Wist je dat een theelepeltje grond meer levende organismen bevat dan dat er mensen op aarde leven? De bodem is een leefomgeving voor een groot aantal micro-organismen en ook voor dieren zoals wormen, aaltjes, mollen en graafwespen. Hiermee speelt het een hoofdrol in het behouden en vergroten van de biodiversiteit. En als jij goed voor de bodem zorgt, kun je er ook voedsel van oogsten. Eén van de manieren om goed voor de bodem in je eigen tuin te zorgen, is door te mulchen. Wat mulchen precies is en waarom het aanbrengen van een mulchlaag goed is voor de bodem in je tuin, leggen we nu uitgebreid aan je uit.
Mulchen voor een gezond bodemleven
Jouw tuin is jouw stukje aarde. Maar het is niet alleen van jou, het maakt deel uit van een ecosysteem. Misschien heb je er nog niet eerder op deze manier over nagedacht. Kijk je vooral naar wat er boven de grond te zien is, welke bloemen en planten je mooi vindt? Ook onder de grond gebeurt er fascinerend veel! Alles wat daar gebeurt, is de basis van waaruit je jouw tuin kunt ontwikkelen. Goed zorgen voor de bodem, is goed zorgen voor de basis van je tuin. Een fijne, levende tuin. Een goede bodem biedt de mogelijkheid tot het ontwikkelen van gevarieerde planten- en dierengemeenschap. We zijn immers niet alleen op deze aarde!
Mulchen als bescherming
Meer dan de helft van ons ecosysteem bevindt zich onder de grond. Nergens zitten zoveel soorten micro-organismen (schimmels en bacteriën) bij elkaar. En die grond gaat voor je werken als je goed voor dit ecosysteem zorgt, bijvoorbeeld door te mulchen. Een goede bodem zorgt voor verankering van je planten, voeding/water/lucht voor de wortels en bescherming tegen ziekten. De bodem zorgt er voor dat water kan wegzakken en dat planten water kunnen opnemen. En een bijkomend voordeel: door water op te nemen en te verdampen via planten, verkoelt je woonomgeving.
Hoe zorg je voor de bodem?
Heb je al wat meer inzicht gekregen in waarom het belangrijk is om goed voor de bodem te zorgen? Wil je meer weten over wat er allemaal in de bodem gebeurt, dan kan ik je twee boeken aanraden: Het Bodem Voedselweb en Leve de bodem. En ook is er een prachtige film te zien: Onder het maaiveld. Hierin is de ongeziene wereld onder onze voeten te zien.
Wat ís mulchen eigenlijk?
Maar hoe zorg je zelf voor die gezonde bodem in jouw tuin? Dat doe je door organische stof op de grond te laten liggen. En dát is heel simpel gezegd mulchen. Organische stof is materiaal dat afkomstig is van planten en dieren. Bijvoorbeeld plantenwortels, gevallen bladeren en naalden. Maar ook takken en uitscheiding van dieren (wormenmest). De micro-organismen in de bodem gebruiken dit dode materiaal als voedsel. De voedingsstoffen komen weer vrij voor de planten en het bodemleven. Ook wormen trekken dit plantaardige materiaal mee de bodem in. Hierdoor creëren ze kleine luchtgangetjes die er voor zorgen dat het water beter in de bodem kan zakken. Organische stof kleurt de bodem zwart, hoe donkerder je bodem, hoe meer organische stof er in de bodem zit.
Organische en anorganische mulch
Mulch is dus alles wat je op de bodem kunt leggen om verdamping tegen te gaan, onkruiden te onderdrukken en planten te beschermen. Hierin is onderscheid te maken in organische (natuurlijke) en anorganische (zand, plastic, grind, antiworteldoek) materialen. Je kunt begrijpen dat anorganische materialen niks doen aan voeding voor je bodem en zelfs de bodem kunnen schaden wanneer er plastic deeltjes in terechtkomen. Wanneer ik het over mulchen heb, bedoel ik een zelfgemaakte strooisellaag van natuurlijke materialen op de bodem. Deze laag bestaat bijvoorbeeld uit blad, stengels, plantenresten, snoeimateriaal, takken, hooi/stro, houtsnippers, compost, gewiede planten, ongebleekt papier/karton en gras. Sommige resten kun je eerst wat kleiner knippen voordat je gaat mulchen.
Tips om te mulchen
- Een mulchlaag mag je 5-7 cm dik aanbrengen.
- Voor een betere vertering en voeding is het aan te raden om verschillende materialen met elkaar mengen.
- Leg geen mulch tegen stengels of stammen van planten, dit kan ontbinding van de levende plant veroorzaken.
Een term die ook vaak gebruikt wordt is Chop and Drop. Dat wil zeggen dat je op de plek waar je snoeit, het snoeiafval ook laat vallen op de bodem. Dit alles bootst het natuurlijk proces na. Planten en bomen laten immers ook rondom zich de bladeren vallen. Deze bevatten voedingsstoffen en die worden door tal van bodemdiertjes weer verwerkt en naar de wortels van de plant of boom gebracht. Al die bladkorven die in de herfst overal geplaatst worden, bevatten gratis goud voor je bodem!
Wat kun je naast mulchen nog meer doen?
- Goed zorgen voor je bodem, betekent ook zo min mogelijk tegels in de tuin. Tegels zorgen voor verdichting van de bodem.
- Uiteraard gebruik je voor een gezonde bodem geen chemische bestrijdingsmiddelen, want dit maakt al die nuttige diertjes in de grond dood.
- Spitten, frezen en schoffelen beperk je zoveel mogelijk. Het verstoort of doodt veel soorten bodemleven. Als het dan toch moet, doe het dan eenmalig in de beginfase van je tuin.
- Gebruik het liefst inheemse planten, bomen en struiken. Waarom dit belangrijk is, lees je in dit artikel: inheemse planten: waarom zijn ze belangrijk.
- Zorg voor zoveel mogelijk beplanting of mulch en zo min mogelijk kale grond. Dit zorgt voor toename van het bodemleven, maar ook voor meer insecten bovengronds. Ook zorgt een bodem bedekt met planten of mulch voor verkoeling, daarover schreven we meer in dit artikel: eerst hulp bij het omgaan met droogte in je tuin.
- Ga composteren, dit is ideale voeding voor je bodemleven en je planten. Je recyclet hiermee keukenresten en tuinafval.
De voordelen van mulchen nog even op een rijtje
- De bodem is bedekt, dat scheelt je wieden en schoffelen.
- Je hebt een hoop groenafval minder.
- Mulchen zorgt voor bescherming van de planten tegen winterkou (isoleren).
- Een bedekte bodem houdt water beter vast dan een kale bodem. De neerslag sijpelt via vele (wormen)gangetjes tot diep in de grond.
- Door te mulchen zorg je voor voeding voor het bodemleven.
- In de holle stengels en in dorre bloemen overwinteren een hoop nuttige insecten zoals lieveheersbeestjes, die je in het voorjaar en zomer weer helpen om plaagdieren te bestrijden.
- Omdat er insecten in de mulchlaag komen, vinden ook vogels hier nog een lekker hapje eten.
Meer groene tips van thegreenlist.nl
- Heb jij je moestuinplanning al op orde? In dit artikel geven we handige tips.
- Wil je het verlies van biodiversiteit tegen gaan en de vlinders en bijen helpen? Lees dan hier de tips van vlinderman Nicky.
- Koop jij al turfvrije potgrond? In dit artikel lees je wat er mis is met potgrond en hoe je dit duurzaam kunt vervangen.
- Hulp nodig bij het kweken van aardbeien? Lees dan snel: eerste hulp bij aardbeien kweken.
Photo credits: Alfo Medeiros (Pexels), Sippakorn Yamkasikorn (Pexels), Tamara Elnova (Pexels), Eva Bronzini (Pexels).
