Met name op verzorgingsproducten, make-up en schoonmaakmiddelen kom je regelmatig de claims ‘vegan’ en ‘cruelty-free’ tegen. Maar wat betekent dit? En wat zegt dit over een duurzamere keuze? We doken erin en ontdekten dat deze claims best verwarrend kunnen zijn. En ook zegt ‘vegan’ of ‘cruelty-free’ niks over duurzaamheid, zoals sommige merken soms wel beweren.
Vegan versus cruelty-free
Hoewel er goeie en betrouwbare keurmerken zijn – daar komen we zo op – kan elke fabrikant op de verpakking van zijn product zetten dat een product vegan en/of cruelty-free is. Het is geen beschermde claim. Ingewikkeld dus. Om dit dossier te begrijpen, beginnen we even met het uitleggen van het verschil tussen ‘vegan’ en ‘cruelty-free’, want deze begrippen worden nog weleens door elkaar gebruikt, terwijl ze echt iets anders betekenen. Vegan houdt in dat een product geen dierlijke ingrediënten bevat en er geen dieren zijn ingezet bij de productie. Cruelty-free betekent dat iets dierproefvrij is. Een product kan dus vegan én cruelty-free zijn, één van de twee of allebei niet. Een voorbeeld om het te verduidelijken:
- Een lippenstift is vegan én cruelty-free: dan weet je dat er geen dierlijke ingrediënten in zitten, er zijn geen dieren ingezet bij de productie én het is dierproefvrij*.
- Een lippenstift is cruelty-free: dan weet je dat er mogelijk dierlijke ingrediënten in zitten (denk aan bijenwas, wolvet, melk, gelatine, honing, collageen en keratine, etc.), het is wel dierproefvrij*.
- Een lippenstift is vegan: dan weet je dat er geen dierlijke ingrediënten in zitten, er zijn geen dieren ingezet bij de productie, maar het is misschien niet dierproefvrij.
* Er kunnen wel ingrediënten in zitten die ooit zijn getest op dieren, dat is bijna niet te voorkomen, zeggen de experts.
‘Vegan en cruelty-free zijn milieuvriendelijke keuzes’
Van volgers en lezers krijgen we vaak ‘de duurzame tip’ om een product te proberen, ‘omdat het vegan is en dus een duurzamere keuze’. Maar dat is dus een misverstand. Of nou, uiteraard kán een vegan of cruelty-free product een milieuvriendelijkere en dus betere keuze zijn, maar het label vegan of cruelty-free vertelt je daar niks over. Vaak hebben goedkope vegan producten juist weer meer synthetische ingrediënten. Dat zijn ingrediënten die in fabrieken worden gemaakt, bijvoorbeeld van aardolie. En die kunnen dus juist weer belastender zijn voor de planeet.
Neem weer even de lippenstift. Er bestaan vegan lippenstiften van plantaardige ingrediënten – zoals deze van Mádara die we eerder tipten –. De prachtige rode kleur ontstaat door ingrediënten als radijs en sappanhout. Terwijl een goedkoop vegan lippenstiftje vaak haar rode kleur dankt aan synthetische ingrediënten. Hierdoor is de kans groot dat je aardolie of zware metalen op je lippen smeert, niet fijn. Wil je een milieu- en diervriendelijkere keuze maken, dan moet je dus op meer dingen letten dan vegan of cruelty-free. De milieuvriendelijke keurmerken zoals COSMOS, Nordic Swan Ecolabel, Natrue, EU Ecolabel, kunnen je hierbij helpen! Bekijk hiervoor de keurmerkenwijzer van Milieu Centraal.
Goede vegan en cruelty-free keurmerken
Naast milieuvriendelijke keurmerken zijn er ook diervriendelijke keurmerken. Soms komen ze ook samen voor op een beautyproduct. Top!
- Voor vegan producten bestaan een aantal goede keurmerken. Het fijne is dat je daarmee ook zekerheid hebt dat het merk geen dierproeven doet. Welke het zijn: de beroemde PETA-Approved Vegan, de groenwitte zonnebloem van The Vegan Society, het geel-groene keurmerk van V-Label en het certified vegan zwarte hartje van vegan.org.
- Cruelty-free herken je aan keurmerken van PETA-Approved of Leaping Bunny. Je weet wel, de logo’s met het konijntje die je vast weleens hebt gespot. Zie je dat op een verpakking, dan weet je dat iets dierproefvrij is, maar er kunnen nog wel dierlijke ingrediënten in zitten. Als je een trouwe veganist bent, is het dus belangrijk om hier rekening mee te houden.
Vegan en dierproefvrije producten kom je steeds vaker tegen in verschillende vormen: mét diverse keurmerken of enkel met de vermelding, check in het laatste geval dan altijd even welk bedrijf erachter zit. Wat is hun duurzaamheidsbeleid en wat vertellen ze over de ingrediënten?
Dierproeven zijn toch verboden in Europa?
Dan nog even iets over dierproeven voor beautyproducten (en voor ingrediënten in die producten). Maar hallo, dierproeven zijn toch verboden? Dat klopt! Sinds 2004 zijn dierproeven inderdaad officieel verboden in Europa en sinds 2013 is het ook verboden om op dieren geteste cosmetica en verzorgingsproducten te verkopen in Europa. Note: dierproeven op schoonmaakmiddelen zijn nog wel toegestaan.
Kortom, voor beautyproducten lijkt het dus een duidelijk verhaal. Alleen ligt het buiten Europa net even anders en dat maakt de situatie troebel. Daar zijn dierproeven soms zelfs nog verplicht. En zo kan het dus zijn dat jouw beautyproduct in Europa niet getest is op dieren, maar dat het cosmeticabedrijf erachter wel opereert in landen waar dierproeven verplicht of toegestaan zijn. Op die manier doen ze er dus nog steeds aan mee. Dit kan ook gelden voor vegan producten. Ingewikkeld hè?
Wil je daar helemaal van wegblijven, kies dan voor een beautyproduct (of schoonmaakproduct) met één van de vegan en cruelty-free keurmerken. Of probeer erachter te komen in welke landen het beautymerk opereert. Meer informatie daarover kun je vinden op de website animalrights.nl. Daarop is een groene, oranje en rode lijst van beautyproducten gepubliceerd. Andere informatieve sites over dit onderwerp zijn crueltyfreeinternational.org en peta.nl. En soms kun je meer afleiden uit statements op websites van je favoriete beautyproducten. Daar lees je dan ‘dat ze niet op dieren testen, tenzij het door wetgeving is verplicht’. Dan weet je dat ze geen dierproeven hebben gedaan voor de Europese markt (omdat dit in principe niet mag), maar waarschijnlijk wel voor de verkoop van hun producten ergens anders. Oké, dit is al een ingewikkeld verhaal, maar het wordt nog ingewikkelder. Wil je daar meer over weten? Over dierproeven op beautyproducten hebben we een apart artikel geschreven.
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Lees ook: waarom de claim ‘natuurlijk’ niet altijd iets zegt.
- Op zoek naar milieuvriendelijke beautyproducten? Bekijk deze de lijst met goede beautymerken.
- Duurzame mondverzorging? Ook mondverzorging zit anders dan je denkt!
Photo credits: thegreenlist.nl.
