Fan van de kant-en-klare growkit van Fryslân Fungies waren we al. Dat vinden we écht een topcadeau. Maar minstens even leuk is het om eens hun oesterzwam kweekset te proberen. Met dit pakket krijg je alle instrumenten om zelf een growkit te bouwen. Het enige wat je zelf moet kopen, is een (yoghurt)emmer. Meer do-it-yourself wordt het niet.
Zelf oesterzwammen kweken met koffieprut
In samenwerking met Fryslân Fungies
Bij Fryslân Fungies kunnen ze er niet over uit dat zoiets waardevols als koffieprut massaal in zoveel vuilnisbakken verdwijnt, terwijl het een perfecte voedingsbodem is om voedsel op te verbouwen. Koffieprut is hartstikke vruchtbaar en het broed van oesterzwammen is er dol op. Eén plus één is twee dachten ze bij Fryslân Fungies en dus zijn ze growkits gaan ontwikkelen waarmee mensen thuis op hun aanrecht zelf oesterzwammen kunnen kweken van hun koffieprut (gebruikte koffiefilters en senseopads kunnen ook gebruikt worden, een oesterzwam lust alles). Het is een megaleuke en zinvolle activiteit om te doen. Beetje zoals elke dag je vissen voeren, maar dan wél diervriendelijk.
Dit is het groeiproces in een traditionele growkit die je in de webshop kunt bestellen. Een growkit bestel je inclusief emmer. Meer hierover weten? Check dan deze review. Dit keer gaan we met iets anders, namelijk met de kweekset, aan de slag.
Dubbel duurzaam die oesterzwammen
Die oesterzwam zelf kweken op koffiedik is natuurlijk al een geweldig duurzaam en circulair idee, maar nog duurzamer is het als je je bedenkt dat die oesterzwammen zalige vleesvervangers zijn. Heb je ze al eens geproefd? Zo niet, ga het snel doen, want je weet niet wat je proeft! Deze grote paddenstoel is groot, vlezig en heel smaakvol, wat het een perfecte vleesvervanger maakt. En heel Hollands, want samen met de champignon komt de oesterzwam hier volop en vrijwel het hele jaar voor. Mocht je ‘m in de supermarkt tegenkomen: het is een goede duurzame keuze op je bord.
Recepteninspiratie nodig? Bekijk dan eens deze vegan oesterzwammen in bierbeslag eens of deze vegan risotto van parelgort uit Flevoland mét oesterzwammen.
Oesterzwammen in bierbeslag, één van onze favoriete vegan gerechtjes.
Zelf oesterzwammen kweken met je zelfgemaakte growkit
Gereedschap
- oesterzwam kweekset van Fryslân Fungies (Ik heb broed voor grijze oesterzwammen.)
- lege yoghurt emmer (Of een andere emmer die niet doorzichtig is, want oesterzwammen groeien naar het licht.)
- waterkoker
- schaar of stanleymes
- 150 gr verse koffieprut of gebruikte filterkoffie of senseopads
Instructies
Kweekemmer gereed maken
- Begin op een dag dat je een goede lading verse koffieprut hebt. Ook senseopads en filters mogen erin, de schimmel eet het allemaal.
- Was de emmer goed af en kook ondertussen water in de waterkoker.
- Omdat je andere schimmels geen kans wilt geven: spoel de binnenkant van de emmer goed af met kokend water. Hiermee maak je de omgeving steriel.
- Maak 2 gaten van circa 1,5 cm diameter in de emmer. Is je emmer groter dan 1,5 liter, dan maak je 4 gaten. De gaten maak je met een schaar of een stanleymes. Het beste is om eerst een gaatje te prikken en dan knip of snijd je er makkelijker een gaatje uit.
- Voor de zekerheid heb ik de binnenkant van de emmer daarna nog even met kokend water afgespoeld, omdat ik de emmer best wel weer op veel plekken had aangeraakt.
- Plak daarna de gaten af met de bijgeleverde tape. Alternatief: je kunt ook verftape gebruiken. Door deze gaten krijgen de oesterzwammen zuurstof en straks groeien ze hiernaartoe.
Kweekset klaarmaken
- Was je handen en maak de korrels van het broed los in de emmer.
- Meng het broed met 100 tot 150 gr vers koffiedik.
- Schimmels houden van vocht. Het juiste vochtgehalte van het mengsel herken je aan de donkerbruine chocolade-achtigekleur. Voeg eventueel wat water toe totdat het de kleur heeft van pure chocolade. Tip: doe voorzichtig met het water toevoegen, voor je het weet lekt het weer door die afgeplakte gaten eruit. Dat had ik, niet slim.
- Doe de deksel op je emmer en laat het een week rusten op kamertemperatuur.
- Ik snap dat je nieuwsgierig bent, maar laat de emmer zoveel mogelijk dicht. Zo blijft de omgeving steriel. Kun je het toch niet laten om af en toe te kijken, ook geen ramp. Dat heb ik de eerste keer uit nieuwsgierigheid ook gedaan en ik kreeg nog steeds prachtige zwammen.
Bijvullen, oogsten & opnieuw beginnen
- Na een week zal er (als alles goed gaat) een donslaag gevormd zijn in de emmer. Dat is het moment om weer verse koffieprut erbij te doen. Dit doe je elke week totdat de emmer vol is. Tip: wacht niet te lang met bijvullen. De oesterzwam kan anders al gaan ‘fruiten’ in de emmer en dat wil je natuurlijk niet.
- Na enkele weken (maar ik heb ook weleens meegemaakt dat het 3 maanden duurde) komen er oesterzwammen uit de gaten tevoorschijn. Ze breken zelf door, je hoeft hiervoor niets te doen. Blijf van de tape af! De oesterzwammen zullen binnen 4-5 dagen volgroeid zijn en daarna héél snel uitdrogen. Tip: houd de oesterzwammen vochtig door ze meerdere keren per dag te benevelen met de bijgeleverde sprayfles of een plantenspuit. En zorg dat je de oesterzwammen op dag 4-6 direct gaat nuttigen, dan zijn ze het lekkerst.
- Komen ze niet? Dan kun je een handje helpen door de gaten te benevelen, ze houden van vocht en van daglicht. Ook kan het helpen om de pot een nachtje buiten in de kou neer te zetten (alleen in de koude maanden een tip).
- Zijn ze uitgekomen? Doe weer wat verse koffieprut in de emmer (haal er eventueel met een lepel een laagje uit als dat moet). Doe nieuwe (schilders)tape op de gaten en doe de deksel er weer op. Het zou zomaar kunnen dat je nog een tweede (en misschien wel derde) oogst krijgt. Blijf ondertussen de afgeplakte gaten benevelen!
- Komen ze niet meer terug? Koop nieuw broed, maak de emmer schoon en begin weer opnieuw bij stap 1 (emmer steriliseren).
Stappenplan in beeld: zo maak je je eigen oesterzwammen growkit met je eigen emmer. Ik had mijn kweekset al wat langer in huis, dat kun je zien aan het broed. Het ziet er iets anders uit dan vers broed, maar volgens de experts van Fryslân Fungies zou het nog steeds evengoed werken. Wil je broed net als ik bewaren? Leg het dan in de koelkast.
Hoe werkt het nou precies: zelf oesterzwammen kweken
Het zakje oesterzwammenbroed wat je in je set aantreft, kun je zien als het zaad voor oesterzwammen. In het zakje zitten dus de schimmelsporen van de oesterzwam. Wanneer het broed wordt gemengd met een geschikt groeimiddel, zoals koffieprut, begint de schimmel zich te ontwikkelen en vormt het de karakteristieke paddenstoelen die we kennen als oesterzwammen. Terwijl jij geduldig zit te wachten en geniet van nog een bakkie pleur, gebeurt er ondertussen iets magisch in die emmer: er ontstaat een netwerk van schimmeldraden wat je mycelium noemt. Zie je na een week witte wolken op je koffieprut, dan weet je dat het wonder is geschied.
De aartsrivaal van jouw oesterzwam
De grote vijand van de oesterzwam is groene schimmel. Het kan voorkomen dat deze ook gaat groeien in jouw kweekset, maar meestal groeit de oesterzwam er wel overheen. Ik heb het zelf ook weleens in mijn growkit gehad, dit had geen effect op het resultaat. De oesterzwammen kwamen nog steeds. Zie je de groene schimmel goed zitten, dan kun je het met een lepel voorzichtig verwijderen en de inhoud weer goed benevelen, want paddenstoelen houden van vocht.
Zelf oesterzwammen kweken: is het gelukt?
Cliffhanger! Na meerdere succesvolle oogsten gehad te hebben met de kant-en-klare growkit, was het afwachten of de fungies ook wilden groeien in mijn eigen gemaakte kweekset. En dat deden ze! Binnen drie weken kon ik de eerste zwammen verwelkomen!
Ben je enthousiast geworden over Fryslân Fungies en wil het ook een keer proberen? Dat snappen we, het is een geweldig leuke bezigheid en een leuk cadeau om te geven en te krijgen. Bekijk alle producten in de webshop (ook leuk: gouden en roze zwammen, maar die zijn dus iets moeilijker te kweken) en met de code GREENLIST10 krijg je ook nog eens 10% korting. Grow-se!
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Bekijk ook: no waste! Zo bewaar je ingrediënten langer.
- Bekijk ook: de beste koelkastindeling om je eten vers te houden.
- Bekijk ook: koken met leftovers: dit maak je ermee!
Photo credits: thegreenlist.nl.
