Search
Tips voor meer vogels in de tuin

Vogels in de tuin: zo help je ze de winter door

Vogels geven met hun aanwezigheid letterlijk en figuurlijk kleur in de tuin of op het balkon. Door de juiste planten en struiken te kiezen en door de tuin op een vogelvriendelijke manier in te richten, kun je het hele jaar door vogels aantrekken en wellicht nieuwe soorten verwelkomen. Maar hoe pak je dat aan?

Vogels in de tuin en op het balkon

In het najaar en de winter zijn vogels druk op zoek naar voedsel om hun lichaam op temperatuur te houden. Steeds meer tuinen veranderen helaas in tegels of kiezels, maar ook de omgeving verandert met meer bebouwing, asfalt en beton. Hierdoor is er minder voedsel beschikbaar voor de vogels en andere dieren. In je tuin kun je de vogels helpen door een zo divers mogelijke beplanting te hebben.

Planten voor in een vogelvriendelijke tuin

Het beste is om je tuin zo in te richten dat er allerlei voedsel te vinden is voor de vogels, dat sluit aan bij wat de vogel nodig heeft. Een gevarieerde tuin met inheemse bomen, planten, struiken, bessen, insecten en wat langer gras, daar houden vogels van. En zorg ook voor een dichte of stekelige struik, waar ze kunnen schuilen en broeden.

  • De vuurdoorn is bijvoorbeeld een ideale plant voor vogels. Het bevat doorns waardoor de vogels er kunnen schuilen en bescherming vinden (katten en roofvogels kunnen er niet bij). Winterkoninkjes, heggenmussen en merels bouwen er graag hun nest in. Na de bloei in het voorjaar komen er bessen aan die eetbaar zijn voor vogels. Tot slot nóg meer goed nieuws: bijen, vlinders en hommels zijn dol op de witte bloesems van de vuurdoorn. Naast de vogels, help je er dus ook andere insecten mee. De vuurdoorn kan zowel als haag aangeplant worden of tegen een muur groeien.
  • Naast een vuurdoorn kun je ook denken aan een hulst, meidoorn of sleedoorn. Dit zijn, net als de vuurdoorn, ook allemaal dichte stekelige struiken die geschikt zijn voor vogels om in te broeden.
  • Een andere topper in de tuin (mijn favoriet), is het krentenboompje, dit is een aanrader voor elke tuin. Hij kan een paar meter hoog worden maar laat zich ook goed in toom houden, hierdoor is hij ook geschikt voor kleinere tuinen. Als je hem nu in je tuin zet. kun je er maar liefst drie keer van genieten: de bloesem in het voorjaar, de krenten daaropvolgend en de kleuren in de herfst (goudgeel en koperrood). De vogels zijn gek op de krenten en ze zijn ook voor mensen eetbaar.
Vuurdoorn: ideale plant voor vogels.
Vuurdoorn: een ideale plant voor vogels.

Gifvrij tuinieren

In het najaar is het de ideale tijd om nieuwe planten in je tuin te zetten. In een eerder artikel heb ik het al gehad over het belang van gifvrije planten. En ook zeker het gebruik van bestrijdingsmiddelen is funest voor vogels. Wanneer de insecten dood gaan door het gif, hebben de vogels ook minder te eten. Naast vogels zijn er ook andere dieren die insecten eten zoals kikkers en vleermuizen. We kunnen samen echt een verschil maken door geen gif te gebruiken! Het is nu ook de tijd om je biologische bloembollen te poten, ook daarvoor geldt: koop deze gifvrij. Check mijn artikel over bloembollen hier.

Wat eten vogels in de tuin?

Iedere vogel heeft zo zijn eigen behoefte en een bepaalde snavelvorm waarmee ze verschillende soorten voedsel kunnen verwerken. Er zijn zaadeters (mussen, vinken, groenling), insecteneters (heggenmus, roodborst, winterkoning) en (rot)fruiteters (spreeuw en lijster). Afhankelijk van wat je aanbiedt in je tuin, kun je deze vogels verwachten.

Om het hele jaar door voedselaanbod te hebben voor vogels, heeft de Vogelbescherming een heuse bessenkalender gemaakt, hierop zie je overzichtelijk wanneer welke bessen eetbaar zijn voor de vogels.

Bijvoeren, ja of nee?

De meningen zijn sterk verdeeld of het nou wel of geen goed idee is om vogels bij te voeren. Tegenstanders zeggen dat je de vogels te veel zou verwennen en ze zouden verleren om zelf voedsel te zoeken. De Vogelbescherming heeft een ander advies: je kunt vogels het hele jaar bijvoeren, want ze gebruiken het hele jaar door veel energie. In de winter om zich op temperatuur te houden (de lichaamstemperatuur van een vogel is 40°C), in het voorjaar om eieren te leggen en hun jongen groot te brengen en in de herfst bouwen ze reserves op voor de winter. Wist je dat vogels in een koude nacht soms wel 10% van hun lichaamsgewicht verliezen? Vogels kun je niet overvoeden, als hun honger is gestild, stoppen ze met eten. Als je een vogelvriendelijke tuin hebt, dan is bijvoeren in de lente niet nodig omdat er dan voldoende voedsel te vinden is.

Wat hebben vogels in de tuin nodig?

In het voorjaar hebben ze juist eiwitten en kalk nodig voor het leggen van eieren en voeden van hun jongen. Eiwitten halen ze uit rupsen, insecten en wormen. Kalk kun je bijgeven in de vorm van uitgekookte en fijngestampte eierschalen. In de winter hebben vogels vooral vetten en extraatjes nodig in de vorm van zaden, rozijnen, fruit, vetbollen en pinda’s. Nog een tip: koop geen vetbollen in een plastic netje. Vogels kunnen verstrikt raken in het netje en vaak valt het op de grond en komt het plastic in de bodem terecht. Er zijn vele hangers voor vetbollen te koop. Vetbollen kun je ook zelf maken. Bekijk deze DIY!

Naast voer is ook water belangrijk voor vogels. Belangrijk is dat dit water zonder toevoeging van zout (ongezond) en/of suiker (ze badderen er ook in) is. Water hoef je bij strenge vorst niet aan te bieden, dat hebben ze dan niet nodig en het water koelt te snel af, waardoor het extra energie kost om hun lichaamstemperatuur op peil te houden.

Aandachtspunten bij het voeren

Te veel voeren zorgt er voor dat er voer blijft liggen en dit trekt ongedierte aan. Voer liever vaker kleine beetjes. En let er op dat je verantwoord en goed samengesteld voer koopt.

Nestkasten voor vogels in de achtertuin

Het vinden van een nestplaats is voor vogels ook een steeds grotere uitdaging, mede doordat gaten en kieren worden gedicht en in tuinen worden hagen vervangen door schuttingen. Hierdoor verdwijnt de natuurlijke huisvesting van de vogels. Naast het aanplanten van vogelvriendelijke planten, struiken en bomen in je tuin, kun je ook nestkasten ophangen. Net als dat de voerbehoefte per vogelsoort verschillend is, hebben ze ook verschillende wensen voor hun nestkast. Dit komt onder andere doordat de ene vogel groter is dan de andere en dus een andere maat invliegopening nodig heeft. Doorgaans zijn er vier maten invliegopeningen en daarnaast heb je nog half open nestkasten voor roodborstjes en merels.

Het is daarom goed om te weten welke vogels er allemaal voorkomen op de plek waar je woont. Het is immers zonde om een onderkomen in te richten als de vogels in de wijde omtrek niet voorkomen. Mocht je niet weten welke vogels er in jouw omgeving voorkomen, dan is deze vogelcheck een handig hulpmiddel.

De bevroren bloem is zonnehoed. Door deze na de bloei niet af te knippen, maar te laten staan kunnen vogels de zaadjes eten. Vooral de putter houdt hiervan. Dit is ook de vogel op de foto. De andere foto is een voorbeeld van een vogelvoerplaats.

Nestkast in je tuin maken en ophangen

In het najaar is het ook tijd om de nestkasten die er al hangen schoon te maken met heet water, het broedseizoen is nu over. Ook kun je dan nieuwe nestkasten ophangen. De opening van een nestkast is bij voorkeur gericht op het noordoosten, zo heeft de wind en de zon er het minste vat op. Hang een nestkast minimaal twee meter hoog, anders wordt het wel een erg makkelijk hapje voor de buurtkat. Het liefst nestelen vogels op een plek met een vrij uitvliegroute, met wat beplanting in de buurt van de nestkast. Het voordeel van het ophangen van een nestkast in de winter, is dat vogels bij koude nachten er in kunnen schuilen. En als de plek bevalt, heb je kans dat ze er ook gaan broeden in het voorjaar.

Wil je meerdere nestkasten ophangen, hang ze dan niet te dicht bij elkaar, dit zorgt voor ruzie. Kasten van verschillende soort hang je minimaal drie meter uit elkaar en kasten van dezelfde soort minimaal tien meter uit elkaar. Kies voor een nestkast van degelijk materiaal zoals hout (eiken, beuken of watervast multiplex) van minstens 1,5 centimeter dik, een lekdicht dak en stevige ophangconstructie. Dan hebben de vogels en jij er jaren plezier van. Zelf een nestkast maken kan natuurlijk ook, duurzaam en leuk om cadeau te geven (Sint/ kerst/ verjaardag).

Help jij ook de vogels?

Samengevat hebben vogels een groene en biodiverse tuin nodig met voedsel, water, broed- en schuilmogelijkheden. De voorkeur heeft het om dit zo natuurlijk mogelijk aan te bieden en je mag daarnaast de vogels zeker helpen door ze bij te voeren en nestkasten op te hangen. Elke tuin telt, of je nu een balkon hebt, een kleine (stads)tuin, een grote tuin of een erf.

Wil je graag meer lezen en weten over vogels?

Meer groene tips van thegreenlist.nl

Bronnen: Natuurmonumenten, Vogelbescherming. Photo credits: Jelle de Jong (hoofdbeeld), overige beelden: Amanda Sniekers.

Share

Amanda Sniekers-Bovend’Eerdt

Amanda Sniekers-Bovend’Eerdt

Amanda heeft een missie: meer groene tuinen om de biodiversiteit te beschermen. Ze deelt écht groene tuintips waar iedereen, inclusief alle kriebelbeestjes, blij van wordt.
Amanda Sniekers-Bovend’Eerdt

Amanda Sniekers-Bovend’Eerdt

Amanda heeft een missie: meer groene tuinen om de biodiversiteit te beschermen. Ze deelt écht groene tuintips waar iedereen, inclusief alle kriebelbeestjes, blij van wordt.

gerelateerde artikelen

Heb je een vraag of een leuke duurzame tip?

Neem gerust contact op!

Stuur gerust een e-mail of DM op Instagram.
Via deze kanalen kun je thegreenlist.nl volgen of in contact komen:

Schrijf je in voor de groenere nieuwsbrief

Ontvang meer duurzame inspiratie, groene tips en exclusieve aanbiedingen rechtstreeks in je inbox

VOLG @THEGREENLIST.NL

Dit artikel bevat mogelijk affiliate linkjes. Dit betekent dat thegreenlist.nl een kleine commissie ontvangt als je via deze link iets koopt, meestal is dat tussen de 3% en 10%. Een win-win situatie: jij krijgt een directe link naar mooie duurzame producten én je steunt met je aankoop ons uitzoekwerk – waar we het liefst nog heel lang mee doorgaan. Wij linken alleen naar producten en sites waar we fan van zijn of achter staan.

Schrijf je in voor de groenere nieuwsbrief!

Wil je geen artikelen en nieuwtjes missen van thegreenlist.nl, een kijkje achter de schermen krijgen en altijd op de hoogte blijven van groene voordeeltjes en winacties? Schrijf je dan in voor de maandelijkse nieuwsbrief: