Een jurk, rok of shirt vol pailletten: de feestdagen kunnen voor veel mensen niet zonder zo’n glimmende outfit. En ook de rest van het jaar duiken ze geregeld op: pailletten. Het ziet er mooi uit, maar hoe feestelijk zijn pailletten nu écht? Waar zijn ze van gemaakt en ook: wie naait ze op je kleren? We doken in de wereld van pailletten en zochten het voor je uit. En je raadt het misschien al… zo feestelijk is die feestjurk niet.
Waar komen pailletten eigenlijk vandaan?
Pailletten zijn al eeuwenlang een manier om er feestelijk uit te zien. Vroeger was een kledingstuk met pailletten (toen nog gemaakt van écht zilver, dun goud of parelmoer!) alleen voor the rich and famous. Tegenwoordig kost een feestjurk vol pailletten meestal niet de hoofdprijs. Maar ja, vaak is het zo, dat als het jou niet de hoofdprijs kost, iets of iemand anders de prijs ‘betaalt’. Is dat ook zo met pailletten? De glans van pailletten trekt zonder twijfel de aandacht. Spoileralert: pailletten hebben ook een schaduwkant. Of twee. Allereerst: het materiaal waar ze van zijn gemaakt. En daarna: de manier waarop ze op je kleren komen. We nemen je mee in de wereld van pailletten.
Hartstikke leuk zo’n kek glitterjasje, maar wat gaat er schuil achter die glimmende stof?
Een feestjurk met glitters
Eerst de pailletten zelf: dat zijn hele dunne schijfjes, gemaakt van polyester (van plastic dus), vaak nog met een extra glimmend laagje erop, om ze zo sprankelend mogelijk te maken. Beland je kleding van paillettenstof, als jij het niet meer wilt, op een vuilnisbelt, dan blijft ‘ie daar nog een eeuwigheid, want plastic vergaat niet. Iets wat je, met onze planeet in gedachten, waarschijnlijk liever voorkomt. Het Britse Oxfam heeft meer dan 600 charity shops (kringloopwinkels waarvan de opbrengst naar goede doelen gaat) en becijferde dat er in 2019 alleen al in het Verenigd Koninkrijk 33 miljoen items (kleding én accessoires) met pailletten werden gekocht. Daarvan werden na de feestdagen 1,7 miljoen stuks weggegooid. De meeste stukken waren gemiddeld maar vijf keer gedragen. Wow, dat is een heleboel plastic afval (want eerlijk, dat is een paillettenjurk als je ‘m wegdoet….) dat op een kledingafvalberg nooit vergaat. Niet bepaald feestelijk.
Wil je meer weten over alle kledingmaterialen? Hier hebben we eerder uitgebreid over geschreven!
Tips voor je paillettenoutfit
Om te beginnen: was glitterkleding niet te vaak. En als je ze toch wast, eerst binnenstebuiten keren en altijd op een fijnwasprogramma. Je glimjurk slechts één avondje aan gehad? Lucht ‘m dan! Kortgedragen kleding met pailletten kun je ook opfrissen met een spray die je makkelijk zelf mixt: een deel alcohol (van die medicinale, 70%, uit je medicijnkastje, of anders: wodka, echt!) op vijf delen water, in een sprayfles. Uithangen, licht insprayen en laten drogen: fris! De pailletten hier en daar toch vies geworden? Je kunt ze ook met een vochtig doekje met een sopje afnemen (het is tenslotte plastic hè…) en daarna het kledingstuk luchten.
Hoe wordt een glitterjurk met die feestelijke pailletten eigenlijk gemaakt?
En dan naar die andere kant van pailletten: hoe worden die piepkleine glinsters op je kleding genaaid? Dat is een behoorlijk priegelwerkje en daar gaan soms de wildste verhalen over rond, bijvoorbeeld dat kinderen – want kleine handjes – ze op je kleding naaien. Is dat echt zo? De meeste stoffen met pailletten all over – hallo kerstjurk! – worden machinaal gemaakt. Naast die kleding met pailletten all over is er ook veel te koop met slechts hier en daar een versierinkje van pailletten of kraaltjes. Denk aan de kindershirts met hartjes of smileys, die je dan ook nog de andere kant op kunt vegen, zodat het figuurtje van kleur verandert. Of een blouse of trui, opgeleukt met een paillettenfiguur op de schouders. Wie naait die decoratie op je kleding?
Het is niet makkelijk te achterhalen wie de decoraties op kleding naait. Soms weten de kledingmerken het zelf niet eens. Huh? Dat klinkt gek. Hoe dat kan? Nou, de ketens in de fashionindustrie zijn vaak lang en helaas nog lang niet altijd transparant. Zo bestellen kledingmerken hun kledingstukken bij fabrieken en die besteden de ‘handwerkjes’, bijvoorbeeld het opnaaien van pailletten, weer uit aan onderaannemers. Die ze soms ook nog weer verder uitbesteden. Ben je er nog?
Bij sommige kledingstukken worden de pailletten er met de hand opgenaaid. Het zou zomaar kunnen dat dit door kinderen gebeurt.
Kleeft er kinderarbeid aan je feestjurk? Zou zomaar kunnen
De non-profit organisatie Goodweave, die zich inzet om kinderarbeid wereldwijd te stoppen, meldt dat de omstandigheden in fabrieken waar kleding wordt gemaakt steeds beter in beeld zijn en gecontroleerd worden. Mooi, maar toch is er nog één maar… het blijkt dat de grootste uitbuiting búiten de muren van de fabrieken plaatsvindt: bij de vrouwen die thuis, buiten het zicht van het toezicht, decoraties van kraaltjes en pailletten op de stoffen naaien. Vaak helpen meisjes hun moeders in drukke tijden, waarin veel stuks geleverd moeten worden. De vergoeding per stuk is laag, het schoolverzuim onder deze ‘thuiswerkende’ kinderen hoog. Heb je iets in huis met pailletten en vraag je je nu af of die zijn opgenaaid door kinderhanden? Het zou dus helaas maar zo kunnen …
Doffe boel die pailletten
Lucy Siegle schreef het boek To Die For: Is Fashion Wearing out the World en daarover schrijft ze ook in de Britse krant The Guardian (2011) dat kralen en pailletten op kleren vaak wijzen op kinderarbeid. Ze stelt: ‘Er zijn machines die de pailletten en kraaltjes kunnen opnaaien alsof het handwerk lijkt, maar deze machines zijn erg duur en meer geschikt voor het opnaaien van wat robuustere steentjes.’ ‘Het is zeer onwaarschijnlijk,’ zegt Siegle, dat fabrieken investeren in deze dure apparaten, want voor de breekbare dunne pailletten zijn vaardige handen nodig.’ Siegle schat dat er zo’n dertig miljoen mensen werken aan het opnaaien van versieringen. Hoe oud deze handwerkers zijn, is niet met zekerheid te zeggen. Maar de kans bestaat dus dat jonge handen de pailletten op je kleding hebben genaaid.
En Melissa Weinstein van Fairtrade America zocht het in 2020 ook uit: ‘Heb je kleding met pailletten of kraaltjes erop? Dikke kans dat ze erop genaaid zijn door kinderen. In landen zoals India maken jonge kinderen lange dagen met het opnaaien van versieringen op kleding. Omdat het vaak ontbreekt aan transparantie in de lange productieketen weten kledingbedrijven vaak niet eens wie de versieringen op hun kleding naait.’
Lang verhaal kort: een feestjurk vol glimmende pailletten is niet altijd zo feestelijk als het lijkt. Pailletten zijn nu namelijk nog vooral gemaakt van plastic en plastic wordt gemaakt van aardolie, een fossiele brandstof waar we vanaf willen. De versiersels op feestkleding worden nog vaak opgenaaid door vrouwen die soms hun kinderen (moeten) vragen om mee te helpen om aan de vraag te voldoen. En daar niet altijd goed voor betaald krijgen. Wereldwijd is dan wel afgesproken dat kinderarbeid vanaf 2025 uitgebannen moet zijn, zover is het helaas nog niet.
Zolang je zelf straalt, heb je die pailletten helemaal niet nodig…
Tja, da’s niet echt een shiny verhaal tot nu toe. Nooit meer een glimjurk aan dan maar? De komende kerst in je zelfgebreide trui aanschuiven aan het kerstdiner? Mag natuurlijk hoor, maar het hoeft niet. Wil je echt zeker weten dat je feestkleding niets of niemand schade toebrengt? Kies dan een tweedehands glitteroutfit – de kringloopwinkel heeft vaak hele toffe glimmers rechtstreeks uit de jaren tachtig. Of, wat natuurlijk ook kan: koop zelf pailletten van (deels) gerecycled materiaal en pimp hiermee een jurk die je al hebt. Leen of huur een feestelijke paillettenoutfit, Rentglam is er bijvoorbeeld helemaal in gespecialiseerd. Of kies kleren zonder pailletten. Want zolang je zelf straalt, heb je eigenlijk helemaal geen pailletten nodig…
Zo leen of vind je jouw party pailletten outfit
Weten waar je een feestelijke outfit kunt lenen? Dat zochten we al eens voor je uit. Ga je voor een mooie tweedehands look? Ook dan helpen we je met onze tweedehandsshoptips graag op weg.
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Glitter is kleiner dan pailletten. Waar wordt glitter van gemaakt en bestaat er duurzame glitter?
- Wist je dat er ook plastic van je fleece trui afkomt? Lees meer over fleece.
- Benieuwd hoe duurzaam vegan leer is? In dit artikel lees je alles over plantbased leer.
- In veel kledingstukken zit elastaan verwerkt. Is elastaan wel duurzaam?
Bronnen: Oxfam, Goodweave, The Guardian, Fairtrade America, ILO. Photo credits: hoofdbeeld: Caleb Oquendo (Pexels), vrouw met glitterjasje: Murat Esibatir (Pexels), glitter/tule: Karolina Grabowska (Pexels), lovertjes: Alexander Grey (Unsplash), (glitter)jurken: Alina Komarevska (Pexels).
