Draag jij regelmatig sportkleding? Ben je fan van nauwsluitende jeans? Of trek je weleens een legging of panty aan? Grote kans dat er in deze kledingstukken elastaan zit verwerkt. Wat is dit voor soort materiaal? En hoe wordt het gemaakt? Op tal van websites wordt elastaan geprezen, maar is het wel zo fantastisch als het lijkt? In dit artikel vertellen we je er alles over!
Wat is elastaan precies?
Elastaan, ook wel bekend onder de Engelse naam spandex of de merknamen Lycra en Dorlastan, is een elastische synthetische textielvezel. Het is gemaakt uit polyurethaan. Dat ken je misschien ook wel onder de naam PUR, van PUR-schuim. Polyurethaan is een chemische stof die wordt gemaakt uit restproducten van petroleum, van olie dus. Om elastaan te maken wordt ruwe olie verhit, vermengd met chemicaliën en vervolgens drooggesponnen. Op die manier ontstaat een zeer flexibele draad. Deze synthetische draad kan onder spanning tot maar liefst 500% opgerekt worden. Als de draad wordt losgelaten, keert deze gewoon weer terug naar de originele staat.
Waar wordt het voor gebruikt?
Elastaan wordt gebruikt voor producten die heel elastisch en sterk moeten zijn. Denk aan zwemkleding, yogaleggings, maar bijvoorbeeld ook panty’s. Of wat dacht je van hoeslakens? Deze producten bevatten meestal tussen de 15 en 40% elastaan. Daarnaast wordt het ook verwerkt in andere stoffen, bijvoorbeeld katoen, en zo gebruikt voor jeans, T-shirts, ondergoed of sokken. In dat geval bevat het kledingstuk een stuk minder elastaan, meestal tussen de één en vijf procent.
Elastaan is een multifunctionele stof. Het is erg sterk en slijt bovendien nauwelijks, dat is zeker een pluspunt. Het materiaal zorgt ervoor dat een kledingstuk of bijvoorbeeld beddengoed rekbaar is, maar dat het ook steeds weer terugkeert naar de oorspronkelijke vorm. Dankzij elastaan lubbert je badpak na het zwemmen dus niet uit en behouden ook je panty’s dezelfde maat. Het zorgt er ook voor dat je ondergoed of sokken niet afzakken, maar netjes op hun plek blijven zitten. Of wat dacht je van nauwsluitende jeans? Dankzij elastaan behoudt je spijkerbroek ook na het dragen nog steeds zijn vorm. Elastaan lijkt dus een fantastisch materiaal, maar helaas is het niet zo geweldig voor het milieu.
Elastaan zit in zoveel fijne kleding.
Is elastaan duurzaam?
Daar kunnen we kort over zijn: nee. Want hoewel elastaan een sterk materiaal is dat nauwelijks slijt, is het helaas niet erg milieuvriendelijk. Zoals we al eerder vertelden, wordt het gemaakt uit polyurethaan. En olie staat niet bepaald bekend om zijn duurzame imago. Omdat tijdens het productieproces van elastaan veel gebruik wordt gemaakt van chemicaliën, energie en water, heeft dit een flinke ecologische impact. Bovendien is elastaan nauwelijks tot niet biologisch afbreekbaar. Daardoor is het ook lastig om te recyclen.
Wat is een goed alternatief?
Om te beginnen met het slechte nieuws: helaas bestaan er op dit moment nog geen goede alternatieven voor elastaan. Geen enkele andere stof is net zo flexibel en net zo elastisch. En omdat het zo ontzettend veel wordt gebruikt, is het bijna onmogelijk om enkel kleding zónder elastaan te kopen. Gelukkig zit in veel kledingstukken, zoals spijkerbroeken en sokken, slechts een klein beetje elastaan, bijvoorbeeld twee à drie procent. En goed nieuws: sinds een aantal jaar wordt er geëxperimenteerd met elastaan gemaakt van bewerkte suiker. Nu gebeurt dit nog op kleine schaal, maar wie weet wordt dit in de toekomst meer gebruikt!
Hoe ga je op een duurzame manier met elastaan om?
Oké, het is dus helaas nog niet mogelijk om bijvoorbeeld badkleding te kopen zonder elastaan. Hoe zorg je dan op de beste manier voor deze items? Zorg dat ze lekker lang meegaan en je ze dus niet vaak hoeft te vervangen. Als allereerst: koop je kleding in de juiste maat. Elastaan kan inderdaad fijn meerekken, maar als het voortdurend onder spanning moet staan omdat je kledingstuk stiekem nét te klein is, gaat de rekbaarheid eruit en slijt het natuurlijk ook sneller.
Was daarnaast je kledingstukken niet te vaak en doe ze (waar mogelijk) in een waszakje, zodat er minder microplastics vrijkomen. Ook raden we je aan om geen wasverzachter te gebruiken. Dit zorgt ervoor dat er soort laagje over het elastaan wordt gelegd, waardoor de stof minder rekbaar wordt. Om de kans op uitlubberen te verkleinen, adviseren we je om je wasmachine bij het centrifugeren op duizend toeren of lager te zetten. Elastaan kan niet goed tegen hoge temperaturen, doe je kledingstukken daarom niet in de droger, maar laat ze op een wasrek drogen. Ben je benieuwd naar onze tips hoe je zo duurzaam mogelijk de was doet? Lees dan zeker dit artikel eventjes, want ook dat hebben we al eerder voor je uitgezocht.
Is je kledingstuk met elastaan niet meer te redden? Gooi het dan zeker niet zomaar in de prullenbak, maar breng het naar een speciale kledingbak. Is je kledingstuk nog wel in goede staat, maar wil je het zelf niet meer dragen? Misschien kan je er iemand in je omgeving blij mee maken. En anders kun je het bijvoorbeeld naar een tweedehandswinkel of de kringloop brengen.
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Benieuwd welke stoffen duurzaam zijn en welke niet? Je leest het hier.
- Duurzame badkleding: waarop moet je letten?
- Op zoek naar duurzaam beddengoed? Dit duurzame beddengoed is gemaakt van Tencel.
Bronnen: WaarZitWatIn, Project CeCe, VanafHier, BNN VARA – Kassa. Photo credtis: hoofdbeeld van links naar rechts: Dre Dau (Unsplash), Divazus Fabric Store (Unsplash), Elina Fairytale (Pexels). strand: наталья-маркина (Pexels), yoga: Alexy Almond (Pexels), kledinglabel: Kirsten Marit Schoner.
