Wat een geweldig cadeau is dit: zelf oesterzwammen kweken op koffiedik en dat ‘gewoon’ vanachter je aanrecht. Fryslân Fungies is niet alleen een lollig en smakelijk cadeau-idee, het geeft ook een andere kijk op onze voeding. Koffiedik belandt meestal in de prullenbak, maar dat is hartstikke zonde. Want het is enorm vruchtbaar. Bekijk hoe wij in een maand prachtige oesterzwammen kweekten!
Duurzaam en leuk: zelf oesterzwammen kweken met Fryslân Fungies
De oesterzwam is samen met de champignon de bekendste paddenstoel van Nederland. Hij heeft een platte, oestervormige hoed op een klein steeltje, vandaar de naam. Het vruchtvlees van de oesterzwam is zacht en vlezig. Oesterzwammen zijn niet alleen gezond en oer-Hollands, het zijn ook perfecte vleesvervangers en dat alleen al maakt het duurzaam. Maar er is meer! Wist je dat je zwammen ook zelf kunt kweken op koffieprut dat bij de meeste mensen en bedrijven in de prullenbak belandt? Zonde! Dat vonden Wander en Irene ook en daarom bedachten ze Fryslân Fungies, een gerecyclede emmer met de juiste schimmels waarmee iedereen zelf oesterzwammen kan kweken. Het enige wat je nodig hebt: koffiedik, een beetje water, geduld en heel veel liefde. Wij gingen thuis aan de slag met een growkit en zagen met eigen ogen hoe bijzonder ’the circle of life’ is.
Van broed tot oesterzwam in enkele weken tot enkele maanden tijd (hoelang het duurt, is vooraf lastig te voorspellen).
Van koffiedik naar oesterzwam
We hebben er zin in! De growkit wordt per post bij ons thuis bezorgd. De growkit bestaat uit een emmer, een zakje broed (soort oesterzwammen zaad) en een instructie. Het ziet er eenvoudig uit. is, maar toch blijft het spannend. Zal het ons lukken? Op Instagram vertel ik over dit leuke cadeau en het blijkt dat meer mensen bekend zijn met de growkit. Sommige volgers hebben zelfs meerdere keren oesterzwammen kunnen kweken uit één pot. We gaan ook aan de slag. Met het stappenplan hieronder lukt het ons om binnen vier weken de eerste babyzwammen te verwelkomen. Na precies een maand zijn de oesterzwammen klaar om geoogst te worden.
Stappenplan: thuis oesterzwammen kweken met hulp van Fryslân Fungies
Ik deel hieronder in stappen hoe wij het hebben aangepakt. Dit resulteerde in een mooie oogst. Zoals je op de foto’s hieronder kunt zien, gaat het ineens razendsnel. Zodra de eerste zwammen zichtbaar zijn, zul je binnen vier tot vijf dagen volwaaardige oesterzwammen hebben die je ook meteen moet eten, voordat ze uitdrogen. De foto’s zijn een dag na elkaar genomen. Op dag vijf (hoofdfoto artikel bovenaan) hebben we de oesterzwammen geoogst en gegeten in een vegan risotto van parelgort. Dit heerlijke vegan-recept vind je hier.
Zelf oesterzwammen kweken op het aanrecht.
Stap 1: schoonmaken
Voordat we aan de slag gaan met koffieprut, maken we de emmer (volgens de instructie) goed schoon met kokend water. Een goede hygiëne is belangrijk om andere schimmels geen kans te geven.
Stap 2: voorbereiding
Was je handen goed en meng al het bijgeleverde broed met de eerste verse koffieprut. Gebruikte koffiefilters en -pads mogen er ook bij. Sluit de deksel en wacht een paar dagen. De emmer plaatsen we, volgens de instructie, op een lichte plek in de keuken.
Stap 3: koffiedik toevoegen
We houden goed in de gaten of het koffiedik al wit wordt. Na enkele dagen zien we witte wolken op het koffieprut. Van de instructie weten we: als dat gebeurt, is het tijd om een nieuw laagje vers koffieprut in de emmer te doen en om de emmer weer een paar dagen te sluiten. Irene van Fryslân Fungies: ‘De koffieprut mag de kleur van donkere chocolade krijgen, zorg dat het goed nattig blijft. Probeer kleine hoeveelheden per keer te geven en de koffieprut brokken echt goed los te maken. Je weet dat je op de goede weg bent als er telkens een wit laagje opkomt.’
Dit proces herhalen we tot de emmer tot de rand gevuld is met koffieprut. Bij ons duurt het ongeveer drie weken voor de emmer helemaal vol is. Het is het beste als je de emmer zo min mogelijk opendoet, hooguit om de paar dagen om het te controleren. Maar wij waren zo nieuwsgierig dat we het niet konden laten om iets vaker te kijken. Dit heeft het proces niet geschaad gelukkig. Toen de emmer helemaal vol was, hebben we de deksel er niet meer afgehaald omdat we niet wilden dat het project zou mislukken.
Stap 4: zwamvorming
Na circa vijf weken ontdekken we dat de eerste oesterzwammen door het tape aan de zijkant breken. Dit don ze zelf, je hoeft de tape niet los te maken. En dan gaat het hard: elke dag zien we de zwammen exponentieel groeien. Op advies van Fryslân Fungies sprayen we meerdere keren per dag een beetje water op onze babyzwammen, zodat ze lekker vochtig blijven en niet uitdrogen.
Stap 5: oogsten
Na vijf dagen zijn onze zwammen uitgegroeid. Hoe we dit weten? Omdat we door Fryslân Fungies getipt zijn om te letten op de structuur. Zodra ze niet meer groter worden en lichtbruin kleuren, is het tijd om te oogsten en om ze snel op te eten. Snel zijn hoor, want zodra ze zijn uitgegroeid, begint ook meteen het uitdrogingsproces. De zwammen oogst je door ze een kwart slag te draaien, daarmee breek je ze af. Ben je te laat en denk je al wat uitdroging te zien? Leg je zwammen dan even in het water. Na het oogsten heeft David de oesterzwammen gebakken in rozemarijn en tijm bij een heerlijke risotto van parelgort uit Flevoland (te koop bij Ekoplaza). Bekijk hier het recept.
Ook heerlijk: oesterzwammen in bierbeslag met een Aziatisch tintje.
Koken met oesterzwammen uit eigen kweek, het werd een risotto van parelgort.
De beste oesterzwammen kweken
Hoeveel oesterzwammen je gaat krijgen, is lastig te voorspellen. Het hangt onder meer af van de hoeveelheid vocht in de growkit, maar ook van het vocht in de omgeving en de temperatuur van de kamer. Sommige mensen hebben net als wij geluk en krijgen een hele tros. Terwijl anderen gezegend zijn met één grote zwam of juist meerdere kleintjes. Of een tweede oogst gaat lukken, is niet zeker. Maar zeker het proberen waard. Het enige wat je moet doen, is het prut weer een beetje vochtig maken en de gaten weer afplakken. Eventueel kun je voorzichtig wat koffieprut wegscheppen en verse erop leggen. Op deze manier is het gelukt om een tweede en zelfs derde oogst te krijgen. Werkt je emmer niet meer? Dan kun je nieuw broed kopen en helemaal opnieuw beginnen (steriliseren van emmer). Je kunt de oesterzwammen trouwens ook in je eigen emmer kweken: hoe dat werkt, zie je hier.
Duurzaam cadeau
Een Fryslân Fungies Oesterzwam Growkit kost 15 euro (exclusief 3,95 euro verzendkosten). De growkit heeft mijn man van Sinterklaas cadeau gehad. Hij vond het erg leuk, zowel om te krijgen als om samen te doen. Kortom, een lollig en duurzaam cadeau-idee. Enthousiast geworden? Met de kortingscode GREENLIST10 krijg je 10% korting op je growkit.
Meer zelfmaak-tips van thegreenlist.nl
- We gingen met hulp van Pineut aan de slag met een zelfmaak-recept bananenbrood van oude bananen.
- Ook duurzaam én leuk om te volgen: sommige groenten kunnen uit zichzelf teruggroeien.
- Beautyproducten kun je ook zelf maken. Wist je dat? Bekijk het receptje om zelf deo en zelf lippenbalsem te maken!
Photo credits: thegreenlist.nl.
