Er bestaan verschillende soorten wasbare luiers: allemaal hebben ze hun eigen voordelen qua gebruiksgemak, afval en kosten. Maar er is nog een bijkomend voordeel. Daar waar wegwerpluiers meestal uit plastic, super-absorberende kunststofkorrels en houtpulp bestaan, lijken wasbare luiers een stuk natuurlijker en duurzamer. Door het gebruik van wasbare luiers heeft je kindje een stuk minder synthetisch materiaal op de huid. Klopt deze aanname? Wasbare luierconsulent Kirsten, zocht voor je uit welke materialen er voor wasbare luiers gebruikt worden en wat de voor- en nadelen van deze materialen zijn.
Welke verschillende materialen wasbare luiers zijn er?
Als je ervoor kiest om wasbare luiers te gebruiken, is de kans groot dat je dit doet omdat je graag duurzamer wilt leven. Met wasbare luiers kun je namelijk een hoop afval besparen: volgens Milieu Centraal zelfs driehonderd kilo per jaar! Maar wist je dat niet elke wasbare luier even duurzaam is? Er zitten namelijk grote verschillen in het soort wasbare luier en ook in het materiaal dat gebruikt wordt. Over de verschillende soorten wasbare luiers schreef ik al eerder een artikel. In dit artikel kun je lezen welke verschillende materialen er gebruikt worden voor wasbare luiers en hoe deze materialen gemaakt worden.
Materialen overbroekjes
Elke wasbare luier heeft een waterdichte buitenlaag nodig, zodat de luier niet doorlekt. Er zijn drie soorten materiaal die hier vaak voor gebruikt worden:
PUL
De meeste overbroekjes zijn gemaakt van PUL. PUL betekent polyurethaan laminaat. Dat wil zeggen dat er met synthetische stoffen een waterdicht laagje op een polyester stof gemaakt is. Het voordeel van dit materiaal: het is waterdicht, maar tegelijkertijd ademend. Ook is PUL een dunne en flexibele stof. Het nadeel is dat de productie van PUL vervuilend is voor het milieu.
TPU
TPU staat voor thermoplastisch polyurethaan. De eigenschappen van TPU zijn hetzelfde als die van PUL: het is een dunne, flexibele stof die waterdicht, maar toch ademend is. De stof is ook gemaakt van polyester, alleen het verschil met PUL is dat het waterdichte laagje gemaakt wordt door het gebruik van hitte, in plaats van chemicaliën. TPU is dus beter voor het milieu. Helaas wordt dit materiaal minder vaak gebruikt voor wasbare luiers.
Wol
Wil je liever een overbroekje dat bestaat uit natuurlijk materiaal? Dat kan met wol. De meeste wolbroekjes zijn gemaakt van merinowol. Wol reguleert de temperatuur en is vriendelijk voor de huid van je kindje. Een bijkomend voordeel voor wasbare luiers is dat wol ook nog vocht opneemt. Wol is dus ideaal als overbroekje voor de nacht. Omdat wol zelfreinigend en antibacterieel is, hoef je wollen overbroekjes maar eens in de één tot twee weken te wassen (behalve als er poep op zit natuurlijk). Bij het wassen van wol moet je wel oppassen, want dit moet op een speciaal wasprogramma en met een speciaal wolwasmiddel. Ook moet je een wolbroekje na het wassen lanoliseren, zodat hij waterdicht blijft. Wolbroekjes zijn iets dikker dan overbroekjes uit PUL of TPU. Achter wol kan helaas wel dierenleed schuil gaan. Kies daarom altijd voor biologische wol die muesling vrij is.
De overbroekjes in de bovenste rij zijn gemaakt van PUL, de overbroekjes in de onderste rij van wol.
Absorberende materialen wasbare luiers
Naast het waterdichte overbroekje, heb je ook een absorberend binnengedeelte nodig. Bij sommige soorten wasbare luiers zit dit aan het overbroekje vast; bij andere systemen zijn het twee losse delen. Mocht je denken: waar heeft ze het over? In dit artikel leg ik je meer uit over de verschillende soorten wasbare luiers. Ongeacht wat voor systeem wasbare luiers je gebruikt, zijn er vijf soorten materialen die vaak gebruikt worden voor het absorberende gedeelte van wasbare luiers. Omdat dit materiaal het meeste contact heeft met de huid van je baby, is het een goed idee om je hier in te verdiepen.
Katoen
Katoen is een natuurlijk materiaal en heeft vele voordelen: het is stevig en gaat lang mee, het is makkelijk te wassen en kan tegen hoge temperaturen. Helaas zitten er ook nadelen aan katoen: het verbouwen van katoen kost veel water en er worden veel chemicaliën, kunstmest en pesticiden gebruikt, die niet alleen schadelijk zijn voor het milieu, maar ook voor de mensen die in deze industrie werken. Kies daarom altijd voor biologisch katoen met een keurmerk. Meer informatie over de productie van katoen en goede keurmerken, kun je lezen in dit artikel. Omdat katoen redelijk snel vocht opneemt en ook een aardige hoeveelheid vocht op kan nemen, is het goed geschikt voor wasbare luiers.
Bamboe
Deze zachte en natuurlijke stof wordt steeds vaker gebruikt voor wasbare luiers. Bamboe heeft als voordeel dat het razendsnel groeit: tot wel vier centimeter per uur! Voor het telen van bamboe zijn geen pesticiden en chemicaliën nodig, maar voor het bewerken helaas wel. Nadat ik deze aflevering van Keuringsdienst van waarde over bamboe had gezien, kwam ik erachter dat bamboe stof vaak een stuk minder duurzaam is dan het lijkt. Toch wordt bamboe vaak gebruikt als materiaal voor wasbare luiers. Bamboe is iets zachter dan katoen en kan iets meer vocht opnemen. Omdat bamboevezels moeilijk te verwerken zijn, wordt het voor wasbare luiers meestal met een ander materiaal, zoals katoen of polyester gecombineerd. WIl je meer weten over bamboe? Bekijk dan dit artikel.
Hennep
Hennep is een natuurlijk materiaal dat bijna overal ter wereld kan groeien. Op dit moment komt de meeste hennepstof uit China. Hennep groeit snel en er zijn geen chemicaliën en pesticiden nodig om hennep te laten groeien. Voor het produceren van hennepstof zijn weinig chemicaliën nodig, die ook makkelijk weer uit het water gefilterd kunnen worden. Behoorlijk duurzaam dus, zeker als je bedenkt dat hennep een sterke stof is die lang meegaat. Ook kan hennep veel vocht absorberen, wat een groot voordeel is voor wasbare luiers.
Helaas zitten er ook aan hennep nadelen: het materiaal neemt water goed, maar langzaam op en hennep stof is best hard. Daardoor wil je hennep liever niet direct aan de babyhuid hebben. Hennep is wel ideaal als tweede laag, bijvoorbeeld als booster. Let er wel op dat hennep lang nodig heeft om te drogen. Omdat het materiaal zo hard is, wordt hennep vaak gemengd met andere stoffen, zoals katoen, om het zachter te maken.
Katoen, bamboe en hennep zijn drie veelgebruikte natuurlijke materialen voor wasbare luiers.
Tencel
Sinds kort worden er ook wasbare luiers gemaakt van Tencel. Tencel is de merknaam voor Lyocell, dat geproduceerd wordt door de Oostenrijkse firma Lenzing. Dit materiaal wordt ook wel een ‘natuurlijke kunstvezel’ genoemd, omdat het een natuurlijke basis heeft, maar door chemicaliën in bruikbare vezels wordt omgezet. Tencel wordt gemaakt van hout van eucalyptusbomen die op een gecontroleerde en duurzame manier verbouwd worden. De eucalyptusboom heeft minder water nodig dan biologisch katoen en veel minder pesticiden dan ‘normaal’ katoen. De onschadelijke chemicaliën die gebruikt worden om het houtpulp zacht te maken, worden uit het water gefilterd en hergebruikt. Tencel is een fijn zacht en temperatuurregulerend materiaal dat veel vocht op kan nemen. Ook gaat het de groei van bacteriën tegen, wat natuurlijk een groot voordeel is voor wasbare luiers. Het aanbod van wasbare luiers gemaakt van Tencel is nog niet heel groot, maar ik denk dat dit de komende jaren wel eens kan gaan veranderen.
Polyester (microvezel)
Dit is het enige synthetische materiaal in het rijtje. De voordelen van polyester (microvezel) is dat het heerlijk zacht is en je er minder snel vlekken in krijgt. Ook gaan luiers waar polyester in zit, meestal langer mee. Het bijzondere van polyester is dat het vocht opneemt tussen de vezels, in plaats van ín de vezels. Daardoor kan het materiaal vocht snel opnemen, maar niet zo goed vasthouden. Denk maar aan een spons. Polyester droogt daardoor wel snel.
Nog een nadeel van polyester: het is een kunstvezel die gemaakt wordt van aardolie. Plastic dus. Daarom kunnen ook niet alle kindjes er tegen om polyester op de huid te hebben. Wat mij persoonlijk een groot nadeel lijkt: bij polyester kunnen er microplastics vrijkomen tijdens het wassen en dragen. Deze kleine plastic deeltjes kunnen vervolgens in het water, ecosysteem en zelfs in het menselijk lichaam terecht komen. Om deze reden gebruik ik zelf wasbare luiers waar geen polyester in zit.
Mijn favoriete merken wasbare luiers gemaakt van natuurlijk materiaal
Zoals je kon lezen, gebruik ik liever wasbare luiers die gemaakt zijn van natuurlijk materiaal in plaats van kunstvezels. Omdat ik in het begin best wel even moest zoeken om wasbare luiers te vinden waar geen polyester in zit, deel ik hier mijn favoriete merken met je:
- Hu–da: ik ben vooral fan van de voorgevormde katoenen luiers voor overdag en de bamboe luiers voor ’s nachts. De hennep-inleggers van dit merk vind ik ook fijn. En deze wollen overbroekjes zijn ideaal voor overdag.
- Popolini heeft fijne wol-overbroekjes voor de nacht.
- Disana maakt ook mooie wol-overbroekjes die wij ’s nachts graag gebruiken.
- XKKO heeft goede prefolds gemaakt van biologisch katoen.
Er zijn nog veel meer merken wasbare luiers. De favoriete merken wasbare luiers van volgers van thegreenlist.nl vind je in dit artikel.
Een mix van materialen
Hierboven heb ik de verschillende materialen wasbare luiers stuk voor stuk uitgelegd. Maar zoals ook bij veel kledingstukken het geval is, wordt er vaak een combinatie van verschillende materialen gebruikt voor het absorberende gedeelte van wasbare luiers. Er zijn bijvoorbeeld wasbare luiers van bamboe en katoen, bamboe en polyester, hennep en katoen… en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Door verschillende materialen te combineren, kun je profiteren van de voordelen van meerde materialen. Als de luiers hierdoor fijner zijn om te gebruiken of langer mee gaan, is dit natuurlijk best duurzaam.
Een nadeel is dat wasbare luiers die uit een mix van verschillende materialen bestaan, net als kleding, moeilijker zijn om te recyclen. Een luier die bijvoorbeeld bestaat uit 100 procent katoen is veel makkelijker te recyclen dan een luier die bestaat uit een combinatie van katoen en polyester. Bij de laatste moet er een chemisch proces aan te pas komen om één van de twee materialen te verwijderen.
Vier verschillende materialen voor het absorberende gedeelte van wasbare luiers. Van links naar rechts: twee verschillende soorten 100% katoen, 60% bamboe met 40% katoen, 55% hennep met 45% katoen en 80% bamboe met 20% polyester.
Zijn wasbare luiers wel zo duurzaam als er voor de materialen alsnog chemicaliën nodig zijn?
Zoals je kon lezen, zijn er in het productieproces van de meeste soorten stof chemicaliën nodig. Soms is het nodig voor het groeien van de grondstof (zoals bij katoen) en soms kom je er niet onderuit tijdens het productieproces (zoals bij bamboe). Mocht je hiervan geschrokken zijn, bedenk dan wel dat de productie van wegwerpluiers ook vervuilend is.
Wegwerpluiers bestaan uit houtpulp, plastic en kunststofkorrels (om precies te zijn: korrels van Super Absorberend Polyacrylaat, ofwel SAP). Voor het maken van houtpulp zijn chemicaliën nodig die watervervuiling veroorzaken. Het plastic en de kunststofkorrels worden gemaakt van aardolie. Dat dit proces ook een negatieve impact heeft op het milieu, lijkt me duidelijk. Bovendien zijn de producenten van wegwerpluiers niet verplicht om op de verpakking te zetten wat er precies in de luier zit. En je hebt een hele hoop wegwerpluiers nodig tijdens het leven van je kindje. Gemiddeld meer dan 5.400! Terwijl je met wasbare luiers meestal genoeg hebt aan ongeveer 24 luiers, die je vaak ook nog voor een volgend kindje kunt gebruiken. Daarom zijn wasbare luiers meestal de duurzaamste keuze, zelfs als je de impact van het wassen meerekent. Meer hierover lees je in het artikel Zijn wasbare luiers wel duurzamer dan wegwerpluiers?
Welke materialen zijn het beste?
Zoals je kon lezen, zitten er aan elk materiaal wasbare luiers voor- en nadelen. Het is dus lastig om te zeggen welk materiaal het beste of meest duurzaam is. Als je nieuw bent in de wereld van wasbare luiers, zou ik aanraden om de verschillende materialen eens uit te proberen, zodat je erachter komt wat jij en je baby het fijnste vinden. Wasbare luiers kun je trouwens ook goed huren of lenen. Ik gebruik zelf het liefst katoenen luiers voor overdag en luiers van bamboe (met katoen) voor de nacht. Als booster voor de nachtluier en als ik lang op pad ga, vind ik hennep inleggers ideaal. Als overbroekje vind ik wol heel fijn, maar ik heb ook een paar (tweedehands) overbroekjes van PUL omdat die wat dunner zijn. Mocht je nog vragen of opmerkingen hebben, dan weet je ons te vinden (onderaan deze pagina vind je de mailknop).
Meer duurzame tips van thegreenlist.nl
- Ook benieuwd welke duurzame materialen kleding er zijn? In dit artikel lees je welke stoffen duurzaam zijn en welke niet.
- Benieuwd naar de negatieve impact van (polyester) fleece op het milieu? Je leest er alles over in dit artikel.
- Ben je nog op zoek naar een duurzame babyuitzet? In dit artikel lees je wat je echt nodig hebt en wat tweedehands kan.
Bronnen: Milieu Centraal over wasbare luiers, Nappy’s.nl over de materialen overbroekjes, Green Butt over de verschillende materialen wasbare luiers, Stoffwindel Academy over materialen wasbare luiers, Cosh! en Ecotex over hennep, Het Duurzame Warenhuis en When Sarah Smiles over Tencel, Cosh! over het recyclen van textiel. Photo credits: katoen: Sze Yin Chan (Unsplash), bamboe: Emre Orkun Keskin (Pexels), hennep: Matthew Brodeur (Unsplash), baby: Taisiia Shestopal (Unsplash), overige foto’s: Kirsten Schoner.
