Duurzame wintersport: kan een skivakantie duurzaam zijn?

Besneeuwde bergen, frisse lucht en genieten van de natuur. Klinkt best duurzaam toch? Ongeveer een miljoen Nederlanders reist elke winter naar de Alpen voor een weekje wintersport. En geef ze eens ongelijk: van dat druilerige donkere weer tijdens de Nederlandse winter wordt niemand vrolijk, toch? Alleen is er in de groene hoek ook steeds meer kritiek op wintersporten. Is de negatieve invloed van wintersport op de aarde echt zo groot? Thegreenlist.nl zocht het voor je uit.

Een duurzamere skivakantie: wij zijn vóór, maar hoe?

Het allerduurzaamste is om nooit op vakantie te gaan. Maar hallo… Soms wil je er gewoon even tussenuit, vooral tijdens de donkere wintermaanden. Gelijk heb je! Wintersport is dan misschien niet de meest duurzame vakantiekeuze, maar is het echt zó erg? Laten we eerst eens kijken wat de invloed van een wintersportvakantie is op de planeet. Om het overzichtelijk te houden, kijken we eerst naar de invloed op het klimaat, dus de CO2-uitstoot die veroorzaakt wordt door een skivakantie. Daarnaast heeft wintersporten ook invloed op de natuur, denk maar aan het aanleggen van skipistes, skiliften, sneeuwkanonnen, pistenbully’s en zelfs PFAS is een probleem. We gaan het je allemaal uitleggen en helpen je ook op weg hoe je op een duurzamere manier van de prachtige besneeuwde bergen kunt genieten.

Ik woon al sinds tien jaar in de Oostenrijkse Alpen en heb, mede door mijn werk als skilerares, al heel wat pistekilometers afgelegd. Sinds ik me bewust ben van de negatieve gevolgen, probeer ik op een duurzamere manier van de wintersport te genieten.

Negatieve invloed op het klimaat door wintersport

Oké een wintersportvakantie is niet vrij van CO2-uitstoot, maar dat is geen enkele vakantie. Op deze handige website van Milieu Centraal kun je de CO2-uitstoot van een vakantie uitrekenen. Om je een indruk te geven wat de invloed op het klimaat is van een skivakantie, hebben we een paar soorten vakanties even met elkaar vergeleken. We gaan er in alle voorbeelden vanuit dat je een benzine- of dieselauto hebt:

• De totale uitstoot van een wintersportvakantie met de auto naar Tirol, Oostenrijk met 4 personen voor 7 nachten is ongeveer 1.320 kilo CO2. Om je een idee te geven: dit is ongeveer net zoveel als 1.770 keer 8 minuten lang douchen. Hiervan wordt ongeveer 1/3 veroorzaakt door de reis, 1/3 door het verblijf en 1/3 door de activiteiten tijdens de wintersportvakantie.
• De totale uitstoot van een stedentrip met de auto naar Rome, Italië met 4 personen voor 7 nachten is ongeveer 1.360 kilo CO2. Met het vliegtuig zou de totale uitstoot ongeveer 2.310 kilo CO2 zijn.
• De totale uitstoot van een gezinsvakantie met de auto naar Texel, Nederland met 4 personen voor 7 nachten is ongeveer 600 kilo CO2.
• De totale uitstoot van een zonvakantie met het vliegtuig naar Bali, Indonesië met 4 personen voor 7 nachten is ongeveer 12.840 kilo CO2.
  
  

Zoals je kunt zien, zijn er duurzamere vakanties dan een skivakantie, alleen komt dit niet alleen door de wintersportactiviteiten, maar voor het grootste gedeelte door het vervoer en verblijf. Laten we daarom eerst eens kijken of het vervoer en verblijf van je wintersportvakantie duurzamer kan.

Duurzamer op skivakantie: het vervoer naar het skigebied

De meeste mensen gaan met een benzine- of dieselauto naar de wintersport en dit zorgt al voor een groot gedeelte van de negatieve invloed. We gaan ervan uit dat je al weet dat reizen met het vliegtuig in de meeste gevallen nog veel meer CO2 uitstoot. Reizen met de elektrische auto stoot veel minder CO2 uit, maar niet iedereen heeft zomaar een elektrische auto tot zijn beschikking. Gelukkig zijn er nog meer duurzame mogelijkheden om op je wintersportbestemming te komen: wat dacht je van een ontspannende treinreis of busreis? En dat is geen gekke keuze, want juist die wintersportbestemmingen zijn aardig goed bereikbaar met de trein en zeker met de bus. Tijdens het winterseizoen zijn er vaak goede aanbiedingen die je zonder tussenstop naar de plaats van bestemming brengen. Als je toch voor de auto kiest, deel deze dan met zoveel mogelijk andere personen. Je kunt ook een hoop CO2 voorkomen door één keer wat langer op wintersport te gaan in plaats een paar keer kort.

Ook tijdens de wintersportvakantie kun je minder CO2 uitstoten door ervoor te kiezen om de auto te laten staan en de benenwagen of het openbaar vervoer te gebruiken. Veel skigebieden hebben gratis skibussen en er zijn zelfs skidorpen waar geen (of maar beperkt) auto’s mogen rijden. Een aantal voorbeelden zijn de Alpine Pearls.

Accommodatie in het skigebied bepaalt ook of je wintersport duurzaam is

De meest duurzame accommodatie is een tent, maar dit lijkt ons een beetje koud tijdens het winterseizoen. Waar bijna niemand aan denkt, maar wat wel een mogelijkheid is: met de caravan of camper naar de wintersport. Ja, er zijn echt mensen die dit doen en er zijn zelfs speciale wintercampings in skigebieden. Mocht je toch wat meer luxe willen, dan kunnen we dat heel goed begrijpen. Gelukkig zijn er ook genoeg andere mogelijkheden om duurzamer te overnachten. In dit artikel kun je lezen hoe je die echt duurzame locaties eruit pikt en hoe je greenwashing kunt herkennen.

Negatieve invloed van wintersport op de natuur

Om naar het hele plaatje te kijken, willen we niet alleen weten wat de invloed van een skivakantie is op het klimaat, maar ook op de natuur. Voordat wij van zo’n heerlijke piste af kunnen skiën, moest er heel wat natuur voor wijken en ook tijdens het wintersportseizoen zorgen de vele wintersporters voor een grote belasting van de lokale flora en fauna.

Die prachtige pistes ontstaan niet vanzelf

Vroeger skiede de lokale bevolking nog gewoon van de bergen af zoals ze zijn, maar tegenwoordig willen we het liefst zo breed en egaal mogelijke pistes. Dit gaat ten koste van de natuur en er moeten vaak heel wat bomen voor wijken. Naar boven lopen willen we ook niet, dus er moeten liften aangelegd worden (energieslurpers – kom ik zo op), die soms zelfs verwarmd worden zodat we het niet koud krijgen. En omdat de temperatuur in de Alpen stijgt, gebruiken de meeste skigebieden tegenwoordig honderden en soms wel duizenden sneeuwkanonnen om ervoor te zorgen dat er het hele winterseizoen geskied kan worden. En dan rijden we tijdens het hoogseizoen massaal naar de Alpen toe om met honderden tegelijk van de piste af te skiën, waar de sneeuw dan ’s avonds weer met een diesel slurpende pistenbully glad wordt gestreken. Al zou dat laatste in de komende jaren kunnen verbeteren, want er is sinds kort een volledig elektrische pistenbully op de markt.

Zelfs na het wintersportseizoen is de natuur nog ontregeld

De kunstsneeuw, die in bijna elk skigebied ligt, heeft een andere consistentie en zorgt voor meer druk op de bodem. Ook blijft kunstsneeuw langer liggen dan natuurlijke sneeuw. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de bodem, maar zorgt er ook voor dat er in het voorjaar meer water het dal in stroomt dan anders het geval was geweest. In sommige gevallen worden er chemicaliën aan de kunstsneeuw toegevoegd, die zo ook in de kringloop terechtkomen. En wat dacht je van de PFAS die door de skiwax in de natuur landen? Ja je leest het goed, die forever chemicals waar nu zoveel om te doen is, zitten vaak ook onder jouw latten en komen zo in de natuur terecht. Gelukkig kun je skiwax ook duurzamer kiezen: in dit artikel lees je er meer over. Helaas zijn alle ski’s en snowboards tegenwoordig voorzien van een plastic laag aan de onderkant, waardoor er ook microplastics in de natuur terecht komen. In België wordt er gewerkt aan een ski die volledig circulair, recyclebaar, niet-toxisch is en geen wax nodig heeft. Laten we hopen dat deze ski’s snel op de markt komen.

Alles wat we doen heeft invloed op de natuur

Voordat je gelijk een hekel krijgt aan alle mensen die op wintersport gaan en zelf besluit om dit nooit meer te doen, wil ik nog wel één kanttekening maken: voor veel van onze hobby’s of dagelijkse bezigheden moest natuur wijken. Wat dacht je van de aanleg van een sporthal, voetbalveld of schaatsbaan? Hier moest ook natuur voor wijken en dit heeft ook alles, in meer of mindere mate, invloed op de planeet.

Er zijn ook duurzamere wintersportactiviteiten dan skiën of snowboarden, zoals langlaufen (links), toerskiën (rechtsboven) of een sneeuwschoenwandeling (linksonder).

Duurzamere wintersportactiviteiten

Naast de invloed op de natuur, gebruiken skiliften en sneeuwkanonnen ook gewoon veel energie. De enige troost is dat dit steeds vaker groene energie is. Veel gebieden in de Alpen hebben stroom uit waterkracht en ook zonne-energie wordt steeds meer ingezet. Je zou bewust op zoek kunnen gaan naar een gebied zonder sneeuwkanonnen, alleen worden deze steeds zeldzamer en wordt de kans dat je er kunt skiën ook steeds kleiner. Gelukkig kun je ook zonder skiën of snowboarden van de prachtige bergen genieten. Wat dacht je van een winterwandeling, al dan niet met sneeuwschoenen? Die kun je meestal gewoon bij de lokale skiverhuur huren.

Heb je geluk en ben je in de bergen met een flink pak sneeuw? Dan zijn er duurzamere alternatieven voor skiën en snowboarden waar je geen skilift voor nodig hebt. Wat dacht je van langlaufen? Dat is echt niet alleen voor senioren, je bent heerlijk in beweging en kunt in alle rust van de prachtige natuur genieten. Of wat dacht je van toerskiën? Hiervoor kun je speciale ski’s huren waar je een stijgvel onder kunt doen zodat je ermee naar boven kunt lopen. Je loopt dan eerst met de ski’s de berg op: dit kan aan de rand van de piste, maar ook midden in de natuur. In het laatste geval is het wel aan te raden om met een gids op pad te gaan, vanwege het gevaar van lawines. Nadat je omhoog bent gelopen met de ski’s, haal je de stijgvellen eraf en kun je naar beneden skiën. Toerskiën is dus alleen geschikt als je al goed kunt skiën.

Kies jij voor een duurzame wintersport?

Ben je dol op wintersport en kan je echt niet zonder? We feel you. Wintersport is niet de meest duurzame vakantie, maar er zijn genoeg manieren om deze vakantie een stuk duurzamer te maken. Een groot gedeelte van de invloed op de planeet zit hem in het vervoer en de accommodatie en daar heb je wel degelijk invloed op. Ook kun je ervoor kiezen om tijdens de wintersport activiteiten te zoeken die de natuur minder belasten en de spullen die je nodig hebt te lenen, huren of tweedehands te kopen. We wensen je veel sneeuwpret. Alles begint met bewustwording, dus we hopen dat we je met dit artikel een beetje op weg hebben geholpen.

Meer duurzame tips van thegreenlist.nl

• De elektrische auto zorgt voor minder CO2-uitstoot, maar hoe zit het met de batterij? In dit artikel lees je alles over kobalt.
• Wil je de CO2-uitstoot van jouw (wintersport) vakantie compenseren? Lees dan hier waar je moet zijn.
• Kies je zomervakantie duurzamer: wat dacht je van een bijzondere camping of glamping in Nederland?
  
  

Bronnen: Milieu Centraal, eos wetenschap, Sustainable Family, Natuur & Milieu, Utopia, het Parool. Photo credits: hoofdbeeld: Photomix Company (Pexels). Skiër: Kirsten Marit Schoner, skigebied: Michal Knotek (Pexels). Treinstation: Frans van Heerden (Pexels), bus: Rafelia Kurniawan (Unsplash). Langlaufen: Phillip Belena (Unsplash), toerskiën: Flo Maderebner (Pexels), sneeuwschoenwandeling: Alain Wong (Unsplash).