Kaarsen zijn niet alleen fijn tijdens alle regenachtige en donkere winterdagen, maar ook in de zomer. Bijvoorbeeld op het balkon of in de tuin tijdens een zwoele nacht. Hoewel kaarsen heel gezellig en knus zijn, zijn ze niet altijd even goed voor het milieu en ook niet altijd even goed voor je gezondheid. Bij het branden van kaarsen komen namelijk giftige stoffen vrij. Waar worden kaarsen eigenlijk van gemaakt en hoe maak je hierin een duurzame keuze? En hoe kun je veilig genieten van jouw milieuvriendelijke kaarsen? In dit artikel vertellen we je er alles over.
Waar worden reguliere kaarsen van gemaakt?
De meeste kaarsen die je in een reguliere (woon)winkel koopt, zijn gemaakt van paraffine of stearine. Sommige kaarsen zijn gemaakt van een combinatie van paraffine en stearine. Eerst even over paraffine. Dat is een restproduct dat overblijft bij de verwerking van aardolie. Klinkt niet al te gezond, en dat is het ook niet. Als je in huis kaarsen van paraffine aansteekt, komen hier fossiele brandstoffen bij vrij, zoals benzeen en tolueen. Dit is niet alleen zeer schadelijk voor het milieu, maar ook voor je eigen gezondheid. Daarom wordt altijd aangeraden om de ruimte waarin je kaarsen aansteekt goed te ventileren en bij allergische reacties geen kaarsen meer te gebruiken. Op dit moment wordt nog verder onderzoek gedaan naar de exacte hoeveelheid schadelijke stoffen die vrij kunnen komen.
Terug naar stearine, hoe zit het daar precies mee? Stearine bestaat uit vetzuren van dierlijk of plantaardig vet. Het wordt gewonnen uit slachtafval van kippen, koeien en varkens. Klinkt niet erg smakelijk, hè? Dat aan deze kaarsen een luchtje zit, bleek een aantal jaar terug al uit een aflevering van Keuringsdienst van Waarde. Wees wel gewaarschuwd: dit is een heftige aflevering en zorgt ervoor dat je gegarandeerd met andere ogen naar reguliere kaarsen gaat kijken.
Gelukkig worden er steeds minder kaarsen van dierlijk vet gemaakt en steeds meer van een plantaardig alternatief. Helaas is dat alternatief ook vaak niet duurzaam, deze kaarsen bestaan namelijk uit palmolie. Voor de productie van palmolie worden grote stukken regenwoud gekapt. Er bestaat duurzamere palmolie, maar net als bij de productie van bamboe wordt er nog weleens gesjoemeld met certificaten. Kom je in de winkel een kaars tegen, dan kun je kijken of het een RSPO-keurmerk heeft. Dat is het keurmerk voor betere palmolie. Het lastige is dat lang niet alle producten dit keurmerk hebben, zelfs als de palmolie wel duurzamer verkregen is.
Dit zijn de duurzame alternatieven
Het is dus nog best een zoektocht naar geschikte milieuvriendelijke kaarsen. Een ander veelvoorkomend type kaars is er eentje van bijenwas. Deze gele kaarsen stoten geen schadelijke stoffen uit, maar zijn meestal nou niet bepaald diervriendelijk. Wil je daar meer over weten? Eerder deden we al onderzoek of duurzame honing eigenlijk wel bestaat. Terug naar de bijenkaarsen: veel exemplaren worden aangelengd met paraffine. Gek genoeg mag je een kaars al bijenwaskaars noemen als het net iets meer dan de helft (51%) bijenwas bevat. De andere helft van de kaars kan dus allerlei zooi bevatten, waardoor je natuurlijke kaars ineens toch niet zo milieuvriendelijk meer is. Ben je op zoek naar mooie bijenwaskaarsen, kijk dan eens bij Dipam of De muisjes.
Hoe zit het met de diervriendelijke alternatieven? Laten we beginnen met sojawas, dat wordt gemaakt van de olie van sojabonen. Soja wordt niet altijd duurzaam geproduceerd. Daarom is het belangrijk om op het etiket te letten. Is de soja afkomstig van biologische landbouw? En bestaat de kaars echt uit 100% sojawas? Of is het vermengd met de goedkopere grondstoffen paraffine of palmolie? Kies altijd voor 100% sojakaarsen. Hiervoor kun je bijvoorbeeld bij de Nederlandse merken Brandt Kaarsen of We Love The Planet terecht.
Het grootste nadeel van soja is de grote afstand die deze grondstof af moet leggen voordat het in Nederland is aangekomen. Dat zorgt voor veel CO2-uitstoot. Goede opties van dichterbij zijn kaarsen van koolzaadwas of raapzaadwas. Koolzaadwas is afkomstig van de olie van de koolzaadplant. Koolzaad groeit gewoon in Nederland, maar bijvoorbeeld ook in Duitsland en Frankrijk. Milieuvriendelijke kaarsen van koolzaadwas kun je onder andere kopen bij Brassicandles. Ook raapzaadwas groeit door heel Europa. Beide gewassen worden verbouwd op akkers die meerdere jaren braak liggen om zo gewasziektes te voorkomen. Bovendien trekken de planten ook veel bijen en andere insecten aan, wat weer goed is voor de biodiversiteit. Kijk voor duurzame kaarsen van raapzaadwas eens in de webshop van Very Good Candle Company of bij Dipam die we eerder tipten bij bijenwas.
Regels voor kaarsen
Wist je dat ook kaarsen aan bepaalde eisen van de EU moet voldoen? Dit weten veel mensen niet en zelf kaarsen maken en verkopen lijkt heel makkelijk, maar kan dus best gevaarlijk zijn. Dit leerden wij van Lont & Licht, zij maken duurzame kaarsen van koolzaad- en soyawas. Kaarsenmaker Sabrina: ‘Een vriendin kocht een kaars bij iemand die kaarsen zelf maakte, maar ze niet testte, waardoor het glas door de warmte kapot sprong met alle gevolgen van dien. De eisen zijn bijvoorbeeld dat een vlam van de kaars niet hoger maar zijn dan 3 centimeter en de roetuitstoot mag ook niet hoog zijn.’ Ga je voor een duurzame kaars, kies dan wel een professionele maker, is dus de tip. En geen hobbyist.
Hoe zit het precies met geurkaarsen?
Je hoeft een gemiddelde woonwinkel maar binnen te stappen, of je wordt overspoeld met geurkaarsen in alle soorten en smaken. Vanille, aardbei of mango, je kunt het zo gek niet bedenken of het wordt verkocht. Hier worden bijna altijd synthetische geurstoffen voor gebruikt, die schadelijke chemicaliën zoals ftalaten of parabenen kunnen bevatten. Wil je graag geurkaarsen aanschaffen? Let er dan altijd op dat de kaarsen zijn gemaakt met natuurlijke geurstoffen. Kijk hiervoor bij een van de eerder genoemde merken. De geur van deze kaarsen zal iets minder sterk aanwezig zijn, maar ze zijn wel stukken beter voor jou en voor de aarde.
Waxinelichtjes
Even snel wat waxinelichtjes bij elkaar pakken om de eettafel te versieren. Wel zo makkelijk, toch? Waxinelichtjes zijn van dezelfde grondstoffen als diner- of stompkaarsen gemaakt, maar zitten vaak in een aluminium cupje. Daarvoor wordt de grondstof bauxiet gebruikt. Het produceren van de cupjes kost erg veel energie en je gooit ze na één keer gebruiken weg. Kortom: kies voor theelichtjes zonder aluminium cupje en zet ze in leuke glaasjes, kopjes of houders. Die kun je natuurlijk ook zelf maken of beschilderen. Dat brengt ons meteen bij het volgende onderwerp, want ook duurzame kaarsen kun je zelf maken!
Zelfgemaakte kaarsen van onze DIY-expert Melanie.
Doe creatief en maak je eigen milieuvriendelijke kaarsen
Iedereen die weleens kaarsen brandt, herkent het wel. De lont is opgebrand, maar je hebt nog een flink stuk van je stompkaars over. Een enkeltje prullenbak? Nergens voor nodig! Van de restjes kun je heel eenvoudig nieuwe duurzame kaarsen maken. Ook een hele leuke activiteit om te doen samen met je (klein)kinderen! Wat heb je nodig? Verzamel kaarslonten, de restjes kaarsvet, leuke kopjes of glazen en twee pannen. Het werkt als volgt: smelt de restjes kaarsvet samen in een van de pannen au bain-marie. Dompel een lont in het kaarsvet. Houd de lont daarna recht in één van de kopjes of glazen. Giet het vloeibare kaarsvet eromheen. Zodra het kaarsvet een beetje is gestold, kun je de lont loslaten. En klaar is je nieuwe milieuvriendelijke kaars! Natuurlijk kun je de kopjes of glazen ook verven, verschillende soorten kaarsvet met elkaar mengen voor een leuk kleureffect, en ga zo maar door. In dit artikel hebben we een uitgebreide instructie voor je om van kaarsenresten nieuwe kaarsen te maken.
Zo brand je veilig jouw milieuvriendelijke kaarsen
Na het lezen van dit artikel kun je met een gerust hart mooie milieuvriendelijke kaarsen aanschaffen en branden. Het duurzame alternatief is iets duurder, maar zowel je eigen gezondheid als het milieu heeft er enorm profijt van. Geniet van je duurzame kaarsen! O, en onthoud natuurlijk: zet kaarsen niet binnen het bereik van kleine kinderen of huisdieren, steek er niet teveel tegelijkertijd aan en doof ze als je je huis verlaat. Daarnaast is het verstandig om je huis goed te ventileren, bijvoorbeeld door luchtroosters open te zetten of je ramen op een kiertje te zetten.
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Wat is er tijdens koude dagen lekkerder dan een warme kop thee? Ook thee kun je duurzamer kiezen.
- Iets dat de meeste van ons vaak gebruiken: onze smartphone. Maar wat is nou precies de negatieve impact ervan?
- Al eens van PFAS gehoord? In dit artikel lees je wat het zijn en hoe je ze kunt vermijden.
Bronnen: Radar, WaarZitWatIn, Keuringsdienst van Waarde. Photo credits: hoofdbeeld en foto’s zelfgemaakte kaarsen: Melanie de Oliveira, kaars op eettafel: Mel Maldonado Turner (Unsplash), kaarsen met rook: Cottonbro Studio (Pexels), sojabonen: Daniela Paola Alchapar (Unsplash), kaars in glas: Ekaterina Bolovtsova (Pexels).
