natuursneeuw een veel langere weg uit de lucht aflegt en er daardoor langer over doet om naar beneden te vallen. Omdat kunstsneeuw minder uitsteeksels heeft, is de dichtheid hoger, wat betekent dat kunstsneeuw meer druk op de bodem uitoefent en minder snel smelt. In het voorjaar zie je precies waar die opgespoten sneeuw heeft gelegen en waar niet. De bodem kan zich daar minder goed herstellen.
Zonder kunstsneeuw kun je in Europa bijna niet meer wintersporten, maar de milieubelasting van die nepsneeuw is enorm. Er is veel water en energie nodig en de sneeuw uit sneeuwkanonnen is van een andere vorm waardoor het letterlijk de bodem belast.
Alternatieven voor kunstsneeuw
Oké, we get it. Wintersporten is zálig, maar kunstsneeuw heeft dus behoorlijke wat negatieve bijeffecten. En als je je bedenkt dat elk jaar alleen al een miljoen Nederlanders naar de Alpen tuffen voor een weekje wintersport, is die negatieve invloed waarschijnlijk best groot. Thuisblijven dan maar? Nou nee, dat willen we ook niet zeggen. We begrijpen écht heel goed dat je er even tussenuit wilt tijdens de druilerige Nederlandse winter en dat wintersporten geweldig is. Daarom zijn we op zoek gegaan naar manieren om duurzamer van de wintersport te genieten, zonder al te veel afhankelijk te zijn van kunstsneeuw of grijze energie die de motors van de sneeuwkanonnen aandrijven.
Genieten van een duurzame wintersport
De oplossing lijkt simpel: ga naar een gebied zonder kunstsneeuw. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, omdat de meeste skigebieden in de Alpen kunstsneeuw gebruiken. Dan maar naar een hoger gelegen gebied zoals een gletsjer? Helaas maken de meeste gletsjers tegenwoordig ook gebruik van sneeuwkanonnen om het seizoen te verlengen. Bij sommige gletsjers kun je zelfs in de zomer skiën… Dus als je naar een gletsjer gaat, doe dat dan in de wintermaanden. Dat geldt trouwens ook voor lager gelegen skigebieden: ga er in de wintermaanden heen, wanneer de kans op natuursneeuw het grootst is.
Skigebieden zonder sneeuwkanonnen
Hoewel het steeds moeilijker wordt, is het nog steeds mogelijk om bewust te kiezen voor een skigebied dat geen sneeuwkanonnen gebruikt. Er zijn een paar kleinere skigebieden die bewust geen kunstsneeuw gebruiken, zoals Sonnenkopf en Unterberg in Oostenrijk of Hochfelln in Duitsland*. Het nadeel van deze gebieden is dat er geen skigarantie is. Dus als je het geen probleem vindt om in het geval van te weinig sneeuw te gaan wandelen of dansend met een flügeldopje op je neus in de après-ski bar te hangen, dan is dit een duurzamere optie.
Duurzamere kunstsneeuw
Wil je toch echt heel graag skiën of snowboarden, dan zijn er wel een paar dingen waar je op kunt letten om de negatieve invloed van kunstsneeuw op het milieu te verkleinen. Kies voor gebieden die alleen water gebruiken om kunstsneeuw te maken, zoals skigebieden in Oostenrijk en Duitsland. En kies voor een gebied dat groene stroom gebruikt. Naast sneeuwkanonnen zijn er natuurlijk nog veel meer dingen die het milieu belasten tijdens een wintersportvakantie. Denk bijvoorbeeld aan de reis en accommodatie, die samen voor ongeveer tweed derde van de CO2-uitstoot zorgen. Als je dus moet kiezen tussen een gebied met sneeuwkanonnen dat goed met de trein bereikbaar is, of een gebied zonder sneeuwkanonnen waar je naartoe moet vliegen, dan is de eerste optie zeker een duurzamere keuze.
Nog meer duurzame wintersporttips van thegreenlist.nl
- Voor alle wintersportliefhebbers: nog meer tips hoe je op een duurzame manier van de wintersport kunt genieten vind je in dit artikel.
- Skiwax en PFAS: hoe zit het precies en bestaat er ook duurzame skiwax?
- Warme kleding nodig? Waarom je beter geen (tweedehands) fleecetrui kunt kopen voor je skivakantie lees je in dit artikel.
Bronnen: knmi.nl, Science Link, Snowplaza, het Parool, wintersport.nl, National Geographic, Universität Innsbruck, MRD. Photo credits: hoofdbeeld: Olivier Darny (Pexels), overig: meiden in de sneeuw: Cottonbro (Pexels), piste: Vladimir Srajber (Pexels).
