Wie wil er nou niet een stralende glimlach?! Bovendien is een goed, gezond en sterk gebit belangrijk, je voorkomt er een hoop narigheid mee. Daarom wil je goed zorgen voor je gebit en als het even kan doe je dat op een milieuvriendelijke manier. Maar hoe doe je dat? En kan dat überhaupt? Redacteur Mascha dook in de wetenschap van milieuvriendelijke mondverzorging en laat zien waar je het verschil maakt. Spoiler alert: de milieuvriendelijkste keuze zit ‘m niet in duurzame producten!
Gezonde mondverzorging
Mondverzorging is belangrijk voor een stralende glimlach. En een stralende glimlach is natuurlijk een fijne binnenkomer. Maar ook om kwaaltjes en gezondheidsproblemen te voorkomen, is goede gebitsverzorging minstens net zo belangrijk. Een slechte adem, tandbederf of ontstekingen, je moet er niet aan denken. Maar wist je dat een optimale conditie van tanden en tandvlees ook cruciaal is voor de rest van je lijf? Onderzoekers hebben aangetoond dat er een verband is tussen infecties, voornamelijk van je tandvlees, en ziekte zoals diabetes, hart- en vaatziekten, overgewicht en zelfs het ontstaan van Alzheimer. Je speeksel is namelijk een belangrijke schakel in je immuunsysteem. Goed voor je tanden zorgen is van vitaal belang, kunnen we dus wel zeggen.
Duurzame mondverzorging
De gemiddelde drogist heeft een uitgebreid assortiment mondverzorgingsproducten; van tandenborstel, tandpasta tot flossdraad, tandenstokers en mondwater. Daartussen zijn steeds meer groene mondverzorgingsgproducten te vinden om naast je tanden ook goed voor het milieu te zorgen. We kunnen kiezen uit gerecycled plastic en bamboe tandborstels. Er is flosdraad van zijde (recyclebaar) of vegan (van plastic). Er zijn FSC gecertificeerde tandenstokers, plasticvrije ragers en natuurlijke mondspoeling. Kortom, er is zoveel! Je ziet al snel door de bomen het bos niet meer. Wat is nou de beste keuze voor duurzame mondverzorging? Geen paniek, thegreenlist.nl geeft je rugdekking! We zochten het tot op de bodem voor je uit, zoals je van ons gewend bent. Een spoileralert; wat je kiest blijkt minder belangrijk. Het belangrijkste is je mondverzorgingsgedrag!
Conclusie: milieuvriendelijke mondverzorging doe je zelf!
Wat zijn de duurzaamste producten voor milieuvriendelijke mondverzorging? Ik ging op zoek en ik vond een relatief eenvoudig, maar verrassend antwoord. Het kiezen van een duurzaam product in de drogist bepaalt namelijk juist niet je milieuvoetafdruk. Huh, niet?! Nope, je eigen poetsgedrag bepaalt hoe milieuvriendelijk je bezig bent. Al die producten (ook de huismerken) hebben een relatief kleine invloed op het milieu.
Voor je gezondheid, je portemonnee en voor het milieu is goede, regelmatige tandverzorging het allerbelangrijkste. Je moeder en je tandarts hadden gelijk! (Natuurlijk!) Poets minstens twee keer per dag minimaal twee minuten, want met goede gebitsverzorging voorkom je dure en milieuonvriendelijke behandelingen bij de tandarts. En vergeet vooral je periodieke controles bij de tandarts niet; minimaal één keer per jaar, hoewel sommige tandartsen pleiten voor twee keer. Het zijn juist die (extra) tandartsbehandelingen en gebitsaanpassingen die het milieu belasten, want daar komen veel energie, grondstoffen en chemicaliën bij kijken. Dus trek bij klachten direct aan de bel en blijf er niet mee rondlopen. Want door tandproblemen te voorkomen, maak je de meest duurzame keuze!
Mondverzorgingsproducten kun je groener kiezen
Goed; het belangrijkste hebben we nu gehad. Je gaat je uiterste best doen om je gebit optimaal te houden. Check! Maar welke producten gebruik je eigenlijk? En kan dat een stapje groener? Voor de verzorging van je mond, tandvlees en tanden kun je meer (kleinere) milieuvriendelijke keuzes maken. We nemen ze allemaal met je door.
Plastic tandenborstel of niet?
We zijn allemaal opgegroeid met een plastic tandenborstel. Maar de laatste jaren heeft plastic een nogal slechte naam gekregen. Plastic bannen uit je leven klinkt voor veel mensen als een milieuvriendelijke keuze. Maar in een studie gepubliceerd in het British Dental Journal toonden onderzoekers aan dat een plastic tandenborstel met een vervangbare tandenborstelkop de meest milieuvriendelijke keuze is als je kijkt naar de hele levensduur (inclusief weggooien) en impact op het milieu. Voor degenen die toch liever geen plastic gebruiken, komt de bamboe tandenborstel als tweede milieuvriendelijke keuze uit het onderzoek. De elektrische tandenborstel heeft op het milieu de allergrootste invloed, vanwege de materialen in het product (veel grondstoffen, het is immers een elektrisch apparaat), het energiegebruik en het (elektronisch) afval wat het veroorzaakt.
Elektrische tandenborstel
De meeste tandartsen en mondhygiënisten adviseren een elektrische tandenborstel om je gebit en tandvlees in goede conditie te houden. En inmiddels weten we dat die verzorging thuis het aller duurzaamste is wat je kunt doen. Een spagaat! Tip van thegreenlist.nl; probeer je elektrische tandenborstel tweedehands te kopen via Marktplaats. Daarmee bedoelen we natuurlijk niet een gebruikt kopje, maar juist het apparaat! Je moest eens weten hoeveel nieuwe (!) elektrische tandenborstels je daar vindt, zeker na de feestdagen. Blijkbaar krijgen heel wat mensen een elektrische tandenborstel cadeau waar ze helemaal niet op zitten te wachten. Bonustips: haal de stekker uit het stopcontact als de tandenborstel opgeladen is, anders blijft-ie stroom gebruiken. En mocht het apparaat spijtig genoeg kapotgaan, dan kun je ‘m inleveren bij een Wecycle-punt in de supermarkt. Daar staan speciale recyclebakken voor kleine apparaten.
Duurzame tandpasta kiezen
Net als bij voeding en andere verzorgingsproducten geldt ook bij tandpasta: gebruik niet meer dan nodig is. Een hoeveelheid tandpasta ter grootte van een erwt is echt voldoende voor het goed reinigen van je gebit! Gebruik je een tube? Vergeet dan niet de bovenkant van de tube af te knippen om je tandpasta tot de laatste druppel te gebruiken. We blijken vijf tot wel twintig procent van tandpasta weg te gooien en dat is natuurlijk hartstikke zonde. Denk je nu: plastic tubes tandpasta zijn sowieso hartstikke onduurzaam? Dat blijkt dus anders te zitten.
De focus op de verpakking is eigenlijk hartstikke misleidend. Onderzoek toont aan dat de ingrediënten van de tandpasta meer invloed hebben op het milieu en bovendien een grote rol spelen in de gezondheid van je gebit. Zo blijken tandpastatabletten juist minder milieuvriendelijk te zijn dan tandpasta in een plastic tube. Sterker nog, in zowel tandpasta als in tandpastatabletten kunnen dezelfde aangename en onaangename ingrediënten zitten. Hier kom ik zo nog op. Wat ik hiermee wil zeggen, is dat de vorm en verpakking dus niets zegt over de inhoud en de milieubelasting. Zo zeg, die zag ik dus niet aankomen. En ik maar netjes die papieren zakjes met tabletjes kopen omdat ik dacht dat dit sowieso beter was.
Welke ingrediënten heb je nodig voor een gezond gebit?
Dus ik ga terug naar de tekentafel! Met apps zoals INCI beauty of Think Dirty app moet ik weer kijken welke producten de beste ingrediënten hebben voor het milieu en mijn gezondheid. Wat belangrijk is: in tandpasta of tabletten moet zeker fluoride zitten. Alhoewel er online nogal eens onenigheid is over het nut en gezonde toevoeging van fluoride in tandpasta, laat vergelijkend wetenschappelijk literatuuronderzoek zien dat fluoride in tandpasta veilig is in gebruik en bovendien tandbederf effectief voorkomt. Tandartsen en mondhygiënisten adviseren daarom niet voor niks de aanwezigheid van fluoride in je tandpastaproduct. En weet je nog: een gezond gebit houden zorgt voor milieuwinst!
Als laatste: vergeet niet te checken of er microplastics in je product zitten met de Beat the Microbead app van The Plastic Soup Foundation. Dat is nou net een ingrediënt die je er niet in wilt hebben. In veel tandpasta’s zitten nog steeds microplastics. Deze microplastics hebben geen meerwaarde. Ze zorgen er alleen voor dat het goed smeerbaar is. Bovendien worden ze niet gefilterd door de rioolwaterzuivering en komen daardoor in oppervlaktewater en de zee terecht. Ontzettend schadelijk voor het milieu en mogelijk onze gezondheid en je hebt ze helemaal niet nodig, want er zijn tegenwoordig genoeg producten zonder microplastics te koop.
Andere milieuvriendelijke mondverzorging
Met je tandenborstel en tandpasta houdt je mondverzorging niet op. Ook met de details is nog wel wat te winnen. Als eerste, en dat wordt vaak vergeten, is het van belang dat je zo min mogelijk water gebruikt bij het tandenpoetsen. Laat de kraan niet lopen bij het poetsen en spoel spaarzaam. Want twee minuten de kraan laten lopen betekent zo’n tien liter water verspillen! En poets je tanden zeker niet onder de douche, want zo verbruik je in twee minuten zelfs twintig liter drinkwater. Zet de kraan uit, want zo poets je het meest milieuvriendelijk! Verder adviseren tandartsen het gebruik van tandenstokers, ragers en floss draad. Weer geldt: staar je niet blind op de plastic verpakking! Eenmalig plastic is vaak lichter en heeft een kleinere milieuvoetafdruk dan papier en helemaal dan glas, want het recyclen van glas kost ontzettend veel energie. Gebruik je toch tandpasta dat verpakt is in glas? Zorg er dan wel voor dat je het na gebruik in de juiste bak weggooit. De belangrijkste keuze bij deze producten is er spaarzaam mee te zijn. Gebruik een tandenstoker en ragers vaker dan een keer (en spoel goed af) en verspil niet (te) lange stukken flossdraad. Op die manier houd je je tanden en tandvlees schoon en blijft je gebit gezond, denk je aan het milieu en je portemonnee. Win-win-win!
Zo kies je milieuvriendelijke mondverzorging
Bij het kiezen van milieuvriendelijke mondverzorging blijkt je eigen gedrag het belangrijkste. Goede verzorging van je gebit zorgt ervoor dat je mond gezond blijft. Door milieuonvriendelijke behandelingen en gebit-aanpassingen te voorkomen maak je de grootste milieuwinst. Daarnaast lijkt kiezen voor plasticvrije mondverzorging het duurzaamst. Uit onderzoek blijkt dit echter niet zo te zijn. Het meest milieuvriendelijk blijkt poetsen met een handtandenborstel met vervangbare kop met reguliere tandpasta met goede ingrediënten.
Meer duurzame verzorgingstips van thegreenlist.nl
- Op zoek naar kindertandpasta? Eerder testte redacteur Mascha kindertandpasta met haar testpanel van drie zoons.
- Duurzaam omgaan met je verzorgingsproducten? Bekijk hier de beste bewaartips zodat je niets weg hoeft te gooien.
- Lees hier waarom natuurlijke verzorging niet altijd de duurzaamste keuze is.
Bronnen: Milieu Centraal over milieuvriendelijke verpakking kiezen, Dental Clinics over duurzaamheid en mondverzorging, Tandarts.nl over duurzame mondzorg thuis, Artikel: Duane, Brett & Ashley, Paul & Saget, Sophie & Richards, Derek & Pasdeki-Clewer, Eleni & Lyne, Alexandra. (2020). Incorporating sustainability into assessment of oral health interventions. British dental journal. 229. 10.1038/s41415-020-1993-9.
Photo credits: Hoodbeeld: Sarah Chai (Pexels), tandartsstoel: Atikah Akhtar (Unsplash), vrouw tanden poetsen: Andrea Piacquadio (Pexels), mok met tandenborstels: Towfiqu Barbhuiya (Unsplash), elektrische en plastic tandenborstels: Henrik Lagercrantz (Unsplash), bamboe tandenborstel met tandpasta tablet: Sarah Chai (Pexels), plastic tandenborstel met tandpasta: Joshua Hoehne (Unsplash).
