Het is zo makkelijk en we doen het steeds vaker: online bestellen. Een paar kliks en hetgeen wat je nodig hebt, wordt morgen al bezorgd. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is wel online te vinden. Naast dat dit gevolgen heeft voor de winkeliers, heeft online bestellen ook negatieve gevolgen voor de planeet. Aan de andere kant stoot zo’n verwarmd winkelcentrum of een ritje met de auto natuurlijk net zo goed CO2 uit. Hoe slecht is online bestellen en wat is de duurzaamste keuze? Thegreenlist.nl zocht het voor je uit.
Hoe schadelijk is online bestellen?
Al die pakketbusjes die door de straten rijden lijken niet zo duurzaam, maar klopt deze aanname? Als we willen weten wat de invloed van online bestellen op onze planeet is, moeten we naar het hele proces kijken. Dit begint bij het moment dat het product de fabriek verlaat en gaat verder met het vervoer naar distributiecentra en vervolgens het vervoer naar jou, de klant. Vooral de laatste kilometers naar de klant hebben de meeste negatieve invloed, omdat dit het minst efficiënt is. Het vervoer eerder in het proces kan vaak met volgeladen vrachtwagens of grote bestelbussen gebeuren. Bij online bestellen komen retouren ook regelmatig voor en dat zorgt natuurlijk voor nog meer vervoer. Wat helemaal zonde is: wanneer die retouren ook nog eens vernietigd worden. Dit komt helaas vaak voor en is ontzettend zonde omdat het productieproces meestal zeer belastend is voor onze planeet.
Kun je beter naar de winkel gaan dan online bestellen?
Hoe schadelijk jouw online bestellingen zijn, hangt dus van vele verschillende factoren af. Waar komt het product vandaan? Waar wordt het opgeslagen? Hoe wordt het vervoerd? Hoe groot is het pakket? Hoeveel kilometer moet het bestelbusje omrijden om jouw pakje te bezorgen? Wordt er veel retour gestuurd? Omdat er veel verschillende factoren meespelen, is het lastig om een algemene uitspraak te doen over de negatieve impact van online bestellen. Wat we wel kunnen doen: online bestellen vergelijken met hetzelfde product in een winkel kopen. Ook hier zijn er verschillende factoren die van invloed zijn, zoals de grootte en het energieverbruik van de winkel en het vervoer.
Studies hebben aangetoond dat vooral het vervoer van de consument naar de winkel een grote invloed heeft op de planeet. Het Duitse Umweltbundesamt heeft uitgerekend dat een ritje naar de winkel van vijf kilometer met de auto tussen de 600 en 1.100 gram CO2 uitstoot, terwijl bij de levering van een online bestelling ongeveer 200 tot 400 gram CO2 wordt uitgestoten. In dit voorbeeld is een online bestelling dus waarschijnlijk minder belastend dan een aankoop met eigen vervoer, al zijn er natuurlijk ook nog andere factoren die een rol spelen zoals het energieverbruik van de winkel en de verpakking. De reden dat het vervoer met bestelbusjes vaak minder CO2 uitstoot, is omdat bestelbusjes efficiënt beladen kunnen worden en steeds vaker op stroom rijden. Het allerbeste is natuurlijk nog altijd om op de fiets of lopend naar de winkel te gaan, want zo stoot je helemaal geen CO2 uit met je vervoer.
Hoe zit het met de verpakking?
Als je iets online bestelt, komt het meestal in een extra verpakking. Dit veroorzaakt extra afval, tenzij je dit zo goed mogelijk hergebruikt, wat wij bij thegreenlist.nl zeker aanmoedigen. Check vooral al onze DIY-tips! Hoe slecht al die verpakkingen zijn, hangt af van de grootte van de verpakking en het gebruikte materiaal. Je leest het: zo makkelijk is het niet om conclusies te trekken. Zo berekende wederom het Umweltbundesamt dat een klein vouwbaar kartonnen doosje van 2,4 liter ongeveer 20 gram CO2-uitstoot veroorzaakt, terwijl een grote kartonnen doos van 128 liter ongeveer 1.000 gram CO2-uitstoot veroorzaakt. De invloed van een kleine verpakking valt dus eigenlijk wel mee, maar een grote verpakking kan net zoveel CO2 uitstoten als een ritje van vijf kilometer met de auto! Het is sowieso een goede stap als bedrijven, wanneer mogelijk, producten in de originele verpakking verzenden of hergebruikte verpakkingen gebruiken.
Als je iets in de winkel koopt, is er meestal geen extra verpakking nodig, maar winkels verbruiken wel weer meer energie dan een opslagruimte. Het is dus lastig om een algemene uitspraak te doen wat duurzamer is: online bestellen of iets in de winkel kopen. Wel hebben bovenstaande studies laten zien dat het in veel gevallen duurzamer is om iets online te bestellen. Dit geldt vooral voor kleine producten die je niet snel zal retourneren en waarvoor je anders een autorit had gemaakt.
Nadelen van online bestellen
Wat wel te bedenken valt: online bestellen is vaak makkelijker dan even naar de winkel gaan en als we daardoor met z’n allen meer gaan consumeren zijn de positieve effecten van online bestellen gelijk weer verdwenen. Juist die overconsumptie willen we vermijden en moeten we vanaf. Tevens is de vraag of, ook al zou het efficiënt zijn, we het wel willen om al onze aankopen online te doen. Op een leeg en uitgestorven stadscentrum zit, denk ik, ook niemand te wachten en sommige spullen wil je eerst graag passen of in het echt zien voordat je het koopt.
Het allerbelangrijkste: minder en duurzamer kopen
We weten nu dat online bestellen in sommige gevallen zelfs duurzamer kan zijn dan iets in de winkel kopen. Alleen hebben we nog niet naar het hele plaatje gekeken. We hebben namelijk niet gekeken naar de invloed van het productieproces van de spullen die we kopen. En laat dat nou net hetgeen zijn wat de meeste negatieve invloed heeft op onze aardbol. Het Umweltbundesamt concludeert dat als we naar de hele levenscyclus van een product kijken, dus vanaf het produceren tot en met het weggooien, dat tot driekwart van de CO2-uitstoot van een product ontstaat tijdens het produceren. Het productieproces kan dus tot wel 75% uitmaken van de totale CO2-uitstoot van een product! Voor sommige producten, zoals elektrische apparaten, zorgt ook de energie tijdens het gebruik voor een groot deel van de uitstoot. De verkoop en het vervoer zorgen maar voor 1 tot 10% van de totale CO2-uitstoot. Het is dus eigenlijk veel belangrijker wat voor producten we kopen dan hoe we deze producten kopen. Koop daarom alleen spullen die je echt nodig hebt en kies in dat geval voor duurzaam geproduceerde spullen die lang meegaan. Veel producten kun je ook tweedehands kopen, lenen of huren.
Spullen schadelijker dan vliegen, autorijden of energieverbruik?
In haar boek De verborgen impact deed Babette Porcelijn onderzoek naar onze negatieve invloed op de planeet. Dit is voor de gemiddelde Nederlander niet vliegen, autorijden of energieverbruik, maar de consumptie van spullen. We kopen te veel spullen en gooien te veel spullen weg. Het produceren van nieuwe spullen heeft aanzienlijke negatieve gevolgen voor onze planeet zoals CO2-uitstoot, milieu- en luchtvervuiling, het verlies van biodiversiteit en ontbossing. En daar komen dan ook nog vaak slechte arbeidsomstandigheden bij kijken. Elektronica is de categorie spullen die het meest vervuilend is, omdat voor veel van de kleine onderdelen mijnbouw nodig is.
Tips om duurzamer online aankopen te doen
We weten nu dat we het beste tweedehands of duurzame producten kunnen kopen, lenen of huren. Als het kan, haal je die producten lopend of op de fiets op. In sommige situaties is dit niet mogelijk en dan is online bestellen een goede tweede keus. Als je dan een keer iets online bestelt, kun je dit ook nog een stukje duurzamer doen door op de volgende tips te letten:
- Vermijd retouren: zorg ervoor dat je de specificaties en eventuele recensies goed doorleest, zodat je het product niet hoeft terug te sturen.
- Probeer je aankopen zoveel mogelijk te combineren. Dit spaart niet allen CO2, maar scheelt je vaak ook nog verzendkosten. Ook tweedehands is dit mogelijk door te kijken of de verkoper nog meer spullen aanbiedt die jij nodig hebt.
- Kun je de bestelling ook op een afhaalpunt laten bezorgen dat je met de fiets of lopend kunt bereiken? Kies dan deze optie. De laatste kilometers van de bezorging zorgen namelijk voor de meeste CO2-uitstoot.
- Laat je het pakket thuis bezorgen? Zorg dan dat er iemand thuis is om het pakketje in ontvangst te nemen of dat het pakket ergens achtergelaten kan worden (bijvoorbeeld bij de buren of in de schuur).
- Koop het liefst van webshops of personen uit Nederland of België. Ook online kun je proberen om zo lokaal mogelijk te consumeren.
- Als het mogelijk is, kies dan voor een duurzame bezorgservice, bijvoorbeeld Homerr. PostNL is ook een duurzame keuze.
- Vermijd spoedbestellingen: hier kan de route en het beladen van de auto minder efficiënt gepland worden.
Online bestellen: koop minder en kies duurzame producten
De grootste negatieve invloed hebben de spullen die je koopt. Wil je duurzamer leven: koop minder spullen. Probeer te lenen of te huren en als je echt wat nodig hebt, kijk dan of je het tweedehands kunt kopen. Maar wat nou als je elektrische tandenborstel echt aan vervanging toe is, je sokken vol zitten met gaten of je net je drinkfles stuk hebt laten vallen op de grond? Wanneer je de spullen die je nodig hebt in een winkel kunt kopen, die je op de fiets of lopend kunt bereiken, dan is dat de duurzaamste transportkeuze. Is de winkel verder weg en moet je een ritje met de auto maken? Dan kun je kleine spullen die je niet retour hoeft te sturen in de meeste gevallen beter online bestellen. Probeer wel zo veel mogelijk aankopen te combineren en je aankopen zo duurzaam mogelijk te laten bezorgen.
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Waar vind je duurzame producten? Hier moet je zijn voor duurzame boodschappen.
- Je zult je verbazen wat er tweedehands allemaal verkrijgbaar is: zo vind je de mooiste spullen op Marktplaats.
- Ook cadeaus kun je duurzamer kopen: hier vind je de leukste duurzame cadeautips voor een collega.
- En zo pak je cadeaus duurzamer in.
Bronnen: Niks Nieuws, Milieu Centraal, het Duitse Umweltbundesamt over de invloed op het klimaat van online en winkelaankopen en tips voor milieubewust online winkelen. Photo credits: hoofdbeeld: JESHOOTS (Pixabay), Pakje met shirt: Polina tankilevitch (Pexels), bestelbusje: Claudio Schwarz (Unsplah), doos met spullen: Ketut Subiyanto (Pexels), warenhuis: Pixabay (Pexels), doosje met groene plant op de achtergrond: Karolina Grabowska (Pexels).
