Sperziebonen uit Afrika, asperges uit Peru, aardbeien midden in de winter. Tegenwoordig kunnen we bijna alles wel jaarrond krijgen. Maar dat klopt natuurlijk voor geen meter! Hoezo eten we eigenlijk niet wat meer van die heerlijke groenten van onze eigen bodem? En kijken we niet naar wat de Nederlandse kust ons te bieden heeft? Flang, ondernemer en chef-kok op Terschelling, neemt ons mee in de wereld van lokaal en seizoensgebonden eten, want dat is pas écht duurzaam.
Duurzaam eten? Koop lokaal en seizoensgebonden eten!
Hij woont midden in ons eigen stukje Werelderfgoed, de Wadden, en pleit voor behoud van ons culinaire erfgoed. Dat is hard nodig, vindt Flang, want we zijn een beetje het contact kwijtgeraakt met onze eigen oude eetgewoonten en plegen roofbouw op de natuur. ‘We kopen alles in plastic in de supermarkt en nog buiten het seizoen ook. Terwijl die jaargetijden juist zoveel te bieden hebben. Tel daarbij op dat we ook nog te veel nemen en problemen als overbevissing ontstaan. Elke dag verdwijnt er tweehonderd hectare agrarische grond door verzilting en dat is te wijten aan klimaatverandering.’ Tijd om zaken anders aan te pakken, volgens Flang. Samen met de Waddenvereniging werkt hij aan de promotie van het Waddengebied. Hij verzorgt onder meer catering voor Oerol en het Springtij Festival en is mede-oprichter van De Zilte Smaak, een zilte pluktuin op Terschelling. Daarnaast heeft hij een eigen B&B en kookstudio ‘Flang in de Pan.’
Lokaal en seizoensgebonden eten in de Kookstudio van Flang, is een absolute aanrader om te doen als je op Terschelling bent.
Wat gaat er nou mis met onze eetgewoonten, vind je?
‘Het is een beetje raar dat we het hele jaar door alles kunnen kopen en eten. Hoezo kun je het hele jaar appels eten? Dat klopt niet. Die komen in september van de boom en kun je even bewaren, maar niet het hele jaar. En aardbeien groeien hartje zomer en niet in december. We kijken niet echt naar wat de natuur ons te bieden heeft, maar naar wat er in de supermarkt wordt aangeboden. Dat is vaak helemaal niet duurzaam.’
Hoe zou jij willen dat we over tien jaar eten?
‘We moeten een stap terug doen en meer zelfvoorzienend zijn. Je kunt de hele winter eten wat er in de zomer groeit. Dat doe je door zelf groenten in te maken. Maar ook door seizoensgroenten te kopen, want kolen die kunnen heel goed bewaard worden door boeren. Ook in de binnenstad van Amsterdam kun je aan de slag met weckpotten. Misschien kost het wat tijd, maar als je zo’n hip groenteabonnement hebt, bestel je gewoon twee pakketten, een om die week van de eten en de ander om in te maken, zodat je in de winter ook die groenten kunt eten, maar dan uit pot.’
En vlees?
‘Ik denk dat over tien jaar 70% van de mensen een vegetarisch dieet zal hebben. En dan eten we niet allemaal vegakip, maar vooral meer zilte groenten, zoals zeewier. Er liggen veel kansen in samenwerking met de zee.’
Jij bent toch ook bezig met het kweken van zilte groenten? Waarom is dat nodig?
‘Wat ik doe, is zo veel mogelijk lokaal zoeken en eten. Daarom kijken we hier naar de zilte landbouw. Ik denk dat we over vijftig jaar zoveel verzilting hebben door klimaatverandering, dat we niet anders kunnen dan deels zilte groenten eten. Maandag gehaktdag moet dan maandag ziltegroentendag worden. Dat vraagt wel veel van mensen, want eetculturen zijn moeilijk te veranderen. Je ziet nu ook dat mensen die minder vlees willen eten, dan iets kopen dat erop lijkt. Dat hoeft van mij niet zo. Ik heb liever dat ze om zich heen kijken wat er te vinden valt, dan iets anders uit een pakje gaan eten. Dat hoeft niet alsnog per se duurzaam te zijn. Er gaat veel heen en weer per boot en vliegtuig. Alles lokaal zoeken is gewoon het meest duurzaam.’
Saskia van thegreenlist.nl is een aantal dagen met Flang op pad geweest om meer te leren over lokaal- en seizoensgebonden eten. Zoals hier tijdens de ziltpluktour.
Stel ik ben een bakfietsvader of -moeder in de grote stad. Hoe ga ik voor mijn kids wat meer lokaal en seizoensgebonden eten?
‘Ha! Ja dat zal niet op alle plekken even makkelijk zijn, maar het zal je nog verbazen hoeveel er wel te vinden is. Ik zeg altijd: begin met kraailook en dan rol je er vanzelf in. Dat is een sprietje, een beetje zoals daslook, dat het prima doet als knoflookvervanger en dan hoef je die knoflook dus niet te kopen. Speenkruid groeit nu al, dat is lekker in de salade en overal te vinden. Winterpostelein kun je makkelijk zelf kweken op balkon of in de tuin. Rondom steden zijn ook biologische boeren waar je groenten lokaal kunt komen. Ga lekker op de fiets en sla verse groenten en aardappelen in. En in de herfst zoeken wij paddenstoelen in het bos en die kun je als je ze droogt dan het hele jaar gebruiken als smaakmaker.’
Hee, maar wacht eens. Het is toch niet goed als we met zijn allen dat bos leeghalen?
‘Dat moeten we niet doen nee. Voor alles geldt: neem niet meer dan 2% van wat de natuur geeft. Als je niet meer dan dat neemt, tast je de natuur niet aan. Als je van miljoenen oesters maar 2% eet, dan is er niks aan de hand. Dat zou gereguleerd kunnen worden met regels. Op het moment dat er meer vraag is, dan kun je kijken naar bijvoorbeeld kweekvis. Dat is dan beter dan wild gevangen, omdat het een gesloten systeem is en niet ‘op’ kan raken. We kunnen ook best wat minder eten. Van vlees hoef je ook geen enorme stukken te eten, toch? Overigens is er ook nog een ander tof initiatief in Nederland: de Herenboeren. Op meerdere plekken in het land kopen gezinnen gezamenlijk een boer in om voor hun voedsel te zorgen. Je krijgt dan groenten, fruit en eventueel vlees van je eigen stuk grond.’
Jij vindt het dus voor duurzaamheid niet per se nodig om te stoppen met het eten van vlees en vis, maar wil vooral dat we meer lokaal en seizoensgebonden eten. Hoe kijk jij aan tegen de vegan lifestyle, iets dat enorm in opkomst is?
‘Ik vind het goed dat mensen zich bewust zijn van wat eten, maar het is wel belangrijk kritisch te kijken naar wat je koopt. Al die boontjes uit Afrika en asperges uit Peru moet je gewoon niet eten. Ook als je met name groenten eet, moet je kritisch blijven. Kijk goed naar de afkomst. Koop geen spullen die van ver komen en al helemaal niet als ze met het vliegtuig komen. Bekijk goed wat je wanneer kunt eten? Er zijn lijsten waarop staat wanneer groenten en fruit in het seizoen zijn. Die zijn handig. Voor mensen die vis eten, is er trouwens ook nog de viswijzer.’
Heb je nog spannende tips voor mensen die nu staan te springen om de natuur in te duiken of stoepen af te struinen?
‘Ik vind gewassen met andere smaken dan we gewend zijn leuk. Planten die naar oesters smaken bijvoorbeeld. Lijsterbessen smaken naar amandelspijs en jonge blaadjes van bramentaken smaken naar kokos. Kleine topjes dennenappeltjes zijn er al al vroeg in het voorjaar. Die confijten we en dan worden ze zacht. In plakjes gesneden op desserts is dat heerlijk. Juist die smaken die niet voor de hand liggen, zijn leuk en verrassend!’
Ben jij van plan naar Terschelling te gaan? Flang geeft culinaire excursies en workshops en vertelt heel graag over alles wat er lokaal te vinden is. Meer informatie erover vind je op zijn website Flang in de Pan.
Ken je een groene doener die een podium verdient?
Ben jij of ken je iemand die ook op inspirerende wijze bezig is met een vorm van duurzaam leven? En vind je dat hij/zij ook een podium verdient op thegreenlist.nl? Stuur gerust een e-mail!
Meer inspiratie van duurzame pioniers
- Bekijk ook: Wouter vertelt waarom voedselbossen landbouw van de toekomst is.
- Bekijk ook: zero waste tips van de oprichter van Zero Waste Nederland.
- Bekijk ook: Salomé legt uit wat er mis is met fair trade cacao.
Photo credits: thegreenlist.nl.
