Er is veel te doen over CO2-compensatie, want het is geen echte oplossing en helaas zijn er ook heel wat schimmige projecten die niet of nauwelijks iets terugdoen voor de planeet. Maar ja, als je die vliegreis hebt geboekt of met de auto door Europa hebt getourd, dan is íéts doen beter dan niets. CO2-compensatie dus, maar waar moet je zijn en hoe pak je het aan?
CO2-compensatie van je vliegticket of autovakantie
Je hebt het vast weleens gezien: bij het kopen van een vliegticket krijg je de optie om voor een klein bedrag je CO2-uitstoot te compenseren. Die paar euro die jij extra betaalt, wordt dan geïnvesteerd in een duurzaam project. Als het oplossen van klimaatverandering zo goedkoop en eenvoudig zou zijn, dan hadden we dit natuurlijk allang gedaan. Wat ik ontdekte, is dat claims als ‘neutraal’, ‘zero’ of ‘100% klimaatneutraal’ op vliegsites feitelijk onjuist zijn. CO2-compensatie is helaas dus niet zo groen en betrouwbaar als het lijkt, maar zolang er geen duurzamere brandstof bestaat, is minder vliegen en vliegreizen compenseren het enige wat vliegtuigmaatschappijen kunnen verzinnen en wat reizigers dan kunnen doen.
De milieubelasting van vliegen
Dat vliegen zo vervuilend is, komt dus door het gebruik van kerosine, maar ook door de grote hoogte waarop de schadelijke stoffen worden uitgestoten. Dat is nog schadelijker dan verbranding aan de grond. Met het verbranden van kerosine stoten vliegtuigen héél veel CO2 uit en zo draagt het vliegverkeer fors bij aan de opwarming van de aarde. Uit onderzoek blijkt dat de milieuschade van vliegen zelfs nóg groter is dan gedacht. Dit komt omdat er naast CO2 ook andere schadelijke stoffen hoog in de lucht vrijkomen, denk aan stikstof, zwavel, roet, fijnstof en ultrafijnstof die de opwarming en de vervuiling van de aarde verder versnellen.
De duurzame tip: regel je CO2-compensatie zelf en compenseer meer!
Dus als je besluit om te gaan vliegen, laten we hopen niet te vaak, dan is het handig als je er een aantal dingen over weet. En ik denk dat je dan net als ik tot de conclusie komt dat volledige CO2-compensatie van je vlucht niet mogelijk is, maar dat niets doen ook geen optie is. Wil je íéts doen: regel de compensatie zelf en niet via de vliegtuigmaatschappij. Leg er bovendien meer geld voor opzij, zodat het hopelijk nog íéts goedmaakt van die ‘oh zo impactvolle keuze’.
Oef! De eerlijke prijs van je vliegticket
De échte prijs van een vliegticket is spijtig genoeg veel hoger dan de aantrekkelijke prijs die jij er soms voor betaalt bij de vliegtuigmaatschappij. Dat wordt flink bijsparen, wees gewaarschuwd!
- Het compenseren van je vliegreis via een vliegtuigmaatschappij betekent in het gunstigste geval dat er hooguit een kleine bijdrage wordt geleverd aan een project dat potentieel CO2 uit de lucht haalt.
- Het is geen volledige compensatie en de rekensom van vliegtuigmaatschappijen gaat alleen uit van CO2-uitstoot. Die berekening houdt verder geen rekening met al die andere schadelijke stoffen die ook het gevolg zijn van vliegen. Denk aan stikstof, zwavel, roet, fijnstof en ultrafijnstof die de opwarming en de vervuiling van de aarde verder versnellen. Er wordt bij de berekening meestal ook geen rekening gehouden met het versterkende effect van uitstoot hoog in de lucht.
- Als je het zo goed mogelijk wilt doen, dan moet je je vlucht compenseren voor een eerlijker bedrag waarin óók de milieu- en klimaatkosten zijn doorberekend. Klimaatjournalist Ties Joosten heeft in zijn boek De blauwe fabel een berekening opgesteld die meer in de buurt komt. Zeker voor een verre vlucht is het slikken welk bedrag daar uitrolt:
- Uit onderzoek blijkt dat het lange termijn schadebedrag per ton CO2-uitstoot 269 euro is.
- Zoek online op hoeveel ton CO2 jij uitstoot met je vlucht (1 ton = 1.000 kilo). Denk ook aan de terugreis en aan de andere gezinsleden die meereizen.
- Vermenigvuldig dat aantal met 269 euro. Voor één retourvlucht Bali is dat 4,8 ton uitstoot x 269 euro = 1.291,20 euro. Nog een voorbeeld: voor één retourtje Barcelona is het 0,38 ton x 269 euro = 102,22 euro. Maar dan zijn we er nog niet.
- Eigenlijk moet je ook nog het versterkende effect van de uitstoot hoog in de lucht meetellen. Het bedrag moet dan nog x 2. Een eerlijkere compensatie van één retourticket Bali zou een bedrag moeten zijn in de buurt van 2.582,40 euro en de meerprijs van je ticket Barcelona zou dan 204,44 euro moeten zijn.
Je kunt je hele footprint compenseren
In het voorbeeld ga ik uit van het compenseren van een vliegreis, maar je kunt natuurlijk veel meer compenseren. Een autorit met een benzineauto is ook niet vrij van uitstoot of wat dacht je van je energierekening of alle aankopen die je doet? Kortom, al je consumptie- en koopgedrag kun je compenseren.
CO2-compensatie: ga op zoek naar de betere organisaties
Wat ik tijdens mijn zoektocht ook leerde, is dat het uitmaakt hóé je compenseert. Ook dat blijkt een schimmige wereld met veel twijfelachtige compensatieprojecten. Zo zijn er verhalen dat er in Zuid-Amerika meerdere certificaten worden verkocht voor één bos of dat er certificaten worden uitgegeven van bossen die er al jaren zijn. Hierdoor is er feitelijk niks veranderd, behalve dat we meer zijn gaan uitstoten en het hebben afgekocht met een papieren leugen. Als een project wel in de haak is, dan heb je ook nog weinig zekerheid. Omdat er vaak geen garanties zijn over de looptijd van een project. Terwijl je om een vlucht écht te compenseren wel de zekerheid moet hebben dat die bomen minstens tientallen jaren blijven staan. Maar die zekerheid heb je niet door ontbossing, bosbranden en wisselende regimes die mogelijk andere plannen hebben.
Dat maakt de keuze voor een compensatieproject niet eenvoudiger. Toch kun je op een aantal dingen letten. Er bestaan keurmerken voor compensatieprojecten. Keurmerken om in de gaten te houden zijn:
- Verified Carbon Standard (VCS) klimaatcompensatie: met dit keurmerk wordt aangetoond dat ze daadwerkelijk het geld gebruiken voor klimaatcompensatie via projecten als windmolens of bosaanplanting.
- Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF), toezichthouder goede doelen: zij houden in de gaten of erkende goede doelen aan strenge kwaliteitseisen voldoen.
- Gold Standard: een internationaal keurmerk dat onder andere door het Wereld Natuur Fonds is opgericht. Het keurmerk wordt uitgereikt aan projecten die zorgen voor duurzame ontwikkelingen met als doel de CO2-uitstoot te verminderen.
Je kunt ook jaarverslagen bekijken. Hierin staat wat organisaties met het gedoneerde geld hebben gedaan.
Lijstje met betere compensatieprojecten
Omdat ik zelf benieuwd was of de organisaties die ik kende wel aan deze criteria voldeden, heb ik ze gecheckt. En toen ontdekte ik ook nog een aantal organisaties die ik nog niet kende, maar die goed uit te bus kwamen. Dit zijn de organisaties die ik heb ontdekt en die in het bezit zijn van één of meerdere keurmerken en/of een transparant jaarverslag:
- atmosfair: een Duitse non-profit organisatie die CO2-uitstoot wil verminderen door te investeren in duurzame energieprojecten wereldwijd. atmosfair geeft je de mogelijkheid om meer details over je vlucht in te voeren zoals het type vliegtuig waardoor door de berekening iets accurater is.
- Carbonkiller: hier kun je emissierechten opkopen. Bedrijven hebben emissierechten nodig om CO2 te mogen uitstoten, hier betalen ze veel geld voor. Als wij emissierechten opkopen en vernietigen voor het compenseren van onze CO2-uitstoot, zorgen we ervoor dat de prijzen van deze emissierechten als maar blijven stijgen en daardoor bedrijven worden gestimuleerd om te verduurzamen.
- Cool Earth: zet zich in voor het behoud van regenwouden. Geen nieuw bomen planten maar juist het behoud van bestaande natuur is belangrijk, want hoe ouder een boom hoe meer CO2 die vasthoudt.
- FairClimateFund: investeert in projecten voor CO2-reductie. Deze projecten komen ten goede aan mensen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Hun doel is om samen met partners vóór 2025 schonere kookoplossingen te bieden voor een half miljoen mensen en een half miljoen bomen te planten, waarmee een miljoen ton CO2 gereduceerd wordt.
- Justdiggit: hun doel is om Afrika te vergroenen en op deze manier de aarde weer af te koelen. Ze doen dit in samen met de lokale bevolking.
- Trees for All: zet zich in voor herstel van natuur en bossen en het aanplanten van nieuwe bossen en voedselbossen in Nederland en over heel de wereld.
- Les Emissions: tip van een Insta-volger die in Canada woont. Dit is een gecertificeerde Canadese organisatie waarmee je vliegreizen, bootreizen of tonnen CO2 kunt compenseren. Ze zijn onderdeel van een groen energiebedrijf.
Meer goede compensatieprojecten?
Heb je iets te compenseren? Of het nu een vliegreis, autovakantie, jaarnota van je energieleverancier of een grote aankoop is, zorg ervoor dat je je geld uitgeeft bij een organisatie die betrouwbaar is én leg er voldoende geld voor opzij. Heb je nog een goede organisatie ontdekt waarvan jij vindt dat deze in het lijstje thuishoort? Laat het vooral weten! Via de volg- en contactbuttons onderaan deze pagina kun je in contact komen.
Meer duurzam tips van thegreenlist.nl
- Bekijk ook: duurzame wintersport: kan een skivakantie duurzaam zijn?
- Bekijk ook: roadtrip Spanje: van Amsterdam naar Tossa de Mar.
- Bekijk ook: duurzame souvenirs meenemen van vakantie: zo kies je verantwoord!
Bronnen: National Geographic, BNNVARA, Milieu Centraal, nu.nl, nu.nl. Photo credits: Emre Can Acer (Pexels).
