Iedere foodie én iedereen die geïnteresseerd is in een duurzame levensstijl, heeft inmiddels weleens van de term passief koken gehoord. De methode leverde in het najaar van ’22 zelfs een heuse rel op in Italië. De Italiaanse natuurkundige Giorgio Parisi gaf in de media een tip om gas te besparen ‘in deze barre tijden’: als het pastawater eenmaal kookt, kan het fornuis volgens hem uit. Kom niet aan de Italianen en hun pasta, maar het zaadje was geplant. Passief koken werd hip en bleek bovendien inzetbaar voor veel meer dan alleen pasta. Ook rijst, eieren en peulvruchten zijn op deze manier te bereiden. En dan te bedenken dat passief koken een energiebesparende techniek is die al sinds de negentiende eeuw bestaat!
Passief koken als energiebesparende kooktechniek
Klinkt best lekker: passief koken als tegenhanger van actief koken. Maar nee, het is niet zo dat je helemaal niets meer hoeft te doen. Passief koken is een energiebesparende kooktechniek. Een techniek die eigenlijk helemaal niet zo nieuw is. Ook het bereiden van voedsel in een hooikist en de daarop gebaseerde EcoStoof zijn namelijk vormen van passief koken. Technieken die vroeger vrijwel dagelijks werden toegepast om energie te besparen. Door je energiebron eerder uit te schakelen en gebruik te maken van de restwarmte, gaart je eten door terwijl je gas en/of elektriciteit bespaart. Anders gezegd: heeft het product dat je aan het bereiden bent de juiste temperatuur bereikt? Laat je pan dan even met rust. Door dit trucje toe te passen, verbruik je gemiddeld maar liefst acht minuten minder gas. Daarmee daalt de koolstofuitstoot van jouw kookmomentje met 80%. Niet alleen fijn voor de aarde, maar ook voor je energierekening.
Hoe werkt passief koken?
Ok, een energiebesparende kooktechniek dus. Maar hoe werkt passief koken precies? We blijven in Italiaanse sferen door pasta als voorbeeld te nemen. Breng een pan water met een beetje zout daarin aan de kook. Zodra het water kookt, doe je de pasta in de pan erbij. Die pasta laat je twee minuten koken. Hierna zet je je pit uit en doe je de deksel op de pan. Door de deksel op de pan te doen, sluit je de hitte op, die hierdoor bewaard blijft. Deze warmte zorgt ervoor dat de pasta passief – dus zonder toegevoegde hitte – verder kookt. Uiteraard verschilt het per pastasoort hoe lang deze passieve kooktijd duurt. Spaghetti heeft minder tijd nodig dan bijvoorbeeld een dikkere pastasoort, maar overal op internet vind je slimme overzichtjes met kooktijden. Sommige pastamerken – het Italiaanse pastamerk Barilla voorop – zetten tegenwoordig zelfs de passieve kooktijd van pasta op de verpakking.
Nu geldt deze truc natuurlijk niet alleen voor pasta. Ook een eitje, rijst of groenten kun je op deze manier bereiden. De vuistregel is dat als je water of ander vocht en een hittebron gebruikt om iets te garen, je ook voor de passieve methode kunt kiezen.
Let op: gebruik je vlees of vis? Zorg dan wel dat je producten de kerntemperatuur gehaald hebben. Zo voorkom je het risico op voedselvergiftiging.
Energie besparen tijdens het eieren koken
Ook eieren kun je passief koken. Neem een klein pannetje en breng je eieren aan de kook. Zorg ervoor dat je eieren net onder water staan, dus doe niet te veel water in je pan. Koken je eieren? Draai dan het gas uit en laat de deksel op de pan. Op deze manier blijft de warmte in de pan en de watertemperatuur dicht bij het kookpunt. Je hoeft nu alleen maar te wachten. Kook je je eieren normaal 3,5 minuut? Tel daar dan met deze methode twee of drie minuten bij op voor een perfect zachtgekookt eitje. Wist je trouwens dat er ook mensen zijn die eieren koken in hun waterkoker? Het ligt een beetje aan het type waterkoker of je hier energie mee bespaart, maar het is het proberen waard!
Passief rijst koken
Rijst, maar ook bonen, couscous, linzen en veel peulvruchten kun je prima passief koken. Ook hier geldt dat je niet te veel water moet gebruiken. Doe je te veel water in je pan, dan moet er ook veel water opwarmen en dat duurt langer. Kookt je water? Laat het geheel dan nog een minuut of twee doorkoken. Een slimme vuistregel is om 1/6 van de normale kooktijd aan te houden. Na het doorkoken zet je het gas uit en heb je even geduld. Niet stiekem gluren, want dan ben je je warmte kwijt. Kook je je rijst normaal 10 minuten? Hou dan nu het dubbele aan voor een mooie gare korrel. In de tussentijd heb je je handen vrij om een lekkere saus in elkaar te draaien.
Passief koken met een hooikist of EcoStoof
Ook koken met een klassieke hooikist of nog handiger: een moderne EcoStoof is gebaseerd op een vergelijkbaar principe. Heb je de smaak van het energie besparen terwijl je kookt te pakken? Ga dan eens aan de slag met de hooikistmethode. Want stoven is heerlijk, maar kost ook veel energie. Je potje staat immers minimaal een paar uur te pruttelen voor dat ultieme, boterzachte resultaat. Allemaal uren waarin je gas of elektriciteit gebruikt. Door je ingrediënten zodra ze de juiste temperatuur hebben behaald van het vuur te halen en in een hooikist of EcoStoof te plaatsen, gaart het door terwijl jij andere dingen kunt gaan doen. Dit principe werkt perfect bij een lekkere curry, chili con of sin carne, nasi of een flinke pan pastasaus.
Wil je ook Passief koken met EcoStoof?
Lijkt een EcoStoof je wel wat? Lezers van thegreenlist.nl kunnen deze handige slowcooker zonder stroom nu met 10% korting kopen. Gebruik de kortingscode GREENLIST10 in de webshop van EcoStoof en ga thuis ook aan de slag met deze leuke en milieubewuste manier van koken. Met een EcoStoof verbruik je gemiddeld 30% minder energie. En het leuke eraan is, je kunt er véél meer kooktrucs mee uithalen. Zo kun je met je EcoStoof ook hele snelle gerechten maken zoals een one pot pasta die in twintig minuten klaar is en lekker warm blijft tot het moment dat je gaat eten. Op die manier bespaart de slowcooker je niet alleen energie, maar ook tijd in de keuken. Handig toch?
DIY hooikist of DIY EcoStoof
Ben je handig? Dan kun je ook een EcoStoof zelf maken! Als je niet zo vlot bent achter de naaimachine dan is een old skool hooikist misschien meer iets voor je. Dat is misschien niet zo hip als een EcoStoof, maar wel net zo doeltreffend. Breng je pan groenten, pasta, rijst of peulvruchten aan de kook en plaats hem in een geïsoleerde omgeving. Dat kan een getimmerd kistje met hooi zijn, maar ook een flinke stapel kranten of een oude slaapzak. Vroeger zetten ze de pan nog weleens in bed! Het idee is dat je pan dusdanig lang warm blijft, dat je eten doorgaart.
Slow cooking met EcoStoof®
Nog meer tips om te besparen tijdens het koken?
Door minder gas te verbruiken, bespaar je geld en verspil je geen energie die je niet nodig hebt. Passief koken is één methode, maar er zijn meer slimmigheidjes om rekening mee te houden. De simpelste tips?
- Kies voor een pan met passende deksel.
- Kies een pan met dikkere bodem die het warmte beter vasthoudt.
- … en doe die deksel ook altijd op de pan.
- Doe niet teveel water in je pan.
- Zet het vuur laag als het water eenmaal kookt.
- Kies voor eenpansrechten.
- Kook voor meerdere dagen in één keer.
Passief koken is hartstikke actueel
Passief koken mag dan een kookmethode zijn die uit noodzaak geboren werd, de techniek is weer hartstikke actueel. Juist nu we weer meer aandacht hebben voor ons energieverbruik, is het de ideale methode om zowel energie als geld te besparen. Niets mis met oude wijn in nieuwe zakken, alle kleine beetjes helpen! Het kost misschien iets meer tijd. Hoewel… de tijd die het je extra kost, kun je gebruiken om die lekkere saus te bereiden, je keuken op te ruimen of de tafel te dekken. Nog een voordeel: doordat je fornuis niet meer aanstaat, hoef je niet continu op te letten. Zo kun je met een gerust hart iets anders gaan doen. Nog meer handige duurzame tips op thegreenlist.nl lezen bijvoorbeeld!
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee: kliekjeskoken. Bekijk hier welke ingrediënten onmisbaar zijn in je voorraadkast.
- Nieuwe pannen nodig? Lees dan in dit artikel waarom PFAS-vrije pannen beter zijn voor het milieu en je gezondheid.
- Welke olie is het meest duurzaam voor bakken en braden? Je leest het hier.
Photo credits: hoofdbeeld & bord met spaghetti: Mahlee Plekker, gasfornuis met spaghetti: Gary Barnes (Pexels), potten met rijst etc.: Cottonbro Studio (Pexels), curry met rijst: Cats Coming (Pexels), gekookte eieren: Cup of couple (Pexels), pan met deksel: Frank Zhang (Unsplash), Ecostoof®.
