Als je goed kijkt, zie je ze bijna overal. In make-up, op kleding, op feestartikelen, op de kerstdecoratie en zo kunnen we nog wel even doorgaan. We hebben het over glitters! Waar is glitter eigenlijk van gemaakt? Wat zijn de effecten op onze planeet? En bestaan er ook duurzame glitters? Bij thegreenlist.nl gingen we op onderzoek uit.
Waar zijn glitters van gemaakt?
Het ziet er zo feestelijk uit, maar waar is glitter eigenlijk van gemaakt? Glitter wordt meestal gemaakt van kleine stukjes plastic zoals polyester of PVC (polyvinylchloride). Soms wordt er ook metaal, zoals aluminium, toegevoegd. Glitter kan allerlei kleuren, vormen en maten hebben. Er zijn grotere glitters, maar meestal zijn het piepkleine deeltjes. Glitters zijn dus eigenlijk niets anders dan microplastics. Als deze in de natuur terechtkomen, vergaan ze niet. Zelfs als je glitters netjes van je huid afwast, is de kans groot dat het toch in de natuur terechtkomt. Of als je kleding met glitters in de wasmachine doet, komen ze via je afvoer in het riool terecht, dat niet in staat is al deze microplastics eruit te filteren. Uiteindelijk belandt de glitter zo in ons water, in onze voedselketen en uiteindelijk ook in ons lijf – een naar idee. Hele kleine glitterdeeltjes kun je zelfs inademen en komen zo in je longen terecht. Geen fijn idee. De wetenschap is er nog niet over uit wat hiervan precies de gevolgen zijn voor onze gezondheid, maar de zorgen worden wel steeds groter.
Is er ook duurzame glitter?
Oké, glitter is dus allesbehalve goed voor het milieu. Daar komen de fabrikanten ook langzamerhand achter. Daarom komt er steeds meer ‘bio-glitter’ op de markt met namen als ‘eco-glitter’, ‘biologisch afbreekbaar’ of ‘100% plasticvrij’. Deze zogenaamde ‘ecologische glitter’ zou een stuk beter moeten zijn, maar helaas is ook hier weinig glans aan. We zetten het niet voor niks tussen aanhalingstekens… Het tv-programma Keuringsdienst van Waarde heeft zes ‘bio-glitters’ onderzocht, waarvan er op de verpakking stond dat ze afbreekbaar waren. En wat bleek? In al deze glitters zat nog gewoon plastic! Slechts een klein deel van de inhoud bestond uit biologisch afbreekbare materialen zoals papier of cellulose, maar er zat nog steeds een laagje plastic op voor de glans. En plastic vergaat niet. Kom je ergens glitter tegen waarvan je denkt: deze ziet er écht beter uit? Check dan de ingrediëntenlijst. Met de app Beat the Microbead kun je snel inhoudsstoffen scannen – je maakt een foto van het etiket en de app doet het werk – om erachter te komen of er wel of geen plastic in zit. Beter of niet, toch denken wij dat het verstandiger is om glitter helemaal te vermijden, want ook ander wetenschappelijk onderzoek komt tot de conclusie dat zowel gewone glitter als bio-glitter een doffe bedoening is (conclusie: beide slecht is voor het ecosysteem).
Zelfs glitter waar op de verpakking staat ‘biologisch afbreekbaar’ of 100% plasticvrij’ bevat vaak toch nog gedeeltelijk plastic. Check daarom altijd de ingrediënten met de app Beat the Microbead. Tijdens onze zoektocht kregen we een toffe tip: Projekt Glitter maakt glitters van natuurlijke materialen zonder microplastics.
Verbod op glitter door de EU
Sinds oktober 2023 geldt er in de EU een verbod op de verkoop van losse glitters en plastic korrels tot vijf millimeter. Ook komen er de komende jaren (t/m 2035) verboden op andere producten waar losse microplastics aan toegevoegd zijn zoals cosmetica, feestartikelen en kerstversiering. Dat is goed nieuws, alleen kan het nog wel even duren voordat glitters werkelijk uit de schappen verdwijnen. Winkels mogen hun voorraden namelijk nog wel verkopen. Vandaar dat je er op dit moment nog weinig van zult merken. De zogenaamde biologisch afbreekbare of oplosbare glitters – je weet wel, die ook nog steeds plastic bevatten – blijven (voorlopig) nog wel toegestaan. Het verbod is dus een stap in de goede richting, maar voorlopig piepen die kleine glitters nog overal tussendoor.
Bronnen: KVK, Europese Commissie
Mica als duurzaam alternatief voor glitter?
Als je aan glitters denkt, dan denk je ook al gauw aan mica. Mica is een natuurlijk mineraal afkomstig uit stenen, dat vaak tot poeder vermalen wordt. Omdat mica van nature glimt, wordt het graag in cosmetica gebruikt, maar ook in andere glimmende producten zoals verf en autolak. Hebben we dan eindelijk een natuurlijk alternatief voor glitter gevonden? Hoewel mica inderdaad een natuurlijk mineraal is, heeft het helaas ook een schaduwkant: het winnen van het mineraal is alles behalve shiny door nare praktijken zoals arbeidsuitbuiting en kinderarbeid. Mica is dus meestal ook geen fraai keuze, tenzij je zeker weet dat het op een verantwoorde manier is gewonnen. Meer over mica lees je hier.
Eerste hulp bij glitters
Hoe minder glitter, hoe beter. Check. Maar als je de kerstspullen weer van zolder trekt of de kinderen soms van partijtjes ziet komen, denk je vast: hoe dan?! Glitters zijn nog steeds overal! Wat kun je het beste doen als je een glitterbom in je huis aantreft? Zorg dat het niet in de natuur terechtkomt. Houdt spullen met glitter binnen. Was kleding met glitter zo min mogelijk. En als je glitter op je huid hebt, haal het er dan met een doekje vanaf en gooi het doekje direct in de prullenbak. Als je glitter met water afspoelt, komt het uiteindelijk via het putje in de natuur terecht. En dat moeten we dus absoluut proberen te voorkomen.
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Omdat pailletten grote glimmers zijn, behoren ze niet tot de microplastics. Zijn pailletten minder slecht voor het milieu?
- Ook bij verzorgingsproducten staan er vaak misleidende termen op de verpakking: lees hier waarom de claim ‘natuurlijk’ niet altijd wat zegt.
- En hoe zit het eigenlijk met schmink? We gingen op zoek naar milieuvriendelijke schmink.
- Naast microplastics, zijn ook PFAS een belasting voor ons milieu. Lees hier alles over deze ‘forever chemicals’.
Bronnen: Keuringsdienst van Waarde, Plastic Soup Foundation, Climate Chain, National Geographic, hetkanwel. Photo credits: hoofdbeeld: Cottonbro (Pexels), glitter potjes: Andersonguerra (Pexels).
