Met onze kledingstukken van synthetische materialen – en dat zijn er nogal wat – verspreiden we microplastics. Het zit namelijk zo: als je kleding van synthetische materialen draagt, maar vooral wast, komen er kleine pluisjes los en dat zijn piepkleine plastics die via het afvoerwater in de natuur belanden en via de dieren in onze voedselketen terecht kunnen komen. En zo ook in ons. Want uit onderzoek blijkt dat wij niet alleen microplastics op de huid dragen, ze zitten ook ín ons lichaam. Een naar idee, vinden wij ook. Wat moeten we nou met al die kleding van synthetische materialen?
Microplastics verspreiden met je kledingstijl
Je wasmand ziet er onschuldig – en met een bonte was misschien zelfs wel ‘vrolijk’ – uit. Het is daarom bijna niet voor te stellen dat het slijten van kleding zo’n grote boosdoener is voor het ontstaan en verspreiden van microplastics. Uit cijfers van Plastic Soup Foundation blijkt dat slijtage van kleding, na slijtage van autobanden, de grootste veroorzaker is van secundaire microplastics, dit zijn microplastics die ontstaan als gevolg van slijtage van plastic. (Primaire microplastics bestaan helaas ook. Dat zijn microplastics die bewust worden gemaakt en worden toegevoegd aan producten zoals aan verzorgingsproducten en schoonmaakmiddelen – dat gebeurt écht). Om je een beeld te geven van de omvang van microplastics door kleding: elke vijf kilo was van synthetische kleding laat gemiddeld negen miljoen microvezels los die afgevoerd worden met het spoelwater, aldus Plastic Soup Foundation. Sodeju!
Microplastics zijn eigenlijk twee problemen
Microplastics zijn piepkleine stukjes plastic, vaak kleiner dan vijf millimeter, die overal opduiken en een groeiend probleem vormen. Ze ontstaan dus onder andere door het slijten of afbreken van grotere plastic voorwerpen, zoals autobanden die tijdens het rijden minuscule deeltjes verliezen, door het dragen van schoenen met plastic zolen, of door het wassen van synthetische kleding, waarbij miljoenen vezels in het water terechtkomen. Ook zwerfvuil dat langzaam afbrokkelt, draagt bij aan dit probleem. Microplastics komen oorspronkelijk van plastic, dat wordt gemaakt van aardolie, een fossiele brandstof die aanzienlijke schade toebrengt aan het milieu en bijdraagt aan klimaatverandering. Misschien leg je bij kleding niet direct de link, maar ook synthetische kleding, hoe zacht en kleurrijk het ook is, wordt dus gemaakt van aardolie.
Microplastics zijn niet zonder risico
Al die kleine deeltjes plastic om ons heen zijn bovendien niet zonder risico. Je vindt ze dus terug in de natuur, in dieren, ze zitten zelf in onze voeding, in ons lichaam én in het lijf van onze (ongeboren) kinderen. Best een eng idee als je erover nadenkt. Helemaal omdat microplastics niet afbreekbaar zijn en er aanwijzingen zijn dat microplastics slecht zijn voor onze gezondheid. Bij het tv-programma Radar (2019) vertelt de directeur van Plastic Soup Foundation dat er aanwijzingen zijn dat microplastics de immuuncellen en longcellen kunnen aantasten wat voor ontstekingsreacties en hormoonverstoringen zou kunnen zorgen. Om dit definitief vast te kunnen stellen, is aanvullend onderzoek nodig.
Secundaire microplastics zijn piepkleine plasticdeeltjes die ontstaan door het slijten van plastic voorwerpen zoals afval, visnetten, autobanden en dus ook kleding.
Wat moeten we met al die synthetische kleding?
Oké, kleding van synthetische materialen vormen een serieus milieuprobleem. Wat nu, want we hebben zoveel kledingstukken ervan. Ga maar na… Een regenjas, een sportlegging, stretchy ondergoed, een chique bloesje met een glimmertje, je lievelingspijkerbroek met een beetje rek, een lekkere warme winterjas: we hebben met z’n allen heel wat fijne kleding van synthetische stoffen zoals polyester, polyamide of elastaan. En ook hebben we steeds vaker kleding van gerecyclede synthetische materialen wat zeker een mooie duurzame stap is, want hiervoor hoeft geen aardolie uit de grond geboord te worden, maar het microplasticsprobleem is hiermee helaas niet opgelost. Meer over gerecyclede (synthetische) materialen lees je hier. Hier hebben we uitgebreid over geschreven met twee mode-experts.
Van synthetische kleding moeten we niet (!) af
Vaak hoor je in de groene hoek mensen zeggen: ‘van synthetische kleding moeten we af’. Een begrijpelijke reactie als je kijkt wat het verwoestende effect is van boren naar aardolie. Maar het is iets tekort door de bocht om dat zo te stellen, vinden wij. In de eerste plaats hebben synthetische kledingstoffen een aantal unieke eigenschappen waar vrijwel geen ander kledingmateriaal aan kan tippen. Ga jij maar eens zwemmen in een badpak van katoen. Ik wens je veel succes. In de tweede plaats zijn natuurlijke stoffen ook niet vrij van milieuschade, neem katoen of bamboe bijvoorbeeld. Klinkt duurzaam, valt in de praktijk erg tegen. Kortom, elk materiaal heeft zo z’n voors en tegens.
Kijk naar de kwaliteit van synthetische kleding
Nu zeggen we niet dat we op schoot gaan zitten bij de fast fashion merken die aan de lopende band goedkope kleding van synthetische materialen van slechte kwaliteit de winkels in slingeren. Alsjeblieft, koop dit niet. Wat we wel willen zeggen, is dat er nog steeds hele goede redenen zijn om een goed kledingstuk te kopen van een synthetisch materiaal zoals een regenjas, een rugzak, een badpak, je sportoutfit of wellicht toch ook die geweldige spijkerbroek met een klein beetje stretch. Wat daarbij belangrijk is, dat je kijkt of het kledingstuk degelijk gemaakt is en dan het liefst van een gerecycled materiaal om in ieder geval één milieuprobleem te tackelen. Een lange lijst met betere, duurzamere modemerken vind je hier overigens.
Verschillende synthetische materialen
Besluit je om voor een synthetisch exemplaar te gaan, dan is het belangrijk dat je een stof kiest met een structuur die niet snel zal gaan pluizen. Dus geen polyester fleece trui, of fluffy sjaal die snel microplastics loslaten, ook niet van gerecycled materiaal. Maar een goede winterjas van een gladde, waterafstotende stof waar je vervolgens jaren mee doet, kan prima. En ook over je badpak en dat feestelijke bloesje van ‘glad’ synthetisch materiaal dat je al in de kast hebt hangen, hoef je je niet zo’n zorgen te maken dus. Gewoon lekker blijven dragen en met mate en voorzichtig wassen. Gaan we zo verder op in!
Synthetische kleding wassen
Omdat het microplasticprobleem van synthetische kleding voornamelijk plaatsvindt bij het wassen, staan we hier uiteraard ook even bij stil. Zelfs bij het wassen van een klein onderbroekje of een glad bloesje dat zeer waarschijnlijk weinig microplastics los zal laten, is het slim om wat extra maatregelen te nemen om de verspreiding van microplastics te minimaliseren. Het blijft een synthetische stof dat toch iets van een draadje of een pluis kan loslaten. En al die draadjes en pluisjes samen zijn toch al gauw weer een aardige bol.
- Was je kleding spaarzaam. Oké, dit geldt niet voor een onderbroek, maar veel kleding kun je ook prima uithangen in plaats van wassen. Meer tips om kleding schoon en fris te krijgen zonder te wassen, hebben we ook voor je.
- Hoe heter je kleding wast, hoe meer microvezels er vrijkomen. Probeer synthetische kleding daarom zo koud mogelijk te wassen.
- Gebruik bij voorkeur vloeibaar wasmiddel. Volgens Milieu Centraal komen er dan minder vezels los en vermijd ook wasverzachter met een geurtje. Wij voegen daar nog aan toe: kies wasmiddel van een ecologisch merk en gebruik natuurazijn als vervanger voor wasverzachter.
- Gemiddeld komen er in de droger 3,5 keer zoveel microvezels vrij als in de wasmachine. Daarom is het beter om natte kleding uit te hangen.
- Er zijn verschillende gadgets op de markt om microplastics op te vangen in je wasmachine. Plastic Soup Foundation adviseert een abonnement op een wasmachinefilter van PlanetCare, dit apparaat bevestig je aan de slang van je machine. Wij zijn fan van een waszak van GuppyFriend, maar ook een Cora Ball is een optie. Ook komen er steeds meer nieuwe wasmachines op de markt met een ingebouwd microplasticsfilter.
Tijdens het wassen van kleding komen microplastics los die via het afvoerwater in de natuur kunnen belanden, maar er zijn makkelijke en betaalbare manieren om die microplastics op te vangen zoals een CoraBall.
Samenvattend wat te doen met synthetische kleding?
Dat je nooit meer kleding van synthetische materialen zou mogen kopen of dragen, vinden wij dus tekort door de bocht. Bovendien heeft dit materiaal ook een aantal fantastische eigenschappen – hallo waterafstotendheid en fijne stretch – waardoor je waarschijnlijk nog helemaal niet zonder kunt. Wat kun je wel doen: koop geen goedkope synthetische kleding, koop bij voorkeur synthetische kleding van gerecycled materiaal, koop geen synthetische kleding dat kan gaan pluizen – ga dan voor een natuurlijk materiaal, zo heb je ook warme fleece truien van goed wol of van katoen. En was deze kledingstukken (ook als ze van een duurzaam merk zijn of van een gerecycled materiaal) alleen als het hoognodig is en dan het liefst in een speciale waszak of in een machine met een microplasticfilter – mooi scrabblewoord.
Bronnen: Plastic Soup Foundation, RIVM, Voedingscentrum, Milieu Centraal. Photo credits: hoofdbeeld: links: Enrique Hoyos (Pexels), midden: Kaboompics.com, rechts: Nastya Sensei (Pexels), Jan van Gent: Pixabay.com, plastic stortplaats: Leonid Danilov (Pexels), wasmachine: Ketut Subiyanto (Pexels), Bal en pluisje: CoraBall.
