Een glas wijn op zijn tijd kan ontzettend lekker zijn. Maar een gezellig borreltje blijkt niet altijd even sfeerverhogend te zijn voor de planeet. En dus duiken wij – grote wijnliefhebbers – in de wereld van duurzame wijn. Hoe schadelijk is die wijnproductie nou echt? En wat is de beste keuze als je kijkt naar duurzame wijnen?
Wijn niet duurzaam?
Bij thegreenlist.nl houden we van een wijntje. Punt. Zelfs als nu blijkt dat wijn verschrikkelijk slecht is voor de planeet en het niet mogeljk is om duurzamer te kiezen, blijven we af en toe een wijntje drinken. Kom niet aan ons wijntje dus. Zo dat is eruit. Lucht het op? Ook niet echt, want natuurlijk willen we duurzamer van dat wijntje genieten. Dat geniet lekkerder. Maar er is goed nieuws, dat kan ook. Ik heb ontdekt dat er wel degelijk mooie, duurzame keuzes zijn in wijnland. En de oplossing is dichterbij dan je denkt. Maar voor ik die tips met je deel, moet ik eerst even de zware kost met je doornemen. Die wijnproductie is niet best. Maar hoe niet best is het?
De negatieve impact van wijn blijkt helaas veel groter dan ik dacht. Druiventeelt is doorgaans heel vervuilend. Het is intensieve landbouw en gaat gepaard met het gebruik van veel chemicaliën, veel water en daarmee dus met het verlies van biodiversiteit. Slechte arbeidsomstandigheden op de wijnvelden komen ook voor. Er zijn verhalen bekend van wijnvelden waar mensen hele lange dagen in de felle zon moeten werken met weinig bescherming tegen al die pesticiden (waarvan bewezen is dat de ziektes zoals Parkinson kunnen veroorzaken). Poeh, achter dat lekkere glaasje gaat een hele nare wereld schuil. Weinig reden om ‘proost’ te zeggen dus. En om het plaatje compleet te maken, speelt bij wijn het vervoer en vooral het verpakken ook een grote rol. Want wijn wordt verpakt in glas en het smelten van glas voor recycling kost heel veel energie. En ook niet alle wijn is vegan. Jakkes, wat een naar nieuws. En nu?
Duurzame wijn kiezen
Oké, het is niet heel verrassend dat een wijntje van drie euro onderin het supermarktschap misschien niet helemaal een goed idee is. Maar wat dan wel? Betekent een dure fles wijn dan per definitie dat het een betere, duurzamere wijn is? Nee, dat betekent het niet, ben ik achtergekomen. Als je wijn duurzamer wilt kiezen, dan moet je op andere dingen letten dan de prijs. Hoewel sommige experts zeggen dat je een fles wijn van minder dan vijf euro voortaan écht moet laten staan. Aj. We gaan op zoek naar duurzame wijn en krijgen er al snel een neus voor waar je dan wél op moet letten.
1. Kies wijn uit Europa
Voor al ons eten en drinken geldt: hoe meer kilometers het heeft afgelegd, hoe belastender het is voor de planeet. Dat geldt voor wijn ook. Hoewel wijn niet gekoeld vervoerd hoeft te worden (wat het vervoer weer iets minder slecht maakt), is het toch de beste keuze om een wijntje uit Europa te kiezen als het even kan. Hoe lekker je die Chardonnay uit Californië en een Marlborough wijn uit Nieuw Zeeland ook vindt. Bewaar die maar voor hele speciale gelegenheden en ga ondertussen op zoek naar een nieuwe favoriet. Een Riesling uit Duitsland is ook heel lekker!
2. Koop biologische wijn, maar niet alle biologische wijn
Is biologische wijn niet gewoon altijd een goede keuze? Dat zou je toch denken. Maar helaas ligt het iets ingewikkelder. Dat zit zo: biologische wijnboeren in Europa maken vaak gebruik van kopersulfaat, dit is een natuurproduct om schimmels mee te doden die de druiven aantasten. Maar zoals dat met alle bestrijdingsmiddelen gaat: hiermee tast je ook de goede micro-organismen aan. En juist een goed bodemleven is ontzettend belangrijk om te voorkomen dat het ecosysteem als een kaartenhuis in elkaar klapt. En op dat spoor zitten we nu door onder andere intensieve landbouw… En hoewel uit meerdere rapporten blijkt dat koper niet goed is en dat op sommige plekken in Europa de koperwaarde zo hoog is, dat het giftig is, lukt het de biologische wijnlobby nog steeds om een verbod te voorkomen.
Het beste is dus om te kiezen voor biologische wijn waar dat koperprobleem niet speelt. Maar hoe kom je daar achter? De ophoping van koper is het grootst in de traditionele wijnregio’s in Italië en Frankrijk. Dit zijn de regio’s waar al het langst (biologische) wijnbouw plaatsvindt en waar de schade dus het grootst is. In het kader van duurzaamheid is het dus beter om te kiezen voor een jonger wijngebied met minder koper in de grond. Ik denk dat dit kaartje van Europa wel een goed beeld geeft waar je dus (niet) moet zijn.
Om even te laten zien hoe ingewikkeld duurzamer kiezen is: wijnboeren uit Chili, Australië en Nieuw Zeeland zullen weinig last hebben van het koperprobleem, omdat dit ook relatief jonge wijnlanden zijn. Dus tja, wat kies je dan?
3. Ga voor een duurzaam wijnhuis
Tegenwoordig kun je online en op social media makkelijk de wijnhuizen opzoeken en dus checken in welke mate zij waarde hechten aan een duurzame bedrijfsvoering. Hebben zij maatregelen genomen om waterverbruik te verminderen, om energie te besparen door ledverlichting aan te schaffen en om groene energie op te wekken? En hoe gaan zij met hun afval om en wat is hun visie op verpakken? Kortom, heb je een lekker wijntje gevonden. Zoek er meer over op. Wellicht heb je wel een nieuwe favoriet te pakken.
4. Ga voor een lichte(re) glazen fles
Blijkbaar (en dit wist ik ook niet) is er een verschil in het gewicht van wijnflessen. Zwaardere wijnflessen van dikker glas zijn moeilijker te recyclen, het smelten van glas kost meer energie. Best logisch! Er zijn onderzoeken gedaan naar alternatieve verpakkingen voor wijn, zoals papieren verpakkingen en lichte plastic flessen, maar onderzoekers hebben twijfels of dit wel duurzamer is. Vooralsnog is het advies om gewoon voor een glazen fles te gaan, dit is goed te recyclen en het zorgt voor lange houdbaarheid van de wijn. Doppen en kurken mogen overigens gewoon mee de glasbak in, aldus Milieu Centraal.
5. Ga voor een wijn met vegan keurmerk
Wijn is niet per definitie vegan. En ook kun je er niet zomaar vanuit gaan dat een biologische wijn vegan is. Hierover zijn de meningen trouwens wel verdeeld: ik heb een wijnboer gesproken die zegt dat biologische wijnen vaak wel vegan zijn, terwijl een andere wijnkenner tegen mij heeft gezegd dat biologisch en vegan niets met elkaar te maken hebben. Maar wacht even, dierlijke producten in wijn zag ik helemaal niet aankomen. Jij wel?
Het blijkt dus dat wijnmakers soms gebruikmaken van dierlijke ingrediënten om na fermentatie en rijping de wijn te klaren, zodat de wijn sneller helder wordt. Dit klaringsproces gebeurt vaak met verse eiwitten, zoals caseïne (eiwit uit melk), gelatine (bindweefsel van dieren) en vislijm. Deze methode word ook toegepast om frisdranken en bieren helder te krijgen trouwens. Wil je echt zeker weten dat er geen dierlijke producten zijn verwerkt in jouw wijn, ga dan voor een vegan wijn. Sommige wijnen hebben een vegan keurmerk, maar er bestaan ook vegan wijnen zonder keurmerk (omdat het keurmerk erg kostbaar is). In dat geval staat het wel op het etiket vermeld.
Genieten bij restaurant De Kas van een wijn uit Limburg.
6. Verspil geen wijn
Voedselverspilling is wereldwijd een groot probleem. Er gaat heel veel voedsel verloren bij productie, het vervoer, in supermarkten, in de horeca en ook thuis in de keuken. Uit cijfers van het Voedingscentrum blijkt dat zo’n 9% van ons eten jaarlijks ongebruikt in de afvalbak belandt. Dat is ruim 34 kilo voedsel per persoon per jaar en 45 liter aan dranken. Nu kunnen we over het verspillen van wijn hele flauwe grappen maken. Want hoeveel wijn blijft erover, zodra je een fles opentrekt? Maar dat gaan we niet doen. We houden het netjes dit keer. Je kunt de houdbaarheid van je wijn verlengen door het goed te bewaren. Ook daarvoor hebben we tips…
7. Wijn goed bewaren
Bewaar wijnen zoveel mogelijk in een koele, donkere ruimte waar de temperatuur niet schommelt. Ook een ongeopende witte wijn bewaar je liever niet in de koelkast, want dat kan toch voor smaakverlies zorgen. Eenmaal geopend kun je een fles gemiddeld drie tot vier dagen bewaren. Het loont om te investeren in een vacuümdop, daarmee verwijder je zuurstof uit de fles en wordt oxidatie vertraagd. Tot slot geldt absoluut niet voor elke wijn dat deze lekkerder wordt naar mate je deze langer laat liggen. Dit geldt enkel voor bewaarwijnen, laat je goed adviseren door een wijnwinkel mocht je hier twijfels bij hebben. Wijn kun je ook goed vacumeren met een Airtender. Dit hebben we uitgebreid getest.
De beste keuze in duurzame wijn?
Ik zei het aan het begin al: een mooie duurzame keuze is dichterbij dan je denkt. Want wat blijkt? Wijn uit Nederland is een geweldige betere keuze. In de eerste plaats omdat het van dichtbij komt en deze wijn dus minder ver gereisd heeft. Maar Nederland is een relatief jong wijnland, dus dat hele gedoe met koper in de grond speelt hier niet. Ben je op zoek naar een lekkere wijn? Bekijk hier het lijstje met mijn favoriete Nederlandse wijnen. Mocht je nog een leuke tip hebben, stuur me dan gerust een berichtje, want ik ben altijd op zoek om iets nieuws te proeven. Proost!
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Bekijk ook: wijntuinen, de ultieme duurzame wijnbeleving in eigen land.
- Bekijk ook: help de natuur, koop gifvrije planten.
- Bekijk ook: de beste keuze in duurzame bloemen.
- Bekijk ook: wat is de duurzaamste olie om mee te koken?
Bronnen: Omroep Gelderland, Trouw, wijnkennis.be, Trouw (verpakkingen), Libelle Lekker, Voedingscentrum, Milieu Centraal. Photo credits: kaart Europa: wetenschap.nu, overig: thegreenlist.nl.
