Ben jij ook zo dol op een kop warme thee? Zeker in de winter, met de lagere temperaturen, is een theetje een fijne manier om lekker op te warmen. Maar zelfs in de zomer blijft thee, bijvoorbeeld in de vorm van zelfgemaakte ijsthee, heerlijk. We drinken als Nederlanders jaarlijks vele liters thee weg en de schappen in de supermarkt liggen dan ook overvol met verschillende merken en smaken. Een drankje dat we met z’n allen zo veel nuttigen, daarvan is het fijn om te weten wat daarmee gebeurt voordat het in je kopje belandt, toch? Dus: hoe wordt thee eigenlijk geproduceerd? En bestaat er duurzame thee? In dit artikel neemt Lauri je mee naar de duurzame theeplantages, het eerlijke productieproces en dat perfect gezette kopje duurzame thee!
Oorsprong van thee
Thee is, na water, de meest geconsumeerde drank ter wereld. De drank komt oorspronkelijk uit het zuidwesten van China, hier dronk men thee als medicinale drank. Volgens de legende werd thee per ongeluk ontdekt. Door de wind werden blaadjes van de theeplant in een kom met heet water geblazen. De Chinese keizer Shennong nam hier een slok van, ontdekte dat het brouwsel lekker smaakte en ook nog eens genezend werkte. Hij was verkocht. En je begrijpt het al: thee veroverde hierna snel de rest van de wereld. Thee wordt nog steeds geteeld in China, en daarnaast ook in Argentinië, India, Indonesië, Kenia, Malawi, Sri Lanka en Tanzania.
Hoe wordt thee geproduceerd?
Thee groeit aan de Camellia sinesis, ook wel bekend als de theeplant. Al is dit eigenlijk geen plant, maar meer een soort struik. Theeplanten groeien het best in een warm en zonnig klimaat, met voldoende regen. In het Nederlandse weer zouden ze niet overleven, maar wel in het vochtige klimaat van bijvoorbeeld Indonesië. Naast de hoeveelheid zon en vocht, is ook een goede grond essentieel. Als er bijvoorbeeld bepaalde mineralen ontbreken, of juist aanwezig zijn, beïnvloedt dit de uiteindelijke smaak van de thee.
Vervolgens moet de theeplant regelmatig gesnoeid worden om een goede oogst te garanderen. Zodra de theestruik drie tot vier jaar oud is, kan de thee voor het eerst geplukt worden. Hiervoor worden voornamelijk de bovenste en daarmee jongste bladeren gebruikt voor verfijnde theesoorten, zoals witte thee, en de onderste bladeren juist meer voor stevigere en zwaardere theesoorten als oolong. Het plukken is een heel precies werkje en gebeurt voornamelijk met de hand, al wordt in sommige landen ook machinaal geoogst. Daardoor gaan de theebladeren vaak kapot, iets dat de smaak niet ten goede komt.
Na het plukken van de thee vindt het uitgebreide productieproces plaats. Hierin worden de theebladeren onder andere gekneusd, verhit, gedroogd en gefermenteerd. Deze stappen wisselen per uiteindelijke theesoort.
Duurzame theeproductie
Hoe de theeboer zijn thee verbouwd, is essentieel. In het geval van duurzame thee weet je zeker dat er tijdens de productie rekening wordt gehouden met de natuurlijke omgeving én dat er geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt worden.
Microplastics in thee: hoe zit dat precies?
Microplastics zijn tegenwoordig overal te vinden. In de grond, in het water en dus ook in theezakjes. Wat? Ja dat dacht ik ook toen ik erover hoorde. Het gaat hierbij om plastic theezakjes, die herken je vaak aan hun piramidevorm. Een aantal bekende theemerken gebruikten tot voor kort dit soort theezakjes, al stond het materiaal niet duidelijk op de verpakking vermeld. In het voorjaar van 2021 spraken grote bedrijven met de Rijksoverheid af om hun theezakjes volledig van composteerbaar materiaal te maken. En sinds kort is dat ook gelukt en mag je alle theezakjes weggooien bij het groente-, fruit- en tuinafval (gft). Let wel op: 93% van de theezakjes zijn ook echt composteerbaar. Dat betekent dat in sommige theezakjes nog steeds plastic zit.
Wil je zeker weten dat je echt geen microplastics binnenkrijgt? Kies dan voor losse thee en gebruik een thee-ei. En drink je thee uit een mok en niet uit een wegwerpbeker. Maar dat hoeven we jou natuurlijk niet meer te vertellen.
Verschillen soorten duurzame thee
Dat brengt ons bij de volgende vraag: hoeveel soorten thee zijn er eigenlijk? Je kunt vijf verschillende theesoorten onderscheiden, namelijk: groene, witte en zwarte thee, oolong en pu-erh. Wist je dat rooibos, kruiden en mate eigenlijk geen echte thee zijn? Dat komt omdat deze soorten geen blaadjes van de theeplant Camellia sinensis bevatten. Je zou het dus beter (kruiden)infusies kunnen noemen, maar in de volksmond worden ze vaak alsnog thee genoemd omdat we deze kruiden op dezelfde manier drinken.
Zoals ik al eerder schreef, worden voor witte thee de bovenste blaadjes van de theeplant gebruikt. Deze thee is daardoor ook heel licht en bloemig van smaak. Voor groene thee worden de blaadjes na het plukken zo snel mogelijk gestoomd of gewokt, om er zo voor te zorgen dat de blaadjes, en daarmee de thee, groen blijft. Voor zwarte thee moet je de blaadjes juist helemaal laten verwelken, zodat het blad volledig bruin wordt. Oolong thee, tot slot, wordt gemaakt van deels geoxideerde blaadjes en zit daarmee tussen groene en zwarte thee in. Al deze theesoorten zijn zowel in zakjes als losse thee verkrijgbaar.
Gezonde dorstlesser
Behalve dat thee een echt gezonde verwarmende drank is (tenzij je je kopje natuurlijk vult met suiker), heeft het ook nog andere positieve effecten op je gezondheid. Zo verkleinen groene en zwarte thee de kans op een beroerte, verlagen ze de bloeddruk en kan het zelfs zorgen voor een lager LDL-cholesterol en het risico op diabetes type 2 verkleinen. Kortom: meer dan genoeg redenen om vaker te kiezen voor een lekker kopje thee!
Waar schaf je duurzame thee aan?
Je kunt op tal van plekken thee kopen: gewoon in de supermarkt, bij diverse speciaalwinkels of online in een van de vele webshops. Waar kun je nu het beste op letten als je duurzame thee wilt aanschaffen? Allereerst kun je de ingrediënten controleren: is er suiker aan je thee toegevoegd? Dan kun je deze thee alvast in het schap laten liggen. Deze theesoorten zijn namelijk zeer bewerkt. Daarnaast wil je natuurlijk thee aanschaffen van boeren die een eerlijke prijs hebben ontvangen voor hun product en daarnaast werken onder goede, veilige omstandigheden. Hiervoor kun je letten op het Fairtrade keurmerk, het Europees biologisch kenmerk en het Rainforest Alliance keurmerk. Deze keurmerken staan voornamelijk op doosjes thee die te koop zijn in de (biologische) supermarkt.
Bij de aanschaf van theezakjes kun je ook meteen letten op (overbodig) verpakkingsmateriaal. Is jouw thee verpakt in papier, plastic én een kartonnen doosje? Dan kun je beter voor een andere variant kiezen. Voor goede duurzame losse thee kun je terecht bij bijvoorbeeld Dille & Kamille en Simon Lévelt. Hier kun je ook meteen een thee-ei kopen mocht je dat nog niet in huis hebben.
Duurzame thee klaarmaken
Zoals je al eerder hebt gelezen, is het productieproces van thee erg arbeidsintensief. De theeblaadjes moeten bovendien van ver komen. Maar de grootste klimaatimpact zit niet in het vervoer, maar in het koken van het water voor jouw kopje thee. Dus hoe geniet je nou op een duurzame manier van een kopje thee? Simpelweg door alleen de hoeveelheid water te koken die je nodig hebt, of gebruik te maken van een theepot of thermosfles om het water warm te houden. Zo zonde en onnodig om een halve pot lauwe of koude thee weg te moeten spoelen, nietwaar?
Daarnaast zijn er nog een aantal andere tips. Zo is je zakje (of thee-ei met losse thee) prima vaker te gebruiken dan één keer. Tenzij je van hele sterke thee houdt, waar de Engelsen om bekend staan, kun je prima twee of zelfs drie keer doen met hetzelfde zakje. Voor losse thee geldt: je hebt vaak veel minder nodig dan je zelf denkt. Gooi je thee na gebruik weg? Dan mag het gewoon bij het GFT-afval, ook de zakjes. Tot slot is het belangrijk om je thee op de juiste manier te bewaren en zo te zorgen dat het lang goed blijft. Je kunt losse thee het beste in afgesloten bakjes bewaren, zodat de thee niet in aanraking komt met vocht. Geniet van je heerlijke kopje thee!
Meer duurzame boodschappentips van thegreenlist.nl
- Een lekker stukje chocolade bij je kopje thee? Lees in dit artikel waarom fair trade chocolade niet altijd duurzaam is.
- Ook benieuwd hoe je koffie duurzamer kunt drinken? In dit artikel lees je alles over een bewust bakkie pleur.
- Een gezellig kaarsje aansteken? Na het lezen van deze tips kun je met een gerust hart genieten van milieuvriendelijke kaarsen.
Bronnen: Consumentenbond, Voedingscentrum, Keuringsdienst van waarde, Milieu Centraal. Photo credits: Content Pixie (Unsplash), Min An (Pexels), Highnesser (Pixabay), Koko Rahmadie (Pexels), Maria Tyutina (Pexels).
